Şu sıralarda “tiyatro” ile “devlet”in, “yerel yönetimler”in ilişkileri gündemde… Ben bir şey söylemek istemiyorum bu hafta. Sözü artık aramızda olmayan üç ustaya, tiyatro yazarı Yusuf Sururi’ye, oyuncu Celal Sururi’ye, unutulmaz Toto Karaca’ya bırakmak istiyorum. Sohbetlerimiz sırasında dinlediğim ve kaydettiğim anılarını kendi ağızlarından aktarayım. Okuyalım, sonra da acaba neler değişti diye düşünelim…

***

Yusuf Sururi:

1936’da Halk Opereti’yle Konya’ya gittik. Benim yazdığım bir oyun, Perde Arkası oynanacak. Epik tarzda bir oyun. Olay halkın içinde geçiyor. Ön sırada, seyircilerin arasında oturan Yazar, Primadonna’ya buket veriyor. Locada oturan Murtaza Efendi çok kızıyor buna; çünkü o da Primadonna’ya âşık. Yerinden kalkıp bağırmaya başlıyor. Rol icabı seyircilerin arasına oturmuş oyuncular da, “Biz buraya oyun seyretmeye geldik; bu ne gürültü!” diye duruma müdahale ediyorlar.

Oyundan önce Konya Valisi, Emniyet Müdürü’ne emir verdi. “Bunlar muteber insanlardır, oyun sırasında sakın gürültü patırtı olmasın” dedi.

Derken Perde Arkası başladı. Ben Vali’nin yanında oturuyordum. Seyirciler bağırmaya başlayınca, Vali bunun rol icabı olduğunu anlamadı. Kızdı. Yanındakilere, “Atın şu gürültü edenleri salondan” diye emir verdi.

Koca Vali bu... “Siz anlamadınız” denir mi!

Neyse güç bela söyleyebildik de, kimse atılmadan oyun devam edebildi.

***

Celal Sururi:

Atatürk döneminde Anadolu’da çok turne yaptık. Bu turnelerde aydın yöneticiler de gördük, tiyatronun “t”sinden habersiz, kör cahil yöneticiler de.

Bu ikinci tür yöneticilerin belki de en ilgi çekeniyle Konya Ereğli’sinde karşılaştım.

Turneye götürdüğümüz oyunda, hayırsız çocuklarının yoksulluğa terk ettiği yaşlı bir adamı oynuyordum.

İlk gece oyundan sonra sinemanın sahibi yanıma geldi, Belediye Başkanı’nın beni görmek istediğini söyledi.

Makyajımı bile silmeden, salonda beni bekleyen Başkan’ın yanına gittim.

Başkan tepeden tırnağa şöyle bir süzdü beni.

“Beyim,” dedi, “büyük geçmiş olsun. Ama biz sanata da, sanatkâra da sahip çıkarız. Yarın sabah gelip Belediye’de beni bul.”

“Hayrola?” dedim.

“Bırak çocuklarını, lanet olsun. Onları Allah’a havale et. Benim biraderin evinde boş bir oda var. Orada kalırsın. Belediye’de de bir kâtiplik ayarlarım sana. Maaşı pek yüksek değildir ama bu sefillikten iyidir. Gül gibi geçinir gidersin.”

***

Toto Karaca:

Anadolu’da turnedeyiz. Yusuf Bey’in (Sururi) bir oyununu oynuyoruz. Kayseri’ye geldik. Orada da büyük ilgiyle karşılandık. Perdemizi tıklım tıklım bir salona açtık. İlk iki perdeyi oynadık. İkinci perdeden sonra salonun sahibi geldi yanımıza. “Vali Bey sizinle görüşmek istiyor” dedi.

“Buyursunlar”a fırsat kalmadan Vali Bey belirdi arkasında. Yanında 10-12 yaşlarında bir çocuk. Oğluymuş.

“Tebrik ederim” dedi. “Fevkalade bir temsil. Sizden bir ricam var.”

“Estağfurullah” dedik.

Çocuğu gösterdi. “Müsaade ederseniz, üçüncü perdede oğlum da çıksın sahneye.”

Şaşırdık. Ne diyeceğimizi bilemeden birbirimizin yüzüne baktık.

“Nasıl olur, Vali Hazretleri?” dedi Yusuf Bey.

“Olur, olur” dedi Vali. “Hiç merak etmeyin. Zeki çocuktur. Cin gibidir. İlk iki perdeyi seyretti. Tiyatroculuğu öğrendi. Sizi de beni de mahcup etmez.”