Ukrayna-Rusya Savaşı, cephede iki ülke arasında, geniş ölçekte ise Rusya ve ABD arasında yaşanıyor. Fakat Ukrayna’ya her türlü desteği veren ABD’de, ekonomik göstergeler iyi değil. Buna karşılık, Rusya’yı destekleyen Çin ekonomisi, atak üstüne atak yapıyor. Cephe gerisindeki ekonomik duruma kısaca göz atalım.
Salgın hastalığın etkileri sürerken, tedarik zincirlerindeki sorunlar devam ederken bunlara bir de savaşın yükü ve enerji fiyatlarındaki artış eklendi. Her ülke de olumsuz gelişmelerden payını aldı. ABD’de işsizlik sorununa, enflasyon da eklendi. Enflasyon oranı, geçen ay, yıllık bazda yüzde 8.5 oldu, son 40 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Ev kirası oranları da geçen yıla göre ortalama yüzde 17 yükseldi. Tüm bunlar, ABD Başkanı Joe Biden açısından durumu daha da zorlaştırıyor. Ara seçimlerde şansını zora sokuyor. Cumhuriyetçilerin elini güçlendiriyor.
Öte yandan Rusya’ya yönelik iktisadi yaptırımların sayısı 7 bini buldu. Daha önce de belirttiğimiz üzere, yaptırımların ABD’nin istediği sonuçları vermeyeceği görüldü. Hatta yaptırımlara uyan şirketlerden bazılarının, pişman olduğu, yeniden Rusya pazarına girmenin yolunu aradıkları yazılıp çizilmeye başlandı. Rusya; ekonomik olarak yorulup yıpransa da geri adım atmayacağını, hatta kimi sektörlerde atılım yapacağını açıkladı.
ABD’nin asıl büyük hasmı olan ve Rusya’yı destekleyen Çin ise ABD’nin tehditlerine karşın, ekonomik atılımlarını sürdürdü. Çin Ticaret Bakanlığı; Çin’e yönelen yabancı doğrudan yatırımın, 2022’nin ilk çeyreğinde, 2021’in aynı dönemine oranla, yüzde 25.6 artarak 59 milyar dolar olduğunu açıkladı. Bu yabancı doğrudan yatırımlar içinde, yüksek teknoloji endüstrilerine yapılan yatırımdaki artış, dikkat çekici, yüzde 50’nin üzerinde. Çin’in, bu yılın ilk çeyreğindeki dış ticareti de geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 10.7 artarak 1.48 trilyon dolara ulaştı. Çin’in hem ASEAN (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) ile olan ticareti artıyor (yüzde 8.4) hem AB’yle ticareti artıyor (yüzde 10.2) hem ABD’yle ticareti artıyor (yüzde 9.9). Dünya Bankası da bu artışa dikkat çekerek Çin’in yabancı şirketler için cazibesini koruduğunu söylüyor. Dünya Bankası’nın Doğu Asya ve Pasifik Bölgesi’ne ilişkin raporunda, Çin’in 2022’de normal şartlarda yüzde 5, karamsar senaryoda ise yüzde 4 büyüyeceği öngörülüyor.
ABD’NİN ASIL ÇEKİNDİĞİ NE?
Yukarıda çok küçük bir bölümünü paylaşabildiğimiz ekonomik göstergeler, aslında tek bir gerçeği, yani güç dengesindeki değişimi yansıtıyor. Ekonomik gücün, bunun doğal sonucu olarak politik gücün, batıdan doğuya kaydığını ortaya koyuyor. Zaten Ukrayna’daki savaş da aynen Irak’ta, Suriye’de, Libya’dakiler gibi, gerçekte iyi büyük cephenin savaşı. Ukrayna’nın farkı, Rusya’nın taraflardan biri olarak, ordusuyla savaşa aktif biçimde katılması, ABD’nin ise vekil güç olarak terör örgütlerini, ayrılıkçı hareketleri, siyasi partileri değil, bu kez doğrudan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi kullanması.
ABD’nin sorunu şu: Gücü, dünyanın çok kutuplu düzene geçişini önlemeye yetmiyor. O yüzden savaşın olabildiğince uzamasını, bu sayede Rusya’nın yıpranmasını istiyor.
