Brüksel Havaalanı’nda pasaport kuyruğundayız. Uzun kuyrukta sıra gelmesini beklerken önce gözüm Aydın Engin Ağabey’e takılıyor. Bir bizim Avrupa Birliği dışından gelenlerin oluşturduğu uzun kuyruğa giriyor, bir AB üyesi ülkelerin vatandaşlarını bekleyen boş pasaport bankolarına seğirtiyor. Anlaşılan yetişmesi gereken bir yer var, selamımızı alacak hali yok. Aydın Ağabey AB vatandaşlarının pasaport bankosundan geçip giderken Gülsün Karamustafa ile selamlaşıyoruz. Europalia Turkey Festivali kapsamındaki sergisi için Brüksel’e geldiğini, sergiyle ilgili bir konuşma yapacağını söylüyor. Belçikalı sanatçı Koen Theys’le birlikte gerçekleştirdikleri “Mystic Transport” adlı sergi Centrale Çağdaş Sanat Merkezi’nde ve Argos Video Sanatları Merkezi’nde gerçekleştiriliyormuş. Argos’taki bölüm 20 Aralık’ta sona ermiş ama Centrale’deki sergi 28 Şubat’a kadar sürecekmiş. Karamustafa Brüksellilerin sergiye gösterdiği ilgiden memnun. Daha sonra bir sanat ajandasında serginin kışın Brüksel’de gerçekleştirilen 15 etkinlikten en önemli üçüncü etkinlik olduğunu görüyor onur duyuyorum. Diğer Europalia Turkey etkinlikleri listede yok.
Europalia Sanat Festivali’nin bu yılki onur konuğu Türkiye. 6 Ekim 2015’te başlayan festival 31 Ocak’ta sona erecek ama Gülsün Karamustafa’nın sergisi gibi bazı etkinliklerin festival sonrası da süreceği anlaşılıyor.
Europalia Turkey Festival program kitabı 144 sayfa. Ana ekseni sergiler oluşturuyor. Müzik etkinliklerinin ise sayıca daha çok olduğu anlaşılıyor. Sahne sanatları ve sinema da ihmal edilmemiş. Prof. Yakup Çelik’le birlikte gerçekleştireceğimiz “Oğuz Atay” konulu konferansa ev sahipliği yapan Brüksel Yunus Emre Kültür Merkezi Müdürü Rahmi Göktaş konserlere ve performanslara büyük ilgi gösterildiğini söylüyor. Edebiyat etkinliklerine daha az katılım olmuş. Dünyadaki terör saldırıları da katılımı olumsuz etkilemiş. Brüksel’de sıkıntılı bir hava var.
Bozar Sanat Merkezi’ndeki iki önemli sergi “Anatolia” ve “Imagine Istanbul” devam ediyor. Festival bitmek üzere olduğu için sergilere de pek ilgi olmayacağı kanısındayım. Zaten şehirde de Europalia’nın sürdüğüne dair bir işaret yok. Bu gözlemimden söz ettiğimde Brüksel’deki dostlarım Türkiye’nin iyi bir tanıtım yaptığını ve afişlerimizin uzun süre billboard’larda kaldığını söylüyorlar.
Bozar, Brüksel’in müzeler bölgesinde, halkın iyi bildiği bir sanat kurumu.
Bozar’da Türkiye’ninkiler dışında sergiler de var. Lobi oldukça kalabalık. Diğer sergiler ücretsiz ama “Anatolia” 14 Avro, “Imagine Istanbul” 12 Avro’ya ziyaret edilebiliyor. Bunun da caydırıcı olabileceğini düşünüyordum. Ama “Anatolia” sergisi öyle kalabalıktı ki rahatça gezme olanağı bile yoktu. Bu etkileyici serginin süresinin uzatılması düşünülmeli.
Anadolu Hititler’den başlayıp Osmanlı’ya dek binlerce yıllık tarihi 200 arkeolojik eserle anlatıyor. Güzel ve etkileyici bir sergi, sunumu da iyi. Anadolu’nun medeniyet tarihine giriş niteliği taşıyor. Türk konuklar bilgilendirmeyi yetersiz bulmuş ama çok fazla bilginin de okunması mümkün değil. Merak edenler lobide satılan kitapları edinecektir.
“Imagine Istanbul” sergisinin Ara Güler’in İstanbul fotoğraflarından oluştuğunu sanıyordum. Küratör Paul McMillen Ara Güler’le başlayıp Abdullah Birader’lerden genç kuşak fotoğrafçılar Ahmet Polat ve Ali Taptık’a uzanan büyük ve kapsamlı bir sergi hazırlamış. 151 parça fotoğraf ve video var. Ama Ara Güler ustanın şiirsel işleri ile Polat ve Taptık’ın fotoğraflarının ve özellikle bazı videoların bir paradoks yarattığını düşünüyorum. Ara Güler’in yarattığı büyülü İstanbul imgesi bozulmuş.
Sonuç olarak Europalia’da Türkiye’nin başarılı bir festival gerçekleştirdiği anlaşılıyor. Şimdi yapılması gereken bu olumlu etkiyi yeni sanat etkinlikleri ile kalıcılaştırmak.