Tarımın ve kırsalın ekonomi politiği
Mehmet Şakir Örs
Son Köşe Yazıları

Tarımın ve kırsalın ekonomi politiği

03.05.2024 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Geçtiğimiz hafta sonu İzmir’de tarım kesiminin kanaat önderleri bir araya geldiler. ‘Neoliberalizmin Krizinde Tarım Politikalarını Yeniden Düşünmek’ konusunu tartıştılar. Toplantıya katılan ve gelecekteki gıda krizi riskine dikkat çeken İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, İzmir için bir gıda stratejisi belgesi hazırlayacaklarını açıkladı.  

Geçtiğimiz aylarda Avrupa ülkeleri önemli çiftçi eylemlerine sahne oldu. Eylemler ülkeden ülkeye yayıldı. Ege’nin karşı yakasında da çiftçiler traktörleriyle alanlara ve yollara çıktılar. Ülkemizde de, başta gıda üretimi olmak üzere, tarımsal alanda ve kırsalda önemli sorunlar yaşanıyor. Ekonomideki ve özellikle de tarımdaki olumsuzluklar, üreticiden tüketiciye kadar uzanan geniş zincirin tüm halkalarına yansıyor. Üretim daralıyor ve gıda krizi riski artıyor.

ÇİFTÇİLER NE İSTİYOR?

Son dönemlerde üretim girdilerinde yaşanan maliyet artışı, özellikle de mazot fiyatları genel olarak hemen her yerde çiftçinin belini büküyor. Çiftçiler, tarımda kullanılan akaryakıta getirilen vergi artışlarına karşı çıkıyorlar. Üretim girdilerindeki maliyet artışlarının sübvanse edilmesini talep ediyorlar. Avrupa Birliği ülkelerinde ve bizdeki uygulamalarda, taleplerinin dikkate alınmasını istiyorlar.

Sonuçta etkin ve yaygın eylemler sonuç veriyor. Başta Fransa’da olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde, çiftçi talepleri dikkate alınıyor ve yeni düzenlemeler yapılıyor.  

ÜRETİCİLER PREKARYALAŞIYOR!

Kırsal kesimde yaşanan sorunların ortaya koyduğu en çarpıcı sonuç, tarımın kan kaybetmesi, üreticilerin ürettikleri ürünlerini değer fiyata satamamaları ve dolayısıyla üretimden çekilmeleri ve kopmalarıdır. Bu durum, tarımsal alanda ve kırsal kesimde ‘prekaryalaşma’ olgusunu da beraberinde getirmektedir.

Bir yandan kırsaldaki genç nüfus kentlere göçüp, yeni arayışlara yönelirken, tarımdaki nüfusun yaş düzeyi yükselmekte ve aynı zamanda tarımsal üretimden kopanlar birer ‘prekarya’ haline gelmektedir! İngiliz iktisatçı Guy Standing’in ortaya attığı ‘prekarya’ kavramı, belirsizliği ve güvencesizliği ifade etmektedir. Bu olumsuzluklar aslında çiftçiler için de geçerlidir.

ÇİFTÇİ ÖRGÜTLENMELİ

Son çiftçi eylemlerinin ortaya koyduğu gerçek, üretici kesimin örgütlenmesi ve kendi meselelerine sahip çıkmasıdır. Bu durum bütün ülkelerdeki üreticiler için geçerlidir. Tarımsal gıda üretiminde ve ticaretinde, uluslararası büyük tekellerin belirleyiciliğine ve dayatmalarına karşı; üretici kesimlerin örgütlenmesi ve gelişmelere ağırlık koyması, tüketiciler ve geniş toplumsal kesimler için de büyük önem taşımaktadır.

Ülkemiz çiftçilerinin ve temsilcilerinin de bu eylemlerden ve etkinliklerden çıkaracakları pek çok ders vardır. Onlar da tıpkı Avrupa ülkelerindeki meslektaşları gibi sorunlarına sahip çıkabilirler. Ekonomik, siyasal ve toplumsal gelişmelere ağırlıklarını koyabilirler. Tüm bunlar için de öncelikle örgütlü ve güçlü olmak gerekiyor.

