Aydınlığa ve Uygarlığa Açılan 'Pencere': İlhan Selçuk

Ben, İlhan Selçuk’u (İlhan Abi), Turhan Selçuk ile birlikte 1950’li yıllarda çıkardığı, Dolmuş, Kırkbirbuçuk, Taş isimli mizah dergilerinin bir okuru olarak tanıdım.

Bu mizah dergileri, Türk mizahına evrensellik, derinlik ve zenginlik getirmiş, Türk karikatür sanatını dünyaya taşımış ve tanıtmıştır.

Bu dergiler, “Nasrettin Hoca’nın torunlarını” dünya mizahının tanımasına aracı olur.

İlhan Selçuk’la yüz yüze gelip tanışmam, 1962 yılı Nisan ayında Cumhuriyet’te oldu. O gün bugündür İlhan Selçuk, benim için “İlhan Abi” olmuştur.

İlhan Selçuk, Cumhuriyet gazetesinin sahibi Nadir Nadi’nin ısrarlı davetini kıramaz ve saygın bir gazetedeki (Vatan gazetesi) köşesini bırakıp Nisan 1962’de Cumhuriyet’te aydınlığa ve uygarlığa bir “Pencere” açar.

Gönüllerde açılan “Pencere”, İlhan Selçuk’un 21 Haziran 2010 günü sonsuzluğa uğurlanmasına karşın kapanmaz.

İlhan Abi, bir bilgeydi, “aydınlanmanın bilgesiydi”.

İlhan Selçuk bana, bu dünyadan değilmiş de bir efsaneden çıkıp yeryüzüne inmiş gibi gelir.

Yunus Nadi, Mustafa Kemal Atatürk’ün isteği ve görevlendirmesiyle, 7 Mayıs 1924’te Cumhuriyet gazetesini kurar.

O gün bugündür, Cumhuriyet gazetesi, kurumlara, partilere, iktidarlara ve kişilere ilkelerinden ödün vermeden yoluna devam etmektedir..

Bundan böyle de yoluna devam edeceğinden kuşkumuz da yoktur.

Cumhuriyet, yalnızca bir gazete değildir. Cumhuriyet, çalışanlarına eğitim de veren bir okuldur. Bir akademidir... Bugün, diğer gazetelerde, televizyonlarda üst düzey yöneticilere kadar pek çok arkadaşımız, bu okulda eğitim almıştır. Cumhuriyet, okurları için “açık öğretim üniversitesi” olma görevini de üstlenmiştir. 88 yıldır, bu görevi de ödünsüz olarak başarıyla sürdürmektedir.

Yunus Nadi, Atatürk’ün adını koyduğu Cumhuriyet’i, bir gazete olmanın ötesinde bir üniversiteye, bir “açık öğretim üniversitesine” de dönüştürmüştür.

Yunus Nadi, Cumhuriyet’in sahibi ve başyazarı olmasının yanında bu “açık öğretim üniversitesi”nin rektörlüğünü de üstlenmiş ve çalışma arkadaşlarıyla birlikte bu görevi 1945’e dek ödünsüz başarmıştır. Bu üniversitenin rektörü olarak, 1924’ten 1945’e kadar Türkiye’nin önde gelen bilim insanlarına, sanatçılarına, yazar ve düşünürlerine, üniversitesinin kapılarını ardına kadar açık tutmuştur..

1945’te Nadir Nadi, babasının ölümü üzerine, ondan devraldığı “gazetenin başyazarlık” görevinin yanında Yunus Nadi’nin kurduğu Türkiye’nin ilk açık öğretim üniversitesinin rektörlük görevini de 1991’e kadar eksiksiz ve ödünsüz yerine getirmiştir.

Nadir Nadi’den sonra Cumhuriyet’in sahipliğini Nadir Nadi’nin “vasiyeti ile “Cumhuriyet Vakfı adına” İlhan Selçuk, omuzlarına alır. .

İlhan Selçuk da Yunus Nadi’nin kurduğu bu üniversitenin rektörü olarak, Türkiye’nin aydın, uygar, Cumhuriyetçi, değerli bilim ve sanat adamları ile yazar ve düşünürlerine üniversitenin kapılarını yine ardına kadar açık tutmuştur.

İlhan Selçuk, “aydınlanmanın bir bilgesi” olmanın bedelini, yargılanarak, tutuklanarak ve işkence görerek ödeyen bir “vatanseverdir.”

Ortaçağ karanlığının ortasında 60 yaşındaki Galilei’nin engizisyon mahkemesine yargılanmak üzere çıkarılmasını tarih “bir insanlık suçu” olarak görmüş ve yargılayanları bağışlamamıştır. Tarihin bir “yüz karası” olan bu yargılamanın suçlusu Galilei, bugüne değin hiç unutulmadı. Gelecek çağlarda da unutulmayacak. Zamanın ve toplumların evrensel boyutları bu saygın bilim adamının korumalarıdır.

Galilei gibi, İlhan Selçuk gibi, çağlarının önünde olanları, çağlarını gelecek yüzyıllara taşımak isteyenleri, “karşıdevrimciler” her dönem yargılamıştır.

Ancak, devrimcilerin yargılanması onların hem yazgısıdır, hem de gelecek zamanlarda alacakları büyük ödüllerin öncüleridir.

21 Haziran 2010 günü aramızdan ayrılan sonsuzluğa uğurladığımız “aydınlanmanın evrensel bilgesi” İlhan Abi, seni özlemle arıyor ve saygıyla anıyorum.