ROMA- “Torunuma göstermek istemiştim” demiş AVM çıkışı cebinde 20 Avro’luk bir oyuncak bebekle yakalanan yaşlı adam: “Torunum bebeği beğenirse, dönüp parasını ödeyecektim!”

Çalıntı bebekle yakalanan yaşlı adamın lafına hiç kimse inanmamış ama AVM’deki güvenlik memurları fazla düşünmeden onu bırakmışlar…

İtalya’nın en büyük gazetesi “Corriere della Sera”da okudum haberi.

Adamın adı saklı tutulmuştu. Film senaryolarına konu olacak denli dramatik olan öykünün, artık çok sıra dışı bir istisna sayılmadığı söyleniyordu… Noel arifesi büyük mağazalardan “hediyelik eşya” aşıran İtalyanların sayısında bu yıl görülmemiş bir artış olmuş. Hatta hediyelik eşya ne kelime… Kimi yaşlılar süpermarket raflarından; sofralarında hasret kaldıkları “et”, “balık” gibi yiyecekler kaldırıyorlarmış…. \t

2011 Noeli’nde esen hava, böylesine ağır ve kasvet verici Çizme’de.

Sokakta yürürken, bu Noel’in geçmiş Noel’lerden farklı olduğunu hemen hissediyorsunuz. \t

İlk bakışta sokaklar, caddelerdeki aydınlatmalar, dükkân vitrinleri ve ev pencerelerinde sergilenen Noel ağaçlarının ışıltılı görünümünde değişiklik sezilmiyor. Ama geçmiş Noel’lerden bu yana sanki bir şeylerin kırıldığını, coşkunun yok olduğunu, alttan alta kötü bir ağırlığın; korkunun, endişenin, hüznün çöktüğünü fark ediyorsunuz.

Tüketim toplumunun mabetleri sayılan alışveriş merkezleri, büyük mağazaların yanı sıra; restoranlar, kafeler, gazete bayileri bile giderek boşalıyor.

Roma’ya ayak bastığım ilk günden bu yana müşterisi olduğum gazete bayisini işleten kadın; “Müşterilerimin yarısını kaybettim!” diyor. Pantheon Meydanı’nın en eski, en büyük kahvesini işleten Sinyora di Rienzo da aynı şekilde; “Al benden de o kadar” diye konuşuyor: “Yılın bu mevsimi bizim bir numarlı müşterilerimiz Avrupalı turistlerdir. İtalyanların yanı sıra, Avrupalı turist de sırra kadem bastı. Kahve sabah saatlerinde boş, akşamüstü boş, gece boş. Roma’nın göbeğindeki bu tarihi kahveyi geceleri hiç 22’de kapatmamıştık. Artık kapatıyoruz. Çünkü in cin top oynuyor!”

Avrupa’ya çöken ağırlık

Aynı eğilimi, on beş gün önce gittiğim Strasbourg’da gördüğüm için artık şaşırmıyorum.

Strasbourg, Avrupa’nın en burjuva, en zengin kentlerinden biri... Ve bu nedenle, Avrupa’nın aynı zamanda “en gösterişli Noel” kenti…

Avrupa’nın kalbi sayılan bu görkemli “Noel kenti”; Roma gibi tıpkı, ışıltılarını gerçi hâlâ muhafaza ediyor. Ama coşku gitmiş. Kentin üstüne kelimelerle anlatılamayacak bir eskimişlik, köhnemişlik hissi çökmüş.

Kleber Meydanı’ndaki devasa Noel ağacı yerli yerinde. Ama gelen geçene “tılsımlı günler / güvenli bir gelecek” vaat etmekten aciz. Devasa ağacın etrafındaki Noel barakaları ve dükkânlar, gecenin 10’u ne kelime; akşam yemeği öncesinde saat 19’da kapı duvar kepenklerini indiriyor. Galeries Lafayette ve Printemps gibi… Fransa’nın büyük mağazalarında, kasa önünde izdiham oluşturan kalabalıklardan eser yok. Kasa ödemelerini uzun kuyruklar beklemeden, seri bir şekilde yapabiliyorsunuz.

2011 Noeli’ne çöken ağırlık Avrupa’da boydan boya yaşanıyor. Atina’daki atmosferi bildiren muhabirler, Yunan başkentinde alışverişin tamamen durduğundan bahsediyor. Noel sofralarında, savaş ve açlık reçetelerinin geçerli olduğunu anlatıyorlar...

İtalyanlar henüz bu noktada olmasalar da savaş sonrası dönemin en sönük Noeli’ni yaşıyor. Her yıl Noel öncesi havaalanlarında uzun kuyruklar oluşturan İtalyan turistler, bu defa Noel’i geleneklere uyarak ağırlıklı olarak evde karşılıyor. Tatile çıkan da beş yıldızlı otel yerine, yılın yeniliğine uyarak sözgelimi “manastırda” kalıyor. Bir hafta, on beş gün yerine şehirden birkaç günlüğüne uzaklaşıyor…

Hediyenin adı: Akıllı telefon, iPad, Kindle

Çiçeği burnunda Mario Monti hükümetinin Noel arifesi -yüzde 90’ı vergi artışlarıyla karşılanacak olan- 34 milyar Avro’luk bir kemer sıkma programı ilan etmesi tüketime ağır darbe indiriyor. Ay sonunu zaten zor getiren orta sınıfın “darlık” beklentilerinin pekişmesi; Noel/yeni yıl alışverişlerini sekteye uğratıyor.

İtalyanlar, yılbaşı ağaçlarının altına bıraktıkları paketlerin içini doldurmak yerine; üzerlerine bu yıl, yılbaşı ertesinin ucuzluk döneminde kullanılabilecek özel “hediye kartları” bırakıyor. Eskiden “ucuzluk sezonunda” kabul görmeyen Noel hediye kartlarını ticari işletmelerin hepsi artık baş tacı ediyor.

“Bolluk yıllarının” şaşaasını hâlâ sürdürmek isteyenler ise bankaların açtığı yeni “Noel-yılbaşı kredilerinden” yararlanıyor. Noel -yılbaşı yemeği- harcamaları ve seyahatleri taksite vurulacak bu kredilerle karşılanıyor.

Tasarrufdan etkilenmeyen tek “Noel hediyesi” cep telefonu ve tabletler… Liste başını, akıllı telefon IPhone 4S çekiyor. Bunu hemen ardından iPad2 izliyor…

Üçüncü büyük tercihi de dijital kitap okuyucusu “Kindle” oluşturuyor.

Noel satışlarına bakılacak olursa, 2011 krizine, Avrupa’da sadece ileri teknoloji meydan okuyor.