***

CHP’NİN MANİSA BAŞARISI

Ülkemizin siyaset kültüründe ve geleneğinde, siyasi parti liderlerinin kendi kentlerindeki performansı büyük önem taşır. Geçmişte genel başkanlar, yetiştikleri kentle birlikte anılırdı.     Buna en çarpıcı örnek de rahmetli Süleyman Demirel ile Isparta ilişkisidir.

Yurttaşın ve seçmenin siyasi liderleri ait oldukları kentle bütünleştirdiğinin ayırdında olan CHP Genel Başkanı Özgür Özel, 31 Mart seçiminde memleketi Manisa’ya büyük önem verdi. Oldukça iyi adaylaştırma süreci ve başarılı seçim kampanyası ile olağanüstü seçim başarısı elde edildi. 

78 YIL SONRA GELEN BAŞARI

Çok partili yaşama geçildiğinden beri ilk defa, Manisa’da CHP belediyeyi aldı. Üstelik yalnızca büyükşehir belediyesi değil, merkezdeki iki önemli ilçe Şehzadeler ve Yunusemre belediyeleri ile kent merkezi dışında da üç ilçe hariç tüm ilçe belediyeleri kazanıldı. 

Bu başarıda başta CHP Genel Başkanı Özgür Özel olmak üzere; il başkanı İlksen Özalper, eski il başkanı yeni büyükşehir başkanı Ferdi Zeyrek, yine eski il başkanlarından yeni Yunusemre belediye başkanı Semih Balaban ve eski gençlik kolu başkanlarından, yeni Şehzadeler belediye başkanı Gülşah Durbay’ın önemli payı var. Elbette Manisa milletvekilleri ile CHP ilçe başkanlarının - belediye başkanlarının, il - ilçe örgütlerinin emekleri de unutulmaz. 

MESİRİN ANLAMI VE ÖNEMİ

Genel Başkan Özel, doğru bir tutumla ön seçimin yolunu açarak, geçmişte parti içi mücadelelerde karşı karşıya geldiği Semih Balaban’ın adaylaşmasını sağladı. Bu doğru ve hakça tutum, yerel seçimde CHP örgütünün bütünleşmesini ve topyekun seferberliğini de beraberinde getirdi. Burada partisinin oyunun üzerinde bir teveccühle seçilen büyükşehir başkanı mimar Ferdi Zeyrek’in başarılı kaptanlığının da altını özellikle çizmek gerekiyor.

Hem Manisa kökenli oluşumuzdan ve hem de aktif olarak içinde yer aldığımız 1970’lerde Manisa’da toplanan ‘Köylü Kurultayı’ yıllarından beri Manisa siyasetini yakından izleriz. Bu bağlamda, çok eski geçmişe uzanan mesir geleneğinin Manisa’daki anlamını ve önemini iyi biliriz.

MESİR, TÜRKİYE SİYASETİNİ SAĞALTABİLECEK Mİ?

Yüzyıllarca geçmişe uzanan tarihsel geleneğe sahip mesir macunu ve şenlikleri, Manisa ve çevresi için büyük önem taşır. İşte yıllar sonra ilk defa, mesir dağıtımına CHP’li siyasetçiler ve başkanlar damga vurdular. Bu yeni dönemle ilgili önemli bir sembol ve işaretti.

Halk arasında şifalı mesir macununun birçok rahatsızlığa iyi geldiğine inanılır. Bakalım mesirin şifası, birlik ve beraberlik terkibi, Türkiye siyasetine şifa olabilecek mi? Ülkenin birikmiş ve ağırlaşmış sorunlarını sağaltabilecek mi? Hep birlikte izleyip göreceğiz.  

***

HIDIRELLEZ ATEŞİ

Hıdırellez eğlenceleri İzmir ve Ege’de önemli bir gelenektir. Geçmişte, 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gecelerde, uzun yıllardır yaşadığımız İzmir ve Karşıyaka’da, çok ilginç eğlencelere tanık olmuştuk. Bu hafta sonu yapılacak kutlamalarla, gelenek ve coşku yaşatılmaya çalışılacak.

Hıdırellez eğlencelerinin en önemli simgesi sokaklarda yakılan ateşlerdi. Hıdırellez akşamlarında çocuklar ve gençler bu ateşlerin üzerinden atlardı. İnsanlar en güzel giysilerini giyerler, ailecek deniz kıyılarına ve fuar gibi mesire alanlarına giderlerdi.

O coşkulu dönemlerin hıdırellezlerinde, İzmir’in Fuar alanı, Kordon’u ve Karşıyaka sahili, tam anlamıyla bir şenlik alanı haline gelirdi. İnsanlar dilekler tutarlar, dileklerini yazdıkları kâğıt parçalarını denize atarlardı. Ayrıca evlerinin bahçelerine, deniz kıyısındaki alanlara ev maketleri, araç maketleri koyarlardı. Sokaklarda danslar yapılır, oyunlar oynanır ve şarkılar söylenirdi. Bir bakıma tam anlamıyla bir sokak karnavalı yaşanırdı.

Sonraki yıllarda bu hıdırellez ateşlerine, 6 Mayıs 1972’de idam edilen 3 fidanın hüznü çöktü ve acılarının gölgesi düştü. Hıdırellezlerde artık eski coşkular yaşanmasa da yine de hayat devam ediyor. Coşkularla acılar, sevinçlerle kederler iç içe geçiyor ve birlikte yaşanıyor. Tıpkı bu hafta sonu yine yaşanacağı gibi… Her şeye karşın, hıdırellez ateşi yanmayı sürdürüyor. 3 fidanın unutulmaz hüznü ve acısı da adeta kor ateş olup, 52 yıldır belleklerde, bilinçlerde ve yüreklerde yanıyor!..

Yazarın Son Yazıları

Egeliler ‘Hadi gari’ diyor!

Ege ve Egeli ile özdeşleşmiş bir ifade vardır. Egeliler günlük yaşamda çok sık “Hadi gari” sözcüklerini kullanırlar. Bu ifade, içinde bulunulan duruma göre bazen bir hayret ifadesidir bazen de bir hareketlenme çağrısıdır.

Devamını Oku
05.12.2025
Halkın bütçesi

Bütçe görüşmeleri ve tartışmaları, ekonomi-politik değerlendirmeler açısından büyük önem taşır.

Devamını Oku
02.12.2025
CHP kurultayı ve Ege

Cumhuriyetin kurucu ve ülkemizin birinci partisi Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) 39. olağan kurultayı, bugün Ankara’da toplanıyor. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde neredeyse bütün Batı Anadolu’yu CHP kırmızısına boyayan Egeli seçmenlerle CHP arasında çok köklü ve güçlü bağlar var.

Devamını Oku
28.11.2025
Umut ve direniş kurultayı

Günlerdir İBB iddianamesini ve CHP’ye yönelik yargısal kuşatmayı tartışıyoruz.

Devamını Oku
25.11.2025
Ekolojik yaşam savunucuları

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30) Brezilya Belem’de çalışmalarını sürdürürken ülkemizin ekolojik yaşam savunucuları da alanlara çıkıyorlar.

Devamını Oku
21.11.2025
Umudu örgütlemek ve büyütmek

Küresel kapitalizmin neden olduğu ve otoriter siyaset anlayışlarının daha da ağırlaştırdığı iktisadi ve siyasal bunalımlar, bütün dünyada katmerlenerek devam ediyor.

Devamını Oku
18.11.2025
Asfalyalar atmasın!

Kış mevsimi kendini hissettirmeye başladı. Kış mevsiminin oldukça zor ve zorlu koşulları var. Öncelikle ısınma ve giyinme giderleri dar gelirli ailelerin belini büküyor. İçinde bulunduğumuz koşullarda elektrikle ısınmaya çalışmak, aile bütçeleri açısından başlı başına bir yıkım haline geliyor.

Devamını Oku
14.11.2025
Küresel adaletsizlik ve otoriterlik

Emperyalizme karşı duruşun ve mücadelenin simgesi, Kurtuluş Savaşı’nın önderi Mustafa Kemal Atatürk’ü; vefatının 87. yılında saygıyla andık, anıyoruz.

Devamını Oku
11.11.2025
Yerele darbe!

Bir zamanlar yereli güçlendireceğiz, yereli daha çok yetkilendireceğiz diyerek iktidara gelenler, son dönemde tam tersi işlere yöneliyorlar.

Devamını Oku
07.11.2025
CHP ile uğraşmayı bırakın!

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk genel başkanı olduğu CHP, Cumhuriyetin kurucu ve ülkemizin birinci partisi.

Devamını Oku
04.11.2025
Doğa ve iklim uyarıyor!

Son dönemde doğa ve iklim koşullarındaki gelişmeler, değişimler günlük hayatımızı derinden etkilemeye başladı. Deprem tehlikesi ve iklim krizi artık hepimizi daha çok ilgilendiriyor. İzmir ve Ege Bölgesi de bütün bu gelişmelerden alabildiğine etkileniyor.

Devamını Oku
31.10.2025
Cumhuriyet ve demokrasi

Demokrasi, Cumhuriyetle birlikte düşünülmesi ve birlikte anılması gereken çoğulcu, halkçı yönetsel sistemdir, anlayıştır. Her ikisi de birbirini bütünler ve tamamlar.

Devamını Oku
28.10.2025
Ege’nin Cumhuriyet sevdası

Yeni bir Cumhuriyet bayramı kutlaması daha yaklaşıyor. Başta Ege ve Egeliler olmak üzere bütün halkımız, Cumhuriyetin 102. yaşını coşkuyla kutlamaya hazırlanıyor.

Devamını Oku
24.10.2025
‘Asgari’ hayatlar

Yıl sonu yaklaşırken çalışanların ve emeklilerin büyük çoğunluğunu yeni yıl maaş artışlarının telaşı sarar.

Devamını Oku
21.10.2025
Tarım ve gıda, temel sorun

Dün 16 Ekim Dünya Gıda Günü’ydü. Bu anlamlı gün nedeniyle uzmanlar ve ilgili kuruluşlar konuyla ilgili açıklamalar yaptılar.

Devamını Oku
17.10.2025
‘Metal fırtına’

Türkiye’nin emek tarihinde metal emekçilerinin çok ayrı bir yeri vardır.

Devamını Oku
14.10.2025
CHP’de il kongrelerinden olağan kurultaya

Türkiye’nin kurucu-ülkenin 1. partisi Cumhuriyet Halk Partisi, kongreler ve kurultay sürecini yaşıyor. Önce mahalle delegelerinin seçimi ile başlayan süreç, ilçe kongreleri ile devam etti. Şimdi sırada il kongreleri var.

Devamını Oku
10.10.2025
Halk siyaseti

TBMM’nin açılışı sonrasında ortaya çıkan fotoğraflar, siyaset çevrelerinde tartışılmaya devam ediyor.

Devamını Oku
07.10.2025
Halk silkeleniyor!

İktidarın muhalif belediyeleri yönetsel açıdan kuşatması ve mali olarak silkelemesinin faturası doğrudan halka çıkıyor. Muhalif belediye başkanlarınca yönetilen kentlerde yaşayanlar, bu silkelemelerden alabildiğine etkileniyorlar.

Devamını Oku
03.10.2025
Derin yoksulluk

Ülkemizde büyük çoğunluğun temel gündemini ekonomik sorunlar oluşturuyor.

Devamını Oku
30.09.2025
Toprağıma, zeytinime dokunma!

Ege’de çevre sorunları ile birlikte çevre mücadelesi de büyüyor. Özellikle Muğla yöresinde kömür ve maden çıkarma amaçlı doğaya müdahaleler sürüyor. Ege’nin simge ağacı zeytin başta olmak üzere tarım ve orman alanları zarar görüyor. Verimli tarım toprakları yok ediliyor.

Devamını Oku
26.09.2025
‘Ev-Genç’liler!

Geçmiş dönemlerde siyasal ve toplumsal alanlarda gençlikten söz edilirken usa önce “Dev-Genç” gelirdi.

Devamını Oku
23.09.2025
Üreticiye darbe üstüne darbe!

İçinde bulunduğumuz aylar, Ege’nin tarım kesiminde hasat dönemidir.

Devamını Oku
19.09.2025
Siyasal direniş

Ülke ve halk olarak çok ilginç günlerden geçiyoruz.

Devamını Oku
16.09.2025
İktidar, İzmir’e kör ve sağır!

Ülkemiz genel anlamda zor ve zorlu bir dönemden geçiyor. Başta siyasal ve toplumsal gerginlikler olmak üzere, pek çok sorun halkı olumsuz etkiliyor. Ekonomik-sosyal sorunların dayanılmaz ağırlığı, yurttaş çoğunluğunun günlük yaşamını adeta bir cendereye dönüştürüyor.

Devamını Oku
12.09.2025
Yeniden kurtuluş ve kuruluş

Bugün 9 Eylül İzmir’in kurtuluş günü

Devamını Oku
09.09.2025
‘Uçun kuşlar uçun İzmir’e doğru...’

Güz döneminin başlangıcı olan eylül ayını doğrusu çok severiz. Yaz aylarının aşırı sıcağından, rehavetinden, tatil havasından çıkışı ifade eder.

Devamını Oku
05.09.2025
Barış arayışı ve mücadelesi

30 Ağustos Ulusal Bağımsızlık Günü ile 1 Eylül Dünya Barış Günü’nü ardı ardına kutladık. Ulusal Kurtuluş Savaşı ile bağımsızlığını kazanmış ve Cumhuriyeti kurmuş bir ülkenin yurttaşları olarak ulusal bağımsızlık ve barış günlerini birlikte kutluyor ve ortaklaşa sahipleniyoruz.

Devamını Oku
02.09.2025
İzmir Fuarı, Cumhuriyetin halk okuluydu

İşte yine İzmir’in “fuar günleri” geldi. Bizler, İzmirliler olarak bir İzmir Enternasyonal Fuarı’na (İEF) daha ulaşmanın sevincini yaşıyoruz.

Devamını Oku
29.08.2025
‘Daima Demokrasi’

Dünyada otoriter liderler arttıkça ve otoriterlik tırmandıkça, demokrasinin değeri-önemi daha iyi anlaşılıyor.

Devamını Oku
26.08.2025
Aydın’da yeni dönem

Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu’nun CHP’den istifa edip iktidar partisine geçmesinin yankıları sürüyor.

Devamını Oku
22.08.2025
Emek vurgunu!

Ülkemizde emeğiyle, alın teriyle geçinmek zorunda olan geniş toplumsal kesimler, en zor ve zorlu dönemi yaşıyorlar.

Devamını Oku
19.08.2025
‘Üzüm bizim canımız...’

‘Üzüm bizim canımız...’

Devamını Oku
15.08.2025
CHP'de örgütsel yenilenme

Cumhuriyet Halk Partisi’nde (CHP) kongreler-kurultay süreci başlıyor.

Devamını Oku
12.08.2025
CHP, Ege’de yeni döneme hazırlanıyor

CHP, Ege’de yeni döneme hazırlanıyor

Devamını Oku
08.08.2025
Mağduristan!

Bu iktidar döneminde, toplumda geniş kapsamlı mağduriyetler oluştu ve çok sayıda mağdur yaratıldı. Türkiye bir bakıma mağdurlar ülkesi oldu ve adeta “Mağduristan”a dönüştü! Üstelik son yıllarda mağduriyetler ve mağdurlar daha da artıyor.

Devamını Oku
05.08.2025
‘Susuz Yaz’

‘Susuz Yaz’

Devamını Oku
01.08.2025
Emekçinin, emeklinin çığlığı!

Ülkemizde ekonomik ve sosyal koşullar giderek ağırlaşıyor. Emekçiler ve emekliler için yaşam her geçen gün daha da çekilmez hale geliyor. Dar gelirli ve yoksul yurttaşlar, hayatın zorlukları ile başa çıkmakta zorlanıyorlar.

Devamını Oku
29.07.2025
Tarıma, tarımcıya vuran vurana!

Tarıma, tarımcıya vuran vurana!

Devamını Oku
25.07.2025
İktidarın açmazı

Siyasi iktidar, son dönemde izlediği politikalarla, başta kendi tabanı olmak üzere tüm seçmenlerin kafasını karıştırıyor.

Devamını Oku
22.07.2025