Ocak 1961! Saraçhane Tiyatrosu açıldı. Kongo Başbakanı Patrice Lumumba öldürüldü. Yassıada duruşmaları devam ediyor. İstanbul’da atlı arabalara plaka verilmemesi kararlaştırıldı. John F. Kennedy ABD başkanlığı görevine başladı. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, Resmi Gazete’de yayımlandı…

Evet, bugün hâlâ uyguladığımız, vergi sitemimizin temelini oluşturan bu iki kanunun 50 yıllık geçmişi var. Ancak yarım yüzyıla karşın, bu ve benzeri kanunların “anlaşılabilirliği” hâlâ ciddi sorun.

Bunun içindir ki; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu bugüne kadar yüzlerce değişikliğe uğramış, 78 geçici madde eklenmiş ve kanunu açıklamak için 279 adet genel tebliğ, 78 adet sirküler yayımlanmış.

Aynı durum 213 sayılı Vergi Usul Kanunu için de geçerli. Kanuna 28 adet geçici madde eklenmiş, kanunu açıklamak için 409 adet genel tebliğ, 50 adet sirküler yayımlanmış.

Ancak tüm bunlara karşın anlaşılması yine de çok zor. Üstelik diğer vergi kanunları için de benzer durum söz konusu.

Örneğin 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu 1964’te yürürlüğe girmiş. Yetkili ağızlar, kâğıtların imzalanmasından vergi alınmasının yanlış olduğunu, kanunun kaldırılacağını defalarca ifade etmişler. Ancak, kaldırmak bir yana, kanunu anlaşılır ve basit hale getirmek için bile çalışma yapılmazken, 54 adet genel tebliğ ve 19 adet sirküler ile uygulanmaya devam ediliyor.

1959’da yürürlüğe giren 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nda durum vahim. O da yamalı bohçaya dönmüş, üzerinde pek çok değişiklik yapılarak günün koşullarına uydurulmaya çalışılmış. Bir ara ivazsız intikaller yani “bağışlamalar” üzerinden alınan vergiyi kaldırmak için çalışmalar başlatıldı, ama sonuçlanmadı.

Ödenmeyen vergilerin tahsil hükümlerini düzenleyen 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunu’nun yürürlülük yaşı ise 58.

En yeni vergi kanunlarımız; 1985’te uygulanmaya başlayan Katma Değer Vergisi Kanunu, 2002’de uygulanmaya başlayan Özel Tüketim Vergisi Kanunu ve 2006’da uygulanmaya başlayan 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu.

Özetle şuraya gelmek istiyorum…

Son dönemde ülkemizde pek çok yapısal düzenlemeler oldu. Yeni Ticaret Kanunu, Yeni Borçlar Kanunu kabul edildi. Hayatımızın her alanında baş döndürücü gelişmeler var, teknolojik ve bilimsel gelişmeler iktisadi ve ticari hayatımızı her an değiştirmekte.

Bütün bu gelişmeler yaşanırken, vergi sistemimizin temelini hâlâ “yaşlanmış ve yorulmuş” bu kanunların oluşturması kabul edilemez. Bazen bir kelime, bazen bir cümle, bazen de bir paragraf eklenen ya da çıkartılan ve adeta “yamalı bohça”lara dönen bu kanunlar Türkiye’ye yakışmıyor. Yapılacak şey bellidir; bu tarihi kanunlardan vazgeçmek ve yenilerini yapmak. Çağrımız açık: Katkımız olacak noktada biz elimizi taşın altına koymaya hazırız.

Çocuklu Annelere Kolaylık

Şüphesiz sosyal güvenlik reformuyla emekçilerin birçok hak kaybı oldu. Yine de bazı maddelerde çalışanların yararına düzenlemeler var. Bunlardan biri de, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların emeklilik haklarına ilişkindir.

Emekliliğini isteyen kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir. Tek şart bu durumu belgelendirmesidir. Bu hak 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki süreler için verilir. Ayrıca, prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.

EMEKLİ OLANLAR YETİM AYLIĞI ALABİLİR Mİ?

1948 doğumlu, SSK emeklisiyim. 1997’de boşandım, 2002’de ise SSK emeklisi babamı kaybettim. Kız kardeşim çalışıyor, annem ise hayatta ve maaş alıyor. Yetim aylığı alabilir miyim? Emel Gülsoy

Kendi çalışmanızdan dolayı emekli olduğunuz için yetim aylığı hakkınız yoktur.

SORU - CEVAP

Sorularınız için malicozum6ismmmo.org.tr adresine mail atabilirsiniz. Tüm sorular e-posta ile tek tek cevaplanacaktır.