12 Eylül’ün anayasal, yasal sendikal hak gasplarının boyutlarını, gerçek sonuçlarındaki vahameti işçilere, sendikacılara bile anlatmak zorlaştığında, tek tek maddelerle gelen yasakların, bir bütün içinde hakları toptan katletiklerini anlatabilmek için “Hakları düzenliyormuş gibi hazırlanmış maddelerle hakların toptan kaldırılması iğne oyası gibi ustaca işlenmiş, kimi maddelerde tek tek yasakları görseniz de, hepsinin birden getirdiği sonucun vahametini anlayamıyorsunuz..” türünden cümleler kuruyordum. Sonuç olarak, “Bu anayasa, yasalarla Türkiye’de bir daha yeni hiçbir sendika kurulamaz, hiçbir işyerinde işveren istemiyorsa sendikalı işçi, toplu pazarlık düzeni yaşamaz. Kazanılmış haklar, sendikal örgütlülük hızla geriye gider, sosyal damping yaşanır, kuralsızlık egemen olur” diyordum.

Aradan 20 yıl, Erdoğan hükümetlerinin her istediklerini yapabildikleri güçlü iktidarlarında 9 yıl geçti. Sendikal haklar, toplu pazarlık düzenini unutun, yasal iş bulabilmiş işçilerin asgari haklarında bile olumsuz gelişmeler katlandıkça katlandı. Büyüyen ekonomide, piyasalar düzeninde, işsiz, kayıt dışı çalıştırmada patlama yaşanırken, Erdoğan hükümetinin yeni yasaları, düzen dayatmaları ile yasa, hukuk dışı çalıştırma kamu için bile geçerli olmak üzere, yaygın uygulama haline dönüştürüldü...

Hükümetin ilk icraatı iş yasası değişiklikleriydi, sözde esnek çalıştırmayı amaçlıyordu, yasal çoğu asgari ücretle çalıştırılanlar için de iş yasasının rafa kaldırılması, fazladan mesaisiz, çok fazla saat ek, angarya çalıştırmayı genel kural haline getiriyordu... Çoğunluk için tazminat hakları da rafta, yasadışı, ağır angarya koşullarında, en düşük ücretlerle çalıştırma geçerli... Kamuda, eğitimde, sağlıkta bile taşeron, sözleşmeli, tümden hukuka aykırı saat ücretli, özel sözleşmeli, 4/C’li çalıştırma yöntemlerinin bini bir para...

Durum o kadar vahim ki, geçerli yasal düzen içinde, Çalışma Bakanlığı’nın resmi istatistikleri ile ortada sözleşme masasına oturabilecek, şeklen vaziyeti kurtarabilecek sahtelikli listelerle bile baraj aşabilecek sendika kalmadığı için; Çalışma Bakanlığı birkaç dönem, yıldır, sözleşme yetkisi, ehliyeti kazanmada yasal zorunluluk olarak kullanılan resmi istatistiklerini yayımlayamıyor. Mahkemeler açılan davalar için karar alamıyor. Sistem çöktü, toplu pazarlık düzeni bütünü ile sahte... Bakanlık zorunlu barajı düşürecek yasa çıkarmaya çalışıyor, hükümet içinden ekonomiye bakan bakanlar imzalamıyorlar... Sendikalar güçlenecekleri için değil elbet. Toplu pazarlık düzeni en cılız, işe yaramaz haliyle bile işler hale getirilirse, ekonomik kriz riskinde yatırımlar daha da geriye gider diye, sistemin iflasta kalması savunuluyor... Beterin beteri, dibe vuruşun sonu yok...

***

Hukuk devleti katliamının yeni boyutları karşısında, yargı bağımsızlığının rafa kaldırılması sayesinde, özel toplu yargılamalarla, hukuk ihlalleri, sonu gelmez operasyonlarla.. insan hakları bu kadar ağır ayaklar altında kalırken, medya gündeminde sadece toplama kampı kimliğine bürünen Silivri, yeni operasyonlara kilitlenmişken.. örneğin yeşil kartlar üzerinden, sağlıkta yeni operasyonlar ayrıntıda, sonuçları ile pek de anlaşılmaz oluyorlar. Nüfusun nerede ise yarısına yaklaştığı söylentileri çıkmış yeşil kartların çok ciddi sayılarla geri alınması kaçınılmaz olunca; iktidar yandaşı seçmende, ağırlıklı yoksullarda sessiz bir kaygı, yeşil kartları kaptırmama savaşları gündemde... Biz sadece yeşil kart yenileme kuyruklarını gördük. İşin rengi çok başka...

Yıllardır büyük oy akışına yarayan sosyal fonların keyfi, partizanca kullanılmasında kaynak tükendi. Dünya krizi bastırıyor; sağlık harcamalarında, iktidarın aslında paralı sağlık için öngörülmüş reformlarının gerçek yüzü, sonuçları ile uygulamaları başlamış bulunuyor. İlaçta, muayenede, özel tedavi kurumlarında katkı payları sadece siftah... Yeşil kartları toplamak siyaseten olanaksız olduğundan, genel sağlık sigortasına alınma oyunu sahneye konuluyor...

Yeşil kartlı ailenin bütün sosyal yardımlardan aldığı paylar, kömür, belediye, başka kanallardan gelmiş para yardımları kayda giriyor. Aileye işi olandan giren paralar da katılarak hesap yapılınca da çok büyük sayılarla yeşil kartlının parasız sağlık hakkı buharlaşıyor. Genel sigortadan yararlanmak üzere aylık düzenli para, prim yatırılması, çok düşük gelirliler için de gündeme giriyor... Öte yandan da sigortalar, yeşil kart üzerinden devlet bütçesinden önceleri kazanan özel hastanelerin, çoğunluk yoksul ailenin en küçük paraları bile yatıramayacak olmaları bağlantılı, kazanç kapıları kapanıyor. Özel hastaneler, ilaç firmaları ile Sağlık Bakanlığı’nın birbirlerine düşmeleri bundan. Yoksullarla varsılların kamu okulları birbirinden koptu, devlet eliyle parasız eğitim hakkı çoktan rafa kalktı...

\n\n