Yarın 8 Mart, emekçi kadınların dünyaya kabul ettirdiği “Kadınlar Günü”.

Televizyonlardaki pırlanta, takı reklamlarını bırakalım onlarla avunanlara. Kadınlar Günü’nde kitaplara bakalım biz... Pırlanta değil özgürleşmektir her kadının hakkı; eşitsizliği, ayrımcılığı, iki kat ezilmeyi, cinayetleri, savaşı durdurmak için “insanım, kadınım, varım” demektir.

Salka Valka

Salka Valka’yı öğretmen okulundayken Varlık’ın cep kitaplarından okumuştum. Halldor Laxness’in anlattıkları çarpmıştı beni. Yordam Kitap’ta yeni basımını görünce heyecanlandım. 1955 Nobel Ödülü sahibi İzlandalı yazarla Remzi İnanç’ın Toplum Kitabevi’nde yayımladığı Atom Durağı romanında da karşılaşmıştım. Türkçede İzlanda’nın Çanı ve Özgür İnsanlar romanları yayımlanmıştı.

Yoksul, genç bir kadının bilinçlenme sürecinin, yaşamın değişmesine nasıl katkıda bulunabileceğinin örneğini okuduğumuz Salka Valka (Çev. Mehtap Gül Ayral), “insanım, kadınım, varım” diyen Salka’nın emek ve din sömürüsüne karşı çileli ama onurlu savaşımını, nasıl özgürleştiğini anlatıyor.

8 Mart için sevgi, çiçek ve kitap

Sevgi ve çiçek yalnızca 8 Mart’ta değil her zaman elbette. Kitap da her zaman...

Yordam Kitap’ın kadınların özgürlüğüyle ilgili birkaç kitabı daha var. Kadın sorunuyla ilgili başucu kitaplarından olan, Alman Sosyal Demokrat Partisi’nin öncülerinden August Bebel’in Sabiha Sertel’in özetlenmiş çevirisiyle okuduğumuz Kadın ve Sosyalizm’i örneğin. Sevinç Altınçekiç, eksik bölümleri çevirerek yapıtı tam metin olarak sunuyor.

Sharon Smith, Kadınlar ve Sosyalizm’de (Çev. Etkin Bilen Eratalay) kadın sorununun sınıf, ideoloji ve dinle ilişkisini yalın bir anlatımla aktarıyor. Gülnur Acar Savran-Nesrin Tura Demiryontan, Kadının Görünmeyen Emeği’nde kadınların ezilmesini ve kadın emeğinin görünmez olmaktan kurtarılmasını inceliyor. Gay L. Guulickson, Komün’ün Asi Kadınları’nda (Çev. İlke Bereketli Zafeirakopoulus), komünün öznesi kadınların savaşımını anlatıyor. 

Soner Tuna, Çizgilerle Rosa ve Çizgilerle Madame Curie’de, Rosa Lüksemburg’un ve Curie’nin yaşamını; Gökhan Atılgan, Behice Boran: Öğretim Üyesi-Siyasetçi-Kuramcı kitabında TİP’in efsanevi kadın önderini tüm yönleriyle aktarıyor.

Kadınlar Günü’ne kitap

“Erkeklerin kadınlar üzerindeki egemenliğinin tüm eşitsizlik biçimlerinin kaynağı olduğu”nu söyleyen Olympe de Goues, 1793’te giyotinle idam edilmişti. Yazdığı ilk evrensel insan hakları bildirgesi (1791), kadını da erkeği de yücelten, “Kadın özgür doğar ve erkeklerle haklar bakımından eşittir” maddesiyle başlayan bildirisi (Kadın Uyan! Kadın ve Kadın Yurttaş Hakları Bildirisi-Kırmızı Kedi) hâlâ güncelliğini koruyor.

Karl Marks ve döneminin belgesel romanı Ateşi Çalmak’ın yazarı Galina Serebryakova’nın Fransız Devriminde Kadınlar (Çev. Ahmet Açan, Kor Yayın) romanı, özgürlüğün kazanılması için savaşım verilmesi gerektiğini anlatıyor.

Ayşe Kulin’in Türkân Saylan’ı anlattığı Türkân (Everest), Semra Topçu’nun Halide Edib Adıvar’ı anlattığı Halide (Halk Kitabevi), Tuba Emlek’in Çağdaş Cumhuriyet Kadını (Halk Kitabevi), Serap Yeşiltuna’nın Celile Hanım, Afet İnan, Sabiha Gökçen, Sıdıka Avar gibi çığır açıcı kadınları anlattığı Türk Kültürünün Kadın Kahramanları Cumhuriyet Dönemi (İleri Yayınları) kadın emeği kitaplardan aklıma gelenler...

H

Bugün saat 14.00’te Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı’nda (Ankara) Zeliha Kanalıcı, Zarife Sarıkaya, Erdal Atıcı’yla, 100 yaşındaki Köy Enstitülü büyüğümüz Abdullah Özkucur’u ve vakıfça yayımlanan Abdullah Özkucur’a Armağan’ı konuşacağız.

H

Barış... Önce barış... Hemen barış!..