( * ) Hukukun Evrensel Bir Bilgesi: Hıfzı Veldet Velidedeoğlu

\n

“Çorum Belediye Meclisi, hukukun duayeni Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun ismini parktan kaldırdı. AKP’liler ‘Velidedeoğlu ‘darbelerin anası’ olarak değerlendirilen 1960 Anayasası’nın hazırlayıcısıdır. İsminin yaşatılmasını istemiyoruz’ dedi.” (Cumhuriyet 8 Mayıs 2012)\n

( * ) Çorum Belediyesi’nin Hıfzı Veldet Velidedeoğlu Parkı’nın adını değiştirmesini, 25 Ocak 2010’da Cumhuriyet’te yayımlanan yazımla yanıtlıyorum:\n

“Tarih Baba”nın kitabında hem aydınlık hem de karanlık sayfalar vardır. Aydınlık sayfalar, insanlığa, topluma aydınlık işler yapmış ve yararlı yapıtlar vermiş olanlara, karanlık sayfalar ise topluma ve insanlığa yarar yerine zarar vermiş olanlara ayrılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin 1923 ile 1950 yılları arasındaki döneminde, Türk yurttaşları, ülkeyi daha ileri götürmek ve tarih kitabının aydınlık sayfalarında yer almak için yarışırdı. 1950’den sonra, bu yarış durduruldu ve “karşıdevrim süreci” başlatıldı. \n

1956’dan bugüne kadar, “içinde” yer aldığım Cumhuriyet gazetesi 1924 yılından bu yana, uygarlık ve aydınlık yarışının en önlerinde, hiçbir kuruma, hiçbir kişiye ödün vermeden, Atatürk devrim ve ilkelerinin yanında yer almıştır. Bugüne kadar da Türk basınının “yüz akı” olarak kalmıştır.\n

Günümüzdeki hukuk uygulamalarına bakınca aklıma ilk gelen isim, “hukukun evrensel bir bilgesi”, hukuk bilgini Ordinaryüs Profesör Doktor Hıfzı Veldet Velidedeoğlu olur. \n

Velidedeoğlu çok uzun yıllar bir yazarı olarak, yazılarıyla Cumhuriyet’in de başarısına katkı sağlamıştır. \n

1992’de yitirdiğimiz Velidedeoğlu, bir hukuk bilgini olmasının ötesinde bir “bilge”dir... Velidedeoğlu, hukukun evrensel boyutlarını yakalamış ve yaşamı boyunca bu evrensel hukuk boyutunda kalmıştır. Uzun yıllar boyu, “Türk Yurttaşlar Yasası”nın (Türk Medeni Kanunu) gerek içeriği gerekse dili yönünden çağımıza uygun olması için büyük çaba harcamıştır. \n

4 Ekim 1926 günü yürürlüğe giren, 743 sayılı “Türk Kanunu Medenisi”, 22 Kasım 2001 günlü Resmi Gazete’de yayımlanan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile yürürlükten kaldırılmış ve yerini, 1 Ocak 2002’de yürürlüğe giren 4771 sayılı bu yasaya bırakmıştır. \n

4771 sayılı yasanın anlatımında Türkçe sözcüklere büyük ölçüde yer verilmiştir. \n

Bugünün Türk Medeni Kanunu’nda öz Türkçe sözcüklerin yer almasını, bir bilge ve hukuk bilgini olan Ordinaryüs Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’na borçluyuz. Bu konudaki son sözü, bir başka bilgin ve bilge kişiye, “bir dil bilgini” olan Ömer Asım Aksoy’a bırakıyoruz: (*) \n

“Yüzyıllar boyunca yabancı dillerin egemenliği altında ezilip kısırlaştırılmış ve yazı dilindeki varlığı yüzde 15-20’ye kadar düşmüş olan Türkçemizi bu dillerin boyunduruğundan kurtarmak gerektiğini, Atatürk 1930’daki ünlü uyarısıyla ulusa duyurmuş ve 1932’de Türk Dil Kurumu’nu kurmuştu. Kurum o tarihten beri dilimizin özleşmesini ve gelişmesini sağlamaya çalışmakta, bu çalışmalarını devrimci bir anlayışın ve bilim yöntemlerinin ışığı altında yürütmektedir. (...) Sayın Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Medeni Kanun ile Borçlar Kanunu’nu -anlam ve hükümlerini değiştirmeksizin- Türkçeleştirmekle bize birçok Türkçe hukuk terimi kazandırmış; herkesin anlayacağı yasa diline güzel bir örnek vermiş; öğretimde, yasamada, mahkemelerde, resmi kuruluşlarda yararlanılacak pek önemli bir kaynak koymuştur. Bu tarihi değeri büyük bir hizmettir.” \n

Ordinaryüs Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nu tanımanın onurunu 56 yıldan bu yana taşıyor ve kendisini saygıyla anıyorum. \n

\n\n