Yeni TTK ile iş dünyasının muhasebe sistemi ciddi değişime uğrayacak. Burada birçok kavramlar, kurum ve kuruluşlar geçiyor; bunlar nedir, bu hususta siz okuyucularımızın aşina olmasında yarar görüyoruz. Ekonominin küreselleşmesi sonucu muhasebe dilinin de ortak olması amaçlanmıştır. Özellikle küresel yatırımcıların bulundukları ülkede yatırım yapmak için karar vermelerini etkileyen en önemli veriler muhasebe verileri ve finansal tablolardır. Bu nedenle bu tabloların aynı standartta düzenlenmesi yatırımın ülkeye kazandırılmasında çok önemli katkıda bulunmaktadır.

Uluslararası Muhasebe Standartları bir kavramsal çerçevedir.

Bu standartlar IFRS (International Financial Reporting Standarts) adının başharflerinden oluşan kavramla ifade edilmektedir. Bu standartlar esas itibarıyla Uluslararası Muhasebe Standartları’ndan (International Accounting Standarts-IAS) ibarettir. Bu standartlar Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi (International Accounting Standarts Committee-IASC) tarafından 1973-2011 yılları arasında oluşturulmuştur. 1 Nisan 2001’de Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu(International Accounting Standards Board-IASB) kurulmuştur. Bu kurul IASC tarafından çıkarılan tüm standartları kabul etmiştir.

Türkiye’de muhasebe standartları bir tercümedir

Uluslararası Muhasebe Standartları Türkçeye tercüme edilerek Türk Muhasebe Standartları (TMS) olarak adlandırılmaktadır.

Daha sonra finansal raporlama standartları oluşturulmuştur.

IASB muhasebe standartlarını geliştirerek 2001’den sonra uluslararası Finansal Raporlama Standartları (International Financial Reporting Standards-IFRS) olarak yayımlanmıştır. Türkiye’de bu tercümeye Türkiye Finansal Raporlama Standartları-TFRS olarak yayımlanmıştır.

IASB’nin yaptığı düzenlemelerin uygulanması zorunlu değildir

IASB özel bir kuruluş olup, yasal bir zorlama gücü yoktur.

Fakat bu düzenlemeler Türkiye’de olduğu gibi devlet otoritesi tarafından zorunlu uygulamalar haline getirilmiş ve getirilmektedir. Avrupa Birliği, üye ülkelerin IFRS’yi uygulama zorunluluğunu 1 Ocak 2005’te getirmiştir. Yeni TTK’de bunu tüm şirketler için zorunlu tutmaktadır. Bizde sadece halka açık şirketlerin SPK mevzuatı gereği bu standartları uygulama zorunluluğu vardı. AB’ye girme sürecinde tüm şirketlerin artık bu standartları uygulaması gerekliliği yeni TTK ile sağlanmış olmaktadır.

IFRS kapsamlı bir çerçevedir

IFRS, yayımlanmış olan muhasebe ve finansal raporlama standartları, finansal raporlama kavramsal çerçevesi ve yorumlardan ibaret bir bütündür. Kavramsal çerçeve IASC tarafından 1989 yılında kabul edilip yayınlanmıştır. IASB ise kurulduktan sonra aynı kavramsal çerçeveyi kabul etmiştir. Bu çerçevenin bir bölümü güncellenerek Eylül 2010’da yayınlanmıştır.

Yeni TTK ile bu standartlar 01.01.2013 tarihinden itibaren uygulanacaktır

01.07.2012’de yürürlüğe girecek, ancak birçok maddesinde değişiklik hazırlıkları ve belki de erteleme durumu olan yeni TTK’de uluslararası muhasebe standartları zorunlu hale gelmiştir. Kanunda zikredilen Türk Muhasebe Standartlarıdır. Bu standartların doğru uygulanıp uygulanmadığını denetlemek üzere yeni denetim sistemi getirilmiştir. Bu denetim sisteminin ağır şartlar taşıması muhasebe siteminin köklü değişikliğe uğrayacak olmasından ve bunun sıkı denetlenmesi gereğinden kaynaklanmaktadır.

Burada denetimi yapacak denetçiler şunlardır: Bağımsız denetçiler, bağımsız denetim yapmak üzere, yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatını almış meslek mensupları arasından kurum tarafından yetkilendirilen kişiler olacaktır. Bağımsız denetim kuruluşu, bağımsız denetim yapmak üzere, kurum tarafından yetkilendirilen sermaye şirketleridir.

Bu yetkinin nasıl verileceği henüz belli değildir. Bugüne kadar SPK’den bağımsız denetim yetkisi alan kişi ve kuruluşlar dışındaki meslek elemanlarının sınava tabi tutulması düşünülmektedir.

Türkiye’de bundan böyle muhasebenin patronu ‘Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’dur.

Bu kurum aşağıdaki görev ve yetkilerle donatılmıştır.

“Uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturmak ve yayımlamak, bağımsız denetimde uygulama birliğini, gerekli güveni ve kaliteyi sağlamak, denetim standartlarını belirlemek, bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirmek ve bunların faaliyetlerini denetlemek ve bağımsız denetim alanında kamu gözetimi yapmak.”

Halka açık şirketler bu değişime zaten hazır. Bağımsız denetim şirketleri tarafından da denetlenmektedir. Esas sorun KOBİ ve limited şirket olarak kurulan aile işletmelerinde. Unutmamak lazım ki bu değişimin ciddi bir maliyeti de var.

Not:

Uluslararası olan bu tanımlar ve standartlar konusunda eski hesap uzmanı Gündoğan Durak’ın Vergi Dünyası dergisinin Nisan 2012 sayısında güzel özetlenmiş bir makalesinden yararlanabilirsiniz.