13 Aralık’ta Türkan Saylan’ın doğum gününü kutladık.

Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği efsanesini onunla birlikte kuranlar, büyütenler, yaşatanlar oradaydı.

O gün Türkan Saylan’ın kimliğinde “Aydınlanma Kültürü”nü kutladık. Bizi buluşturan düşünceler, duygular ve dünya görüşümüz o kültürden geliyordu.

Konuşmamda da bunu belirttim.

İlhan Selçuk’larımız.

Turhan Selçuk’larımız.

Server Tanilli’lerimiz.

Vedat Günyol’larımız.

Hepsi de evrensel insanlık kültürünün, Aydınlanma Kültürü’nün ülkemizdeki temsilcileridir, liderleridir.

Daha pek çok insanımız, kayıplarımızla, aramızda yaşayanlarıyla bu kültürün temsilcileridir.

Biz, hepimiz bu kültürü temsil ediyoruz.

Kayıplarımızı da sadece anarak değil, belli tarihlerde bir araya gelip buluşarak değil, sürekli yaşayarak ve yaşatarak bu kültüre sahip çıkacağız.

Kurtuluşumuz Aydınlanma Kültürü’ndedir.

Uygarlığımızın geleceği Aydınlanma Kültürü’ndedir.

Neden mi?

***

Aydınlanma Kültürü; aklın ve bilimin yaşamı yönetmesidir.

Bilim, sanat, eğitim, hukuk, sağlık, ekonomi, ticaret, turizm, spor gibi yaşamın her alanı iki büyük tehdit altındadır.

Tehdidin birisi bütün dünyada yükselen dogmatizmdir.

Dogmaların egemenliği insan aklını kullanmayı engeller, zihinsel özgürlüğü ipotek altına alır, soru sormayı yasaklar. Geriye emir verenler ve itaat edenler kalır.

Tehdidin ötekisi, küreselleşme adı altında dayatılan pazar ekonomisinin yarattığı gönüllü kulluktur. Bu tehdit de insanı salt pazar alıcısı olmak için bilinçsizce çalışan, kazandığını da kendine gerekmeyen mallara yatıran robot alıcılara çevirir.

Her iki durumda da akıl devre dışı kalmıştır, insan aklını kullanmaktan vazgeçmiştir.

İşte, karşı çıkılması gereken durum da budur.

Buna karşı çıkan da Aydınlanma Kültürü’dür.

İnsana aklını kullanması gerektiğini söyleyen, hiçbir şeyi sorgusuz kabul etmemeyi öneren, her şeyi değerlendirerek anlamayı öngören, kişisel sorumlulukların değerini anlatan, sosyal sorumlulukların zorunluluğunu açıklayan, aklın ve insan iradesinin değerini önceleyen kültür...

Dünyadaki bütün gelişmelerin kaynağı olan bilimlerin, sanatların, teknolojinin temel kaldıracı olan “insan aklının ve iradesinin” doğaüstü güçlerin yerini aldığı büyük dönüşümün anahtarı.

Aydınlanma Kültürü ve Rönesans.

Bu kültürün büyük temsilcisi Mustafa Kemal Atatürk’tür.

Büyük Atatürk dehalara özgü sezgisiyle ülkenin uygarlıkla nasıl buluşacağını görmüş ve kurduğu Cumhuriyetin temel felsefesini bu kültüre dayandırmıştır.

Atatürk’ün süren ve sürecek olan gücünün sırrı buradadır.

Şimdi bize düşen görev nedir?

Bize şimdi düşen görev, bu kültürü anlatmak, yaygınlaştırmak, bu kültürün yaşamsal önemini vurgulamaktır.

Yapılması gereken budur.

Aklın ve bilimin dışına çıkan her alanı doğru yere oturtacak olan Aydınlanma Kültürü’dür.

***

Aydınlanma Kültürü örgütlenmelidir.

Yapılması gereken de budur. Aklın ve bilimin yaşamı yönetmesi...

Her türlü dogmanın etkisinin açıklanması, piyasa ekonomisi için kullanılan dijital kültürün insan aklını nasıl kötüye kullanıldığının bilinmesi ancak bu çalışmayla yapılabilecektir.

Eğer böyle işleyen bir kültür birlikteliği kurulamazsa, ya insanlar ancak anma günlerinde bir araya gelecek ya da cami avlularında dertleşmeye çalışacaktır.

Bu durum ise yalnızlığı, çaresizliği ve umutsuzluğu doğuracaktır.

Bugün yaşanan durgunluğun tek nedeni yaygınlaştırılan korku değildir.

Bu durgunluğun temel nedeni, ne yapılacağının bilinmemesi, nasıl yapılacağı konusunda birleşilememesidir.

Ortak alan ise Aydınlanma Kültürü’dür.

Şimdi, bu kültürü paylaşan herkese düşen görev birleşmek, buluşmak, bu kültürü topluma mal etmektir.

Özellikle gençlerimizin bu konuda çok büyük bir güç oluşturduğunu bilmek gerekiyor.

Gençlik, sanıldığı gibi ekranlarda kaybolup gitmiş değildir.

Tam tersine, gençlerimiz de toplumumuzun bilinçli bölümü gibi bu çıkmazdan bir çıkış yolu arıyor.

Çıkış yolu Aydınlanma Kültürü’dür.

Hepimizin güncel görevi budur.