Klasik eğitim felsefelerinin en önemlisi idealist yaklaşıma dayanan idealist eğitim felsefesidir. Temeli de belirli ahlaki amaçlardır. Bu yönüyle tarih, edebiyat, din ve felsefe aracılığıyla moral ve değerler eğitimi yapılmasına özel bir önem verirler. İdealist eğitim felsefesi, daimici eğitim kuramı diye adlandırılır. Daimici eğitim kuramında; entelektüel ve manevi potansiyelin gelişimi ve adil bir toplum düzeni hedeflenir. Bu klasik eğitim felsefesinin ve önemli temsilcisi Platonun eğitimimize ne gibi etkileri olmuşturu ele almaya çalışalım.

İnsanlara İnsanı İnsan Yapan Değerler Öğretilmelidir

Öğrencilere, sürekli değişen şeylerden ziyade; insanı insan yapan değerlerin, fikirlerin öğretilmesi gerektiğini; insanın doktor, mühendis olmasından önce insan olması gerektiğine dayandırarak savunurlar. Bu nedenle de mesleki eğitim ikinci plandadır. Durum böyle olunca da eğitimin nihai amacı; öğrencinin kendini gerçekleştirmesi ve bunu da güzellik, hakikat ve iyilik gibi değerlere göre yapması olarak karşımıza çıkıyor. Görüldüğü üzere; ruhun eğitimi, mesleki eğitimin ve bilgi aktarma sürecinin ve talimin önüne geçiyor. Tüm bu eğitim algısında da karşımıza hiyerarşik bir öğretim programı, düzen, disiplin; yani otoriter öğretmen merkezli, mantıksal akıl yürütmelere ve sokratik yönteme dayanan bir eğitim sistemi çıkıyor.

İdealist Eğitim Felsefesine Dayanan Bir Okul Nasıl Olur?

İdealist okullara ve öğretim programlarına da yukarıdaki bilgiler ışığında anlamlar yüklerler. İdealist eğitim felsefesi kültürü, özelde de entelektüel kültürü, uygarlığı yaşatan şey olarak gördüklerinden; okulu da kültürü koruyan ve gelecek nesillere aktaran yer olarak görürler. Ve bunun için de hiyerarşik bir müfredatı savunurlar. Ve bu müfredat, genel disiplinler olan felsefe, teoloji, tarih, edebiyat ve sanat yön vermelidir.

İdealist Eğitim Felsefesi En Somut Anlamda Platon’da Vücut Bulur

Platon’un idealist eğitim felsefesine dayalı eğitim anlayışı, Platon tarafından MÖ 387 yılında kurulmuş olan Akademi’de vücut bulmuştur. Buradaki bilgiye dayalı olan eğitim anlayışı, varlık görüşü üzerine inşa edilmiştir. Adaletin ve siyasetin hizmetinde bir eğitim tasarlanmıştır. Platon’un epistemolojiye dayalı eğitiminin temeli idealardır; yani eğitim felsefesi idealara dayanır. Platon’da eğitimin amacı; insanların arzularını eğitmektir. Çünkü ona göre, insanların arzularına hükmetmeleri toplumsallaşma yeteneklerine ve aldıkları eğitime bağlıdır. Platon’un eğitim sistemini; yani klasik yunan eğitimini arzuya sahip iki ayrı tipe verdiği eğitimde büyük ölçüde görmek mümkündür. En üst nokta ise; üçüncü insan tipine; yani filozof krallara verilen matematik ve felsefe eğitiminde ortaya çıkar. Platon’un eğitimdeki amacı; ideal devletin ihtiyaçlarını karşılayacak, işlerinde uzman kişiler yetiştirmektir.

Genel olarak baktığımızda; politik amaçlara hizmet eden Platon’un eğitim felsefesi, metafiziksel haklılandırmalara dayanır. Eğitim, adil bireye verdiği önem yönüyle etiğe, filozofun ideal devletinde bilgisiyle tek yönetici olması açısından da epistemolojiye dayanır. Klasik eğitim felsefesinin en önemli ayağı olan idealist eğitim felsefesi Platon’da yukarıdaki şekilde temellenir. Moral ve değerler eğitimini merkeze alan idealist eğitim felsefesinin temeli ahlaki amaçlardır. Mesleki eğitimin ikinci planda olduğu bu eğitim felsefesinde insanı insan yapan değerlerin öğretilebilmesi önemsenmektedir. Daimici eğitim felsefesi de denen idealist eğitim felsefesinde okullar, kültürü koruyan ve gelecek nesillere aktaran hiyerarşik bir müfredatın hâkim olduğu öğretmen merkezli yapılardır. Okulların kültürü geliştiren ve aktaran yerler olması, değerlerin öğretilmesi ve öğretmen merkezli bir eğitim anlamında, ülkemizin eğitim sisteminde idealist eğitim felsefesi ve Platon’un eğitim felsefesi uzunca bir zaman görülmüştür ve görülmeye de devam etmektedir. Türkiye Hepimizin, Eğitim Hepimizin…