Büyük Durgunluk derinleştikçe küresel kapitalizmin tabuları da teker teker sorgulanmaya devam ediliyor. Söz konusu tabulardan birisi de finansal işlem vergisi; ya da daha popüler adlarıyla Tobin vergisi, ya da Robin Hood vergisi...
Geçen hafta içinde ABD’den Temsilciler Meclisi üyesi Peter DeFazio, Senatör Tom Harkin ile birlikte 2011 Kasım’ında öne sürdükleri spekülatif finansal işlemler vergisi yasa tasarısını tekrardan gündeme getirdi. Teknik adının Wall Street İşlemleri ve Spekülasyon Vergisi olarak duyurulan tasarıya göre, finansal varlıkların ikincil piyasalarda ticareti işlemlerinde her 100 dolarlık işlem için 3 sent’lik bir vergi (yüzde 0.3) işletilmesi planlanmaktaydı.
DeFazio ve ekibinin öngörülerine göre bu tür bir işlem vergisi yılda 35-40 milyar dolarlık bir vergi geliri anlamına gelebilecekti. Senatörün öngörüsü, İngiltere’de uzun yıllar boyunca uygulanan finansal ticaret vergisinin getirdiği gelir düzeyine dayandırılmaktaydı. Üstelik İngiltere söz konusu vergisi sadece spekülatif kazançlar üzerine veya sadece İngiltere sınırları içerisindeki işlemlerden değil; dünyanın neresinde olursa olsun herhangi bir şahıs veya kuruluşun İngiltere kökenli bir finansal varlık üzerine herhangi bir işlem yapması durumunda işletilmekteydi. Tek başına bu bilgi bile finans burjuvazisinin “finansal işlem vergisinin pratikte uygulanmasının mümkün olamayacağı” yönündeki eleştirilerini karşılamaya yeterliydi.
Şimdi ise bu bilgiye bir de Avrupa’da Almanya ve Fransa’nın yeni bir finansal işlem vergisi üzerine anlaşmaya vardıkları haberleri eklendi. 11 Avrupa ülkesinin uygulamayı planladığı verginin iki düzeyde kullanılacağı belirtilmekte: hisse senedi ve tahvillerde yüzde 0.1; türev finansal değerlerde de yüzde 0.01. İlk bakışta çok küçük duran bu oranların trilyonlara varan sermaye işlemlerinden aktaracağı vergi havuzunun 50 milyar Avro’ya değin çıkması bekleniyor.
ABD’den Avrupa’ya değin küresel kapitalizmin hegemonik kalelerinde teker teker finansal spekülasyonun dizginlenmesi; dizginlenemese dahi bari bir tür servet vergisi aracılığıyla kaynak sağlanmasının hedeflendiği görülmekte. Küresel finans kapital ise bütün gücüyle büyük durgunluk konjonktürünü kayıpsız atlatma telaşı içinde.
Deyim yerindeyse, “Avrupa’da bir hayalet dolaşıyor, finansal işlem vergisi hayaleti...”