İyi bir şey yaptığınızdan emin iseniz, bunu “balıklar bilmezse yaratan (halik) bilir” demenin ne kadar geçerli olduğunun tartışıldığı bir dünyada yaşıyoruz.
Türkiye’de yapılması tasavvur dahi edilemeyen bir şey, bu ülkenin ücra denecek bir ilçesinde tam 25 senedir başarıyla sürdürülüyor; hatta zaman zaman ona öykünenler de çıkıyor... Deneyenler bir süre sonra “Biz bunu yürütemeyiz” diyerek geri çekiliyor. Ama 25 yıldır kesintisiz surette yaşatılan ve bu günlere getirilen model, tuhaf bir duyarsızlıkla göz ardı ediliyor: Evet, Türkiye’de bir başka örneği olmayan, ama dünyada birkaç Latin Amerika ülkesinde benzerlerinin bulunduğu ileri sürülen (*) “Doğrudan demokrasi yoluyla yerel kalkınma” modelinden söz ediyorum.
Mesudiye Kurultayı
Önce bizimkini anlatayım: Ordu’nun Mesudiye ilçesi halkı 1991’den beri yani tam 25 senedir her temmuz ayının ilk cumartesi günü saat 10’da ilçenin “Belediye, Yılmaz Korkmaz Salonu”nda çağrısız olarak toplanırlar. Bu toplantının adı “Mesudiye İlçe Kurultayı”dır. Kurultay “gündemsiz” toplanır. O sayede gündem, o gün o toplantıya katılanların “görüşülmesini istediği” konularla oluşur. Böylece toplantıda birilerinin değil, halkın istediği konular görüşülür, tartışılır, çözüm üretilir ve üretilen çözümün gerçekleşip gerçekleşmediği her üç ayda bir yapılan –her isteyenin katıldığı- “Değerlendirme Toplantısı”nda irdelenir.
Kurultayın yazılı kuralları vardır. Orada “siyaset” yapılmaz. Yapmak isteyene “başka zemin” tavsiye edilir. Kurultayda sadece Mesudiye’yi geliştirecek önerilerle gündeme giren sorunlar görüşülür. Sorunlara çözüm üretilir.
Doğrudan demokrasi
Bir de demokrasiyi içine sindiren ve halka hesap vermekten korkmayan kamu yöneticileri kurultaya katılırlar. Onlar halkın eleştirilerini dinlerler, sorularını yanıtlarlar. Böylece doğrudan demokrasinin denetim mekanizması da işletilmiş olur.
Mesudiye Kurultayları Mesudiye’ye çok şey kazandırdı. Örneğin demokrasi kültürü çok gelişti. Zaten Mesudiyeliler “Doğrudan Demokrasi”nin tadını aldıkları için kurultayı bunca yıl yaşattılar.
Ama kurultay sadece Mesudiye’ye değil, Türkiye’ye de bir şeyler katmak amacıyla bundan 6 sene önce bir karar aldı: “Nasıl İsviçre’nin Davos isimli ilçesinde her yılın şubat ayında, “Dünya Ekonomik Forumu” yapılıyorsa, Doğrudan Demokrasi’yi 25 yıl boyunca başarıyla uygulamış ve yaşatmış olan Mesudiye’de neden Dünya Demokrasi Forumu toplanma- sın” dedi ve Cumhuriyetimizin 100’üncü yaşına gireceği 2023 yılını hedef aldı.
Hedef büyük, yol uzun, engel çoktu. Örneğin Mesudiye’de bir otel bile yoktu. Önce hemşerimiz Prof. Dr. Aziz Ekşi bir proje yaptı. Kurultayda tartışılıp uygulamaya konan projeye göre 2023’ten önce üç aşama, başarıyla tamamlanmalıydı...
Üç aşama
Birinci aşamada sadece Türkiye içinden çağrılacakların katılacağı “Türkiye Demokrasi Forumu”; 2018’de yapılacak ikinci aşamada çevre ülkelerden konukların katılacağı “Avrasya Demokrasi Forumu” ve 2023’te yapılacak üçüncü aşamada “Dünya Demokrasi Forumu” gerçekleştirilecekti.
Birinci Forum 2013 yılının Temmuz ayında gerçekleşti. Foruma 40 kadar konuşmacı katıldı. Yaklaşık 600 kadar izleyici sunumları ilgiyle izledi. Dışarıdan gelenler köylerde, önceden belirlenmiş evlerde konuk edildi. Otel eksikliği fazlasıyla kapatıldı.
Herkesin çok memnun olduğu, çok başarılı bir forumu yaşayınca, kurultay, “ikinci aşamaya geçmek için belirlenen 2018’den önce bir Türkiye demokrasi forumu daha yapma” kararı aldı. Nitekim bu yıl 18-20 Eylül tarihlerinde yine Mesudiye’de, “İkinci Türkiye Demokrasi Forumu” yapılacak.
Katılmak için...
Prof. Dr. Aziz Ekşi başkanlığındaki “Yürütme Kurulu” harıl harıl bu toplantıya katılacakları çağırıyor. İlgi duyanlara (tdf2015@org; facebook. com/tdf2015.org; twitter.com/ TDFO2015) “buyurun” diyor. Diğer hazırlıkları tamamlamaya çalışıyor.
Kısaca, küçük ve çelimsiz bir Anadolu/Karadeniz kasabasının Türkiye’ye, “demokrasi içinde kalkınmanın en doğru yol olduğunu” gösterebileceğini söylüyor. Şimdi size sorayım: O ilçe insanlarının “Bu çaba, bu örnek kamuoyumuzda bilinsin, Mesudiye Kurultayı’nın doğrudan demokrasi örneği tüm yurda yayılsın” diye düşünmeleri yersiz mi?
(*) Emekli B.Elçi, 24. Dönem İzmir Mvkl., eski AİHM Yargıcı Rıza Türmen, bir makalesinde bazı Latin Amerika ülkelerinde halkın yöresel sorunları tartışıp öneriler ürettiği bir modelden söz etti. Ancak Türmen’in anlattığı örnekler, Mesudiye Kurultayı gibi “doğrudan demokrasi” uygulamasından çok, belediyelerin desteğiyle yaşayan Kent Konseylerine benziyor. Mesudiye Kurultayları işini, hiçbir dış iradeye bağlı olmadan yapıyor. Oysa Latin Amerika örnekleriyle Kent Konseyleri, kanun zoruyla ve kamu fonlarıyla yürütülüyor. O.E.
OKTAY EKŞİ Gazeteci - Yazar
