Ahtapot
Ataol Behramoğlu
Son Köşe Yazıları

Ahtapot

21.05.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Ahtapot şirin bir varlıktır.

Dilimizde hayvan sözcüğüne olumsuz anlam yükleyerek, kimi kez küfür olarak kullandığımız için bu şirin varlığa hayvan demeye dilim varmıyor. Aslında bu sözcük olumsuz anlamından temizlenmedikçe insan dışındaki canlıları adlandırmak için başka bir sözcük bulunmalı diye düşüyorum.

Yaratık sözünde de aşağılamaya yakın bir anlam kayması duyumsuyorum. Bu nedenle varlık sözcüğü kullanmayı uygun gördüm.

Yavru ahtapotların sığ sularda çocuklarla şakalaştığına tanık oldum.

Başkaca gözlemlerim, işittiklerim, özellikle de “Benim Ahtapot Öğretmenim” belgeseli başta olmak üzere bu neredeyse bilge varlıklar konusunda başka belgeseller, bana onların dünyasını yakından tanıttı.

***

Bu ahtapot konusu nereden çıktı diye düşünenler olabileceği gibi, birkaç gün önce AKP genel başkanının herhalde hayalinin ürünü bir suç örgütünü, kolları bütün ülkeye uzanmış bir ahtapota benzettiğini bilenler, konunun nereden çıktığını anlayacaklardır. Ahtapot adlı bu şirin oldukları kadar zararsız varlıklar ne yapalım ki her yöne uzanan kolları nedeniyle olsa gerek, korkulası yaratıklar olarak da algılanıp betimleniyor. Nitekim kendisinin ve başkanı olduğu partinin karşısında yer alan herkesi ahtapot diye adlandırmakla yetinmeyip ortadan kaldırmakla tehdit eden bu parti başkanının sözleri bana, uzak bir çağrışımla da olsa yıllar önceki bir yazımı anımsattı ve belleğimi zorlayarak küçük bir araştırmayla 5 Şubat 2005’te gazetemizdeki köşemde yayımlanan, daha sonra Sivil Darbe adlı kitabımda yer alan Bin Kollu Ahtapot adlı yazımı bulup çıkardım.

***

Söz konusu yazı, kapatılan İzmit SEKA kâğıt fabrikasının işçileriyle dayanışma için bir eylemci arkadaş topluluğuyla İzmit’e giderken, o dönemde 25 yıllık SEKA işçisi Necati Altıntoprak’la yaptığım konuşmadan, daha doğrusu çoğunlukla onun anlattıklarından oluşuyor. Böylece, SEKA İzmit hıyanetinden önce yine SEKA’nın Dalaman işletmesinin MOPAK adlı bir kuruluşa satıldığını, 600 selüloz işçisinin yarıya yakınının işsiz kaldığını öğreniyorum. Bütün bunların sonucunda, 6 bin üyeli selüloz iş sendikası üye kaybı nedeniyle kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kalmış. (Yazıyı yazarken internete baktım. Selüloz-İş yine 6 bine yakın üyesiyle sapasağlam ayakta. Fakat 2005’ten bugüne geçen 20 yılda üye sayısının artmamış oluşu kuşkusuz yine fabrikaların kapatılmış ya da satılmış olması sonucunda işçilerin işsiz kalmasıyla ilgilidir.)

***

1990 başlarından bugünlere şiirlerimi okuyarak, konuşmalar yaparak ülkemizi karış karış dolaşıyorum. Gittiğim hemen her yerde kapısına kilit vurulan fabrikaların hazin görünümleriyle buna bağlı olarak gittikçe kitleselleşen işsizlik ve artan yoksullaşma gerçekleriyle karşılaşıyorum.

Ahtapota dönelim. Ülkeyi bu duruma getirenler ve bu yolda ısrarla devam etmekte olanlar, demokratik hakların kökünü bütünüyle kazımak için hayali ahtapotlar uyduracaklarına bir zahmet aynaya bakmalılar.

İlgili Konular: #AKP #ahtapot

Yazarın Son Yazıları

Ümmet

Haftada bir kez yazmanın “trajedi”si, sizin yazmayı tasarladığınız güncel bir konunun sizden önce başka yazarlarca yazılması oluyor.

Devamını Oku
03.12.2025
İmralı

Başka ülkelerde de öyle midir bilmem ama bizde siyasal örgütler arasında bir konu tartışılırken sanki irdeleyici-çözümleyici akıldan çok duygular-suçlamalar egemen oluyor.

Devamını Oku
26.11.2025
İddianame

Türkiye’de bugün hukukla ilgili kurumların en az güven duyulan kamusal kurumlar arasında en ön sırada yer aldığını, bu kurumların giderek siyasal erkin hukuk bürolarına dönüşmekte olduğunu iddia ediyorum.

Devamını Oku
19.11.2025
İki şiir

Gazetemiz Cumhuriyet ve Kadıköy Belediyesi’nce 7-9 Kasım günlerinde Kadıköy’de düzenlenen şiir günlerinde...

Devamını Oku
12.11.2025
Seraf Özer’in konuşması

Esenyurt’un tutuklu belediye başkanı Prof. Dr. ve yazar sayın Ahmet Özer’in kızı ve avukatı sayın Seraf Özer’in 31.10.2025 tarihindeki Aile Dayanışma Ağı’ndaki konuşmasında söylediklerini bir ölçüde özetleyerek de olsa okurlarımla paylaşmak istedim...

Devamını Oku
05.11.2025
Zulümle imtihan

Yazımın adı ne olmalı diye pazar gecesinden beri, şu sözcükleri yazmakta olduğum pazartesi öğleye kadar düşündüm.

Devamını Oku
29.10.2025
Hayâsız

İkinci a harfi üzerinde düzeltme (ya da inceltme, şapka vb.) işareti ile hayâ, utanma, utanç duygusu anlamına gelen bir sözcük.

Devamını Oku
22.10.2025
Sosyal demokrat bir lider nasıl olmalıdır?

Genç arkadaşım, değerli dostum ve düşündaşım profesör Okan Toygar’ın benimle yaptığı söyleşiler toplamı bir iki hafta önce bir nehir söyleşi olarak “Hayatımız Güzeldir” başlığı ve “Ataol Behramoğlu’nun Siyasal Kimliği” alt başlığı ile yayımlandı.

Devamını Oku
15.10.2025
Grup Yorum 40 yaşında

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi ve Yıldız Üniversitesi Şehir Planlama öğrencisi dört arkadaşın (Ayşegül Yordam, Metin Kahraman, Tuncay Akdoğan, Kemal Sahir Gürel) birlikte 1985 yılında kurdukları Grup Yorum, içinde bulunduğumuz 2025 yılında kırk yaşına basmış oluyor...

Devamını Oku
08.10.2025
Kara mizah

Zihnimde beliren kavramın karşılığını ve açıklamasını bulmak için internete baktığımda kara komedi de denen kara mizah kavramının en yakın açıklamasını TDK sitesinde buldum...

Devamını Oku
01.10.2025
Kara Bir Rüzgâr

Kara bir rüzgârdı üstünde bir yurdun...

Devamını Oku
24.09.2025
Erdem ve Erdemsizlik Üzerine

Utanç insana özgü bir duygu sanılır...

Devamını Oku
17.09.2025
Türk Türkçe Türkiye

Türkler Türkiye’yi oluşturan etnik unsurlardan sadece biri mi; yoksa öncü-kurucu etnik grup olarak aynı zamanda ülkeye adını veren topluluk mudur?

Devamını Oku
10.09.2025
30 Ağustos ruhu ve karşıtlığı

30 Ağustos ruhu; akıl, öngörü ve cesaret demektir.

Devamını Oku
03.09.2025
Felsefenin tesellisi

Geçen yaz okumayı tamamlayamadığım başucu kitaplarımdan biri de Roger Scruton adlı yazarın Modern Felsefenin Kısa Tarihi adlı yapıtıydı.

Devamını Oku
27.08.2025
Bir günün sonunda can sıkıntısı

Sonu gelmezce üst üste yığılan sıkıntılara Aydın’daki inanılması güç olay eklendi.

Devamını Oku
20.08.2025
Bir ahlak dersi

Tasarladığım yazının adını “Bir dilbilgisi dersi” olarak duyurmuştum. Sonradan yukarıdaki başlığı daha uygun gördüm.

Devamını Oku
13.08.2025
Etnik aidiyet ve ulus devlet

Prof. Dr. Hikmet Sami Türk’ün 28 Temmuz tarihli Cumhuriyet’te “Devlet yöneticilerinde ırk ve din farkı aramak” başlıklı bir yazısı yayımlandı.

Devamını Oku
06.08.2025
Kuraklık

Ülkemizin (bu demektir ki insanlığın) sorunlarına duyarlı bir arkadaşımdan aldığım mesajda Birleşmiş Milletler’e bağlı bazı kuruluşlarca hazırlanan raporlarda Türkiye’nin 2030 yılında su fakiri ülkeler statüsüne gireceğinin bildirildiğini öğrendim.

Devamını Oku
30.07.2025
Vatan

Yazmayı tasarladığım yazının başlığı olarak günlerdir zihnimde “vatan” sözcüğünü dolaştırıyorum.

Devamını Oku
23.07.2025
Türkiye düşünüyor

“PKK Öcalan’ın çağrısına uymuş. Öcalan da Bahçeli’nin çağrısına uymuş görünüyor. Peki, ya Bahçeli? Ona çağrıyı yaptıran kim? Vahiy mi geldi? Rüyasında mı gördü? Yoksa... Asıl soru budur... Çocuk mu kandırıyorsunuz?”

Devamını Oku
16.07.2025
Denklem çözülürken

Bu kadar kötülük tek bir kişinin ya da bir grup insanın eseri mi, yoksa daha geniş çevrelerce hazırlanan bir planın uygulanması mıdır?

Devamını Oku
09.07.2025
Kalbinde dünyayı taşımak

“O sözler ki bir kere çıkmıştır ağzımızdan... Uğrunda asılırız...

Devamını Oku
02.07.2025
Yeni Türkiye?(2)

Geçen haftaki yazıma “Türkiye eskidi mi ki yenisini konuşuyoruz” sorusuyla başlamış...

Devamını Oku
25.06.2025
Yeni Türkiye?

Epey zamandır iktidar çevreleri bu sözü ağızlarında geveleyip duruyor: Yeni Türkiye! Türkiye eskidi mi ki yenisini konuşuyoruz?

Devamını Oku
18.06.2025
Nekâhet

Birinci a harfinin inceltme işaretiyle yazıldığı bu Arapça sözcük, bir hastalık sonrasında sağlık ve güç kazanıncaya kadar geçen zayıflık dönemi demekmiş.

Devamını Oku
11.06.2025
Modern edebiyatımız konulu kitaplar (3)

Doğu Batı Yayınları’nın üç kitapta yayımlanan “Modern Türk Şiirinin Doğuşu” dizininin ilk kitabı üzerine yazmayı sürdürüyorum.

Devamını Oku
04.06.2025
Modern edebiyatımız konulu kitaplar (2)

İlki 30.10.24’te bu sütunda yayımlanan yazı dizisinin ikincisiyle, Doğu Batı Yayınları ürünü “Modern Türk Şiiri” kitapları üzerine düşünmeyi sürdürüyorum.

Devamını Oku
28.05.2025
Ahtapot

Ahtapot şirin bir varlıktır.

Devamını Oku
21.05.2025
Tersinden bakmak

Az sonra üzerinde duracağım bir olguyla ilgili olarak “tersinden bakmak” kavramı üzerine düşünürken aklıma bu kavramı metafor olarak en iyi anlatabilecek “dürbünün tersinden bakmak” gibi bir söz düştü. Öyle ya, işlevi uzaktaki canlı ya da cansız bir nesneyi yakınlaştırmak olan dürbünle yapılabilecek en ters şey ona (onunla) tersinden bakmaktır.

Devamını Oku
14.05.2025
Başarısız bir saldırının analizi

Başarısız bir saldırının analizi

Devamını Oku
07.05.2025
Ahmet Özer’in mesajı

Ahmet Özer’in mesajı

Devamını Oku
30.04.2025
‘Yapay zekâ’ hakkında

‘Yapay zekâ’ hakkında

Devamını Oku
23.04.2025
Yapay zekâ

Yapay zekâ

Devamını Oku
16.04.2025
Engizisyon

Engizisyon

Devamını Oku
09.04.2025
Yunus Gibi

Yunus Gibi

Devamını Oku
02.04.2025
Halkımız darbeye geçit vermiyor

Halkımız darbeye geçit vermiyor

Devamını Oku
26.03.2025
İnsanın yüceliği üstüne

İnsanın yüceliği üstüne

Devamını Oku
19.03.2025
İyileşirken (2)

İyileşirken (2)

Devamını Oku
12.03.2025
Edip Akbayram’ı yaşamak

Edip Akbayram’ı yaşamak

Devamını Oku
06.03.2025