Şiir en çok okunan tür olmasına rağmen şiir kitapları ya çok az satıyor ya da hiç satmıyor” diye yazmıştım (07.06.17).
Sosyal medya çağında yazılar nasıl bir hızla okunuyorsa “şiir okunmuyor” diye anlaşılmış.
Şiir okunuyor ama okunduğu medya kitaplar değil. Daha önce de yazdım, internette en çok okunan, paylaşılan tür şiir. İş öyle bir noktaya vardı ki mevcut şiirler yetmediği için olsa gerek Can Yücel, Attilâ İlhan, Turgut Uyar gibi sevilen şairlerin adı kullanılarak şiirler uydurulduğunu da görüyoruz.
İnternete ilk giren ve en çok web sitesi yapılan sanat da açık ara ile şiir. Şiir okurunun internetin icadı ile birlikte, yani 90’lı yıllardan başlayarak şiir kitaplarından vazgeçtiğini, şiiri dijital ortamdan okumayı tercih ettiğini söyleyebiliriz. En çok festivali yapılan ve böylece doğrudan okura ulaşan tür de şiir.
Hafta sonu, 16 Haziran’da 18. Berlin Şiir Festivali başladı. Festivalin teması “Europe - Fata Morgana”. Avrupa’nın değerleri olan düşünce özgürlüğü, sanatsal özgürlük, çokkültürlülük ve demokrasi konuları işlenecek. Festivale 42 ülkeden 170 şair, yazar ve sanatçı katılıyor. 24 Haziran’a dek sürecek olan festivalde Türkiye’yi üç kadın şair, Müesser Yeniay, Fatma Savcı ve Yıldız Çakar temsil ediyor.
18. Berlin Şiir Festivali’ni düzenleyen “Haus für Poesie” (Berlin Şiir Evi) festival kapsamında iki uluslararası toplantıya da ev sahipliği yapıyor. Bunlardan birincisi 23 ülkeden 32 festival yöneticisinin katıldığı “Festival Yöneticileri Toplantısı”, diğeri de 22 ülkeden 25 şiir ediötürünün katıldığı “Lyrikline Uluslararası Paydaşlar Toplantısı”.
Diyarbakır Kültür Merkezi’nden Övgü Gökçe ve İstanbul Şiir Festivali’ni temsilen benim katıldığımız “Festival Yöneticileri Toplantısı”nda dünyada gelişen sağ popülist, milliyetçi ve ırkçı hareketlerin ve partilerin, festivaller üzerindeki etkisi konuşuldu. 15 Temmuz darbe girişimi ve sonrasında yaşananlar da toplantının ana konularındandı. Almanya’nın gündeminde de Enis Berberoğlu’nun tutuklanması ve Kemal Kılıçdaroğlu’nun öncülük ettiği Adalet Yürüyüşü vardı.
Lyrikline, dünyanın en büyük şiir portalı. 77 dilde yazan 1194 şairin 10673 şiiri ve çeşitli dillere çevirileri yer alıyor. Şiirleri şairlerinin kendi seslerinden dinlemek olanağı da var. Türkiye’den şairlerin de şiirleri, çevirileri, ses kayıtları “lyrikline.org”da yer alıyor.
Lyrikline Uluslararası Paydaşlar Toplantısı’nda o yılın istatistikleri de açıklanıyor. Lyrikline’a bir yılda, Haziran 2016- Haziran 2017 döneminde 225 ülkeden erişim olmuş. Lyrikline’nın tıklanma oranları geçen yıla göre yüzde 11.08 artmış. Türkiye 7. sırada. Türkiye’den erişim geçen yıl yüzde 36.02 oranında artmış. Bunu dijital ortamda şiir okuma oranlarının dünyada ve Türkiye’de arttığı şeklinde yorumlayabiliriz.
Lyrikline’nın ilk onu şöyle; 1. Almanya, 2. Avusturya, 3. ABD, 4. İsviçre, 5. Sırbistan, 6. Avustralya, 7. Türkiye, 8. Büyük Britanya, 9. Hindistan, 10. İspanya.
Lyrikline Uluslararası Paydaşlar Toplantısı’nın gündeminde şiirin daha çok okura ulaştırılması için neler yapılması gerektiği vardı. Dünyanın hemen her yerinde bizdekine benzer bir durum var, şiir kitapları satın alınmıyor ama dijital ortamda şiir çok okunuyor, çok paylaşılıyor.
1999’da Türkiye PEN’in önerisi ile UNESCO’nun “21 Mart Dünya Şiir Günü”nü ilan etmesinin çok olumlu bir etki yaptığından söz edildi. Dijital ortamı kullanarak bugünün daha da etkin kutlanması kararlaştırıldı. Dijital ortamdaki video paylaşımlarının, canlı yayın olanaklarının şiirin okunmasındaki artışı olumlu yönde etkilediği belirtildi. Geleceğin şiir festivallerinin belki birçok ülkede aynı anda yapılacağı ve internet üzerinden canlı yayımlanacağı öngörülüyor.