Küba Devrimi’nin üzerinden demek ki tam yarım yüzyıl geçmiş…

Evrensel Yayınlar’ın hediye ettiği, Saatli Maarif Takvimi biçiminde düzenlenmiş duvar takviminin 1 Ocak 2009 tarihli ilk yaprağında, şunlar yazılı:

“1959. Küba Devrimi’nin zaferi. Diktatör Fulgenico Batista yeni yılın ilk saatlerinde Havana’dan kaçtı. Camilo Cienfuegos ve Che Guevara önderliğindeki gerilla kolları Havana’ya girmeye başladı. Fidel Castro’nun çağrısına uyan işçiler ve köylüler bütün Küba’da genel greve başladı.”

Sözünü ettiğim duvar takviminde, “tarihte bugün” başlığı altında, 1 Ocak 1946 tarihinde de Türkiye’de İşçi Sigortaları Kanunu’nun yürürlüğe girdiği belirtiliyor…

Evrensel Yayınlar (ve EMEP) böyle güzel, anlamlı ve “nostaljik” bir takvim hazırlamakla çok iyi bir şey yapmış…

***

“Nostaljik” sözü öncelikle takvimin türüyle ilgili…

Duvarda asılı oldukları yerden hem hangi günde olduğumuzu hep göz önünde bulundurmamızı sağlayan, hem her sayfasından bir şeyler öğrendiğimiz duvar takvimleri sanki çok uzak bir geçmişin anısıdır.

Sözünü ettiğim takvim böylelikle, duvarlarımızda bu türden takvimlerin asılı olduğu günlere özlem duygumuzu canlandırdığı gibi, daha ilk sayfasıyla bir başka özlemimizi de kıpırdatıyor:

Bu, 1960’lı yıllara; ait olduğum kuşağın devrim ateşiyle, ülkemizin ve dünyanın iyimserlik ve umutla dolu olduğu günlere özlemimizdir…

Vietnam halkının emperyalizme karşı zaferi, uzaya ilk ayak basan sosyalist insan ve Küba Devrimi….

Bunlar, o yılların özelliğini ve bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de devrimci gençliğin kimliğini oluşturan başlıca olgulardır…

***

9 Ekim 1967’de öldürülen Che Guevara için şiirimi, yedek subay olarak bulunduğum Trabzon’da yazdığım günü, aradan geçen kırk yıla karşın bu günmüş gibi anımsıyorum.

Yukarıdaki bilgide adı geçen Cienfuegos’un anısı ise sislenmiş.

Castro, kardeşi Raul ve Guevara ile birlikte Küba Devrimi’nin dört büyük önderinden biri olan Camilo Cienfuegos’un, 1959 yılı ekim ayında bir uçak kazasında öldüğünü öğrendim ya da bilgim yenilenmiş oldu…

Öldüğünde 27 yaşındaymış…

Bu dört devrim önderinden hem en genci, hem en genç yaşta yaşamını yitireni…

Fidel 1926, Che 1928, Raul 1931, Camilo 1932 doğumlu…

Devrimi gerçekleştirdiklerinde yaş ortalamaları 30…

Küba Devrimi’nin dünyada nasıl bir devrim ateşi tutuşturduğunu, 1968 kuşağının neden bu devrimin de bir ürünü olduğunu anlamak böylece daha kolaylaşıyor…

***

Devrimin önderlerinden hayatta kalanlardan Fidel bugün 83, Raul 78 yaşındalar…

Emperyalizm, devrimden bu yana geçen 50 yıllık sürede Küba Devrimi’ni yıkmayı başaramadı.

Sovyetler Birliği’nin dağılışından sonra bu konuda belki umutlandıysa da Güney Amerika’da yeni devrimci oluşumlar hevesini kursağında bıraktı.

Küba halkının bugün Latin Amerika halkları arasında en uzun ömür süresine, sağlık ve eğitim alanlarında da en yüksek düzeyde olanağa sahip olduğu biliniyor…

Buna karşın, Castro kardeşlerin yaşamdan er geç ayrılışından sonra Küba’da neler olur?

Bunu kestirebilmek kolay değil…

Küba’nın yazgısı bütün bu elli yıl süresince orada yetişen kuşakların kimlikleriyle de ilgili…

Günümüz Küba gençliği nasıl bir gençliktir?

Dağılan sosyalist sistem ülkeleri gençliğinin de içinde ve hatta ön sırasında bulunduğu, şimdiki yüzyıla geçen yüzyıldan devralınan, idealsiz, renksiz, kokusuz, geçmişsiz ve geleceksiz bir gençlik mi, yoksa Küba Devrimi’ni yaratan genç-liğin günümüzdeki benzerleri mi?

Yukarıdan verileni almaya koşullanmış, tüketim toplumu hayalleri kuran bir gençlik mi; yoksa Fransa’da, kısa süre önce Yunanistan’da gördüğümüz, başkaldırıcı, isyancı gençliğin bir benzeri mi?..

Bu sorunun da kesin bir yanıtı yok…

***

Kuşağımın gençliği demek olan ve bugün ellinci yaşına basan Küba Devrimi, aslında insanlığımızın da hiç yaşlanmaması gereken gençliğidir…

Devrimcinin kişisel yaşamı er geç sona erer.

Fakat doğanın bir armağanı olarak daha çok gençliğe özgü devrimci ruhun terk ettiği bir dünya, yaşamaya değmeyecek bir dünya olacaktır…

ataolb@cumhuriyet.com.tr

Faks: (0212) 343 72 64