Trump’ın başkanlığından hoşnut olmayanların oranı yüzde 60’ı geçti. Seçmen de bu eğilimi ülkenin en büyük kenti New York’un belediye başkanlığına çarşamba günü bir demokratik sosyalisti, Zohran Mamdani’yi (34) seçerek kanıtladı. Demokrat Parti adaylarının aynı gece Virginia ve New Jersey eyalet seçimlerini kazanmaları, California’da seçim haritasını Kongre’de ek üç iskemle kazanacak biçimde değiştirmeyi başarmaları da bu eğilimin potansiyellerini gösteriyordu. Mamdani’nin zaferi birçok açıdan özellikle önemliydi.
Mamdani’nin, etnik azınlıklardan “Müslüman” ve demokratik sosyalist kimliği, en zengin kesimin vergilerinin artırılması, ücretsiz çocuk bakımı, toplu taşımanın ücretsiz hale gelmesi ve kira artışları üzerinde daha büyük bir devlet müdahalesi gibi halkçı politikaları, yalnızca Trump ve Cumhuriyetçi çevrelerde değil, Demokrat Parti’nin geleneksel seçkinleri arasında da panik yarattı.
Trump başta olmak üzere, MAGA hegemonyası altındaki Cumhuriyetçiler için Mamdani, “ABD’nin ekonomik sistemini yok etmek isteyen çok tehlikeli bir komünist”. Trump’ın bizzat Mamdani’yi hedef alıp New York’a verilen federal fonları kesmekle tehdit etmesi bu paniğin siyasal düzeyini sergiliyor.
Demokrat Parti seçkinleri de Mamdani’nin zaferinin, Cumhuriyetçilerin eline, Demokratları “tehlikeli sosyalistlerle özdeşleştirme” fırsatı vermesinden, ılımlı/tarafsız seçmeni yabancılaştırmasından korkuyorlar. Mamdani’nin polisin ırkçılığına, İsrail’in Gazze soykırım politikasına yönelik eleştirileri, ABD’de merkeze yakın ve muhafazakâr çevrelerde “güvenlik açığı yaratacak” ve “antisemitizme göz yumacak” eleştirilerine neden oluyor.
Öte yandan ABD solunda, özellikle gençlerde, işçi sınıfı kökenli göçmen topluluklarda Mamdani’nin yükselişi ve zaferi bir umut kaynağı oldu. Seçim kampanyası boyunca 100.000+ gönüllü kapı kapı dolaştı. Demokratlar içinde genç, enerjik ve karizmatik bir adayın, klasik parti bürokrasisinin dışından gelerek tabanın taleplerine öncelik vermesi; kamucu-halkçı taleplerin etrafında geniş bir koalisyon inşa etmeyi başarması, sosyal medyayı ekonomik sorunlarla “kültür savaşlarını” birleştiren biçimde başarıyla kullanması, ABD’de solun motive edici, dönüştürücü bir güce sahip olabileceğini gösterdi. Mamdani, belediye düzeyinde konut piyasasında kira dondurma, toplu taşımayı ücretsiz yapma, çocuk bakım hizmetlerini genel erişime açma gibi vaatlerini hayata geçirmek için mücadele etmeyi vaat etti. Mamdani, adil vergilendirmeyle yüksek gelir sahiplerinden alınacak yeni vergilerle sosyal hizmetlerin finansmanını artırmak istiyor; göçmen hakları, polis reformu, kentte kamusal alanların daha fazla toplumsal fayda için kullanılması gibi konularda ciddi adımlar atma potansiyeline sahip. Mamdani, ırkçı ve cinsiyetçi kalıplara meydan okuyan kimliğiyle yeni nesil siyasetçiler arasında özel bir yere sahip.
MAMDANİ’Yİ NE BEKLİYOR
Mamdani, büyük kurumsal yapılarla -başta Wall Street ve yerel iş dünyasıdiyalog kurmaya ve pratikte uzlaşmalar bulmaya da açık olduğunu söylüyor. Belediye içindeki yetkin bürokrat ve farklı eğilimdeki aktörlerle “uzman bir ekip yönetimi” modeli üzerinde duruyor.
Bununla birlikte, büyük toplumsal desteğine karşın, Mamdani’nin kamucuhalkçı yaklaşımlarına, işletmelerin ve finans çevrelerinin direnç göstermesi bekleniyor. Büyük altyapı yatırımlarına kaynak bulmak için, salt vergileri artırmanın ötesinde, siyasal alanda kritik uzlaşmalar da zorunlu hale geliyor. New York’un ulusal politikanın tamamen dışına çıkması olