Donald Trump’sız bir dünya tasavvur etmek artık namümkün. Görünen o ki, ABD’de küçümser nazarlarla bakılan “Çay Partisi Hareketi”nin küresel çapta en üst düzeyde temsiliyeti ile neocon’lara meyleden “şahin” askeri yapının “hibrit yönetimi” ile karşı karşıyayız. Amerikan siyaseti her daim ittifaklar üzerinde yükselirken, bu seferkinin evrileceği yer henüz meçhul. Bildiğimiz, liberal âlemi sarsan ittifakın neoliberal çuvallamanın ürünü olduğu. Ve yaralarına merhem olamayan liberallerin klişeleri üzerinden karşıt hat tesisinin güç olduğu bir dönemden geçtiğimiz.
***
Amerikan hegemonyası “rol model” yarattığı için önce muhtevasını iyi anlamalı. Zira bugün Trump seçildi diye zil takıp oynayanlar yarın hüsrana uğrayabilirler. Trump’ın ilk iki haftasından akanlara bakalım:
•Amerika’nın yarısının zaten itiraz ettiği liberal değerlerin federal hükümet tercihleriyle tersine çevrileceği anlaşıldı. Bush dönemini de aşan şekilde ‘dini özgürlükler’ adıyla Katolik/Evanjelist anlayış güçlendirilecek. ‘Dini siyasete alet etmeye’ mani olduğu savlanan pratikte zaten hükümsüz Johnson Yasası hedefte.
•Şiddet içeren ideolojilerle mücadele programı değiştirilip salt “Radikal İslamcı aşırılıkçılığa” odaklanılacak.
•Pratik sonuçlarıyla ‘Müslüman yasağı’ gibi görünse de terörle mücadelede Obama döneminden miras izlemedeki yedi ülkeden ‘göçmen yasağı’ niyeti sergiledi. Şimdilik kuvvetler ayrımına takılıyor.
•Avrupa ile ticaret savaşı resti çekildi. Avrupa’da Trump ‘tehdit’ bile ilan edildi.
•Körfez’in Sünni şeyhleriyle ağız birliğiyle, uluslararası yasaları ihlal etmeyen savunma füzesi denemeleri yapan İran resmen uyarıldı. Çin’e ve Kuzey Kore’ye erkenden rest çekildi.
•Suriye ve Yemen’de ‘güvenli bölge’ söylemi devreye girdi, Yemen’de Obama’dan kalma istihbaratla ilk facia operasyon yapıldı.
•Trump, Rusya için verdiği işbirliği mesajlarıyla ABD’de neredeyse ‘hain’ ilan edilmişken, Pentagon/NATO’nun Doğu Avrupa’da tezat askeri hamlesine, Kiev yönetiminin saldırganlığı eklendi.
***
Bunların hepsi gelgitlere gebeyken papatya falları açmayalım. Asıl ideolojik duruşu sergileyen Ulusal Güvenlik Konseyi ataması mühim. Trump, yapısal değişiklikle danışmanı Steve Bannon’a Konsey’de yer açtı, askeri kanadı ‘ilkeler komitesinden’ çıkartarak konumlarını zayıflattı.
Amerikan mizah şovlarında ‘kötülükle’ eş-değer sunulan eski denizci Bannon, Trump’ın ‘stratejik aklı’. Cumhuriyetçi kurumsal yapının yıllardır yüz vermediği Çay Partisi’nin temsilcisi olarak moda tabirle ‘alt-sağ’ (alternatif sağ) ama neocon değil.
Bannon, ‘Obama sorunun kendisi değil semptomu’ tespiti yapıyor. Occupy Wall Street için “Bu çocukları iyi anlamak lazım” diyor, ‘Generation Zero’ izlenmesini salık veriyor. “Yolsuzluk, Antik Yunan ve Roma’da vardı ama” diyerek ‘ahbap-çavuş kapitalizmi’ni dert ediniyor. Eski bir Goldman Sachs’çı olsa da 2008 mali krizinde batık bankaların kurtarılmasına itiraz ediyor.
***
Dış politikada “Yayılmacı İslamcılık ve Çin kibirle ilerliyor” saptaması yapıyor. ‘Cihatçı İslamcı faşizmle zaten savaştayız’ diyor, ‘kapitalizmin araçlarını kullanarak hilafet ilan edenlerin’ dünyada hükümetlerin başa çıkabileceklerinden daha hızla ‘metastas yaptığını’ söylüyor. Buna karşılık alt-sağ’ın ‘ırkçı’ naturasından -bazılarının bagajları olsa da arındığını savunuyor. Putin’i ‘kleptokratik’ diye eleştirse bile ‘gelenekçi’ yanı ilgisini çekiyor.
‘Savaş çığırtkanı’ görülme sebebi tespitleri. ‘Çin ile 10 sene içinde savaşı’ kaçınılmaz buluyor. ‘Ortadoğu’da hakiki savaş’ öngörüyor. Ona göre, ‘yeni dünya düzeninin tesisi için tek yol yeni hesaplaşma’.
Nedeni ‘medeniyet’ iddiası. Asıl takıldığı sekülarizmin de etkisiyle kapitalizmin üzerinde yükseldiği ‘Judea Hıristiyan Batı’daki geleneksel değerlerin yitimi ve geri çekilme. Bunun yeniden tesisi ve ‘barbarlıkla savaşta’ Kilise’ye ‘militanca’ rol atfediyor.
***
Velhasıl Avrupa’daki tezahürlere de bakıp bu dalgaya daha fazla kafa yormak şart. Ve zaafları ortada ‘liberal köpükten’ arınmış Marksist perspektife her zamankinden çok ihtiyaç var.
