Dr. Alev Coşkun’un yeni yayımlanan “Küresel Kriz” kitabının temel öngörüsü, kendi sözleriyle şöyledir:

“Kitabın temel iddiası şudur: Artık, istense de bundan sonra dünyada tam bir piyasa ekonomisi olamayacaktır. Krizden kurtuluş için devletler ekonomiye müdahale etmektedirler. Bu müdahaleler sürecektir. Artık devlet piyasayı denetlemek için harekete geçmek zorundadır. Bu nedenle, ister istemez ‘devlet müdahalesi’ ve ‘devlet yönlendirmeleri’nin dünyada tekrar ‘denetlenen kamusal ekonomiye’ doğru gelişen yollarını açacağı belirtilmiştir.”

Son küresel krizden sonra, bu görüşe doğru yönelen ekonomi uzmanlarının sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Dr. Coşkun, belki bu düşüncelere yeni bir renk katarak, insanlığın 1929 bunalımından sonra yarattığı ve uzun yıllar başarıyla uyguladığı bir ünlü ekonomik ve sosyal kalkınma yolunun varlığını anımsatması olmuştur. “Uzun Vadeli Planlara Dayanan Karma Ekonomi Modeli” olarak tanımlanan ve devlet işletmelerinin (Kamu İktisadi Teşebbüsleri-KİT’ler) öncülüğünde gerçekleştirilen bu ekonomik ve sosyal kalkınma örnekleri, birçok kalkınmış Batı ülkesinde uygulanagelmiştir; bu konudaki somut başarı örnekleri ortadadır. Yazara göre, devlet işletmeleri öncülüğünde gerçekleştirilen büyük başarı örnekleri ortada dururken, kapitalistlerin zoru ve kalkınmış Batılı ülke uzmanlarının öncülüğünde, gelişmekte olan ülkelere serbest rekabete dayalı kalkınma modellerinin salık verilmesi ve devlet işletmelerinin hızla özelleştirilmelerinin önerilmiş olması, büyük bir şanssızlık olmuştur. Oysa geçmiş zaman içinde gelişmiş ülkelerde başarıyla uygulanmış ve onları kalkındırmış olan bu karma ekonomik kalkınma modelinin somut başarı örnekleri ortadadır ve devlet işletmelerinin öncülüğünde gerçekleştirilen karma ekonomik yapıların başarılı örnekleri, Batı’daki kalkınmış ülkelerin kendileridir.

Dr. Coşkun, bu görüşünde de yalnız değildir. O biraz daha ileri giderek, ulusalcı ekonomik kalkınmanın başka bir yolunun bulunmadığını da söylemektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk 20 yıllık ekonomik uygulamaları da somut örneklerden biridir. Kitapta anlatılan ABD, İngiltere, Fransa ve İtalya kamu iktisadi teşebbüslerinden (KİT’lerden) örnekler ve kendi devletimizin kuruluşunun ilk 20 yılında yarattığı beş yıllık planlara dayalı KİT yönetim modeli, bugünün azgelişmiş ülkelerine de model olabilecektir.

Dr. Coşkun’a göre dünya ülkeleri, son ekonomik krizden kurtulmuş değildirler. Aslında birçok ülke, birçok büyük özel kesim ilşletmesini, devlet parasıyla “kurtarmışlar”, yani birçok verimsiz ve pazar kurallarına göre batması gereken işletmenin, sanki kriz olmamış gibi yollarına devam etmelerini sağlamışlardır. “Kurtarma” adı verilen bu devletleştirme işlemleri, birçok verimsiz işletmeyi, dökme suyla yaşatmaya çalışmaktadır.

Kitabın İstanbul’da “Az Gelişmiş Ülkeler Konferansı” nın toplandığı günlere rastlaması, bugünün az gelişmiş ülke liderlerine, 1930’larda ülkemizin azgelişmişlik kaderine çözüm ürettiği büyük örneği yeniden anımsattığı için de değer kazanmıştır. Dr. Coşkun’un, kitabına aldığı, ünlü Fransız bilim adamı Prof. Maurice Duverger’nin aşağıdaki sözleri, azgelişmiş ülke liderlerine çok şey söylemektedir:

“Azgelişmiş ülkelerin Moskova ve Pekin etkisinde kalmamış olanları için doğrudan doğruya ve dolaylı biçimde Kemalist sistem çok güçlü sonuçlar uyandırmıştır. Kemalizm, Kuzey Amerika ve Batı Avrupa rejimlerinde bulunmayan nitelikleri ile Marksizmin gerçekten alternatifidir. Marksizm uygulamasına girmek istemeyen ülkeler, Batı demokrasisi karşısında saptadıkları yetersizliklere çözüm getiren Kemalist modeli tercih edebilirler.”

Dr. Coşkun’a bize bunları yeniden anımsattığı için de teşekkür etmeliyiz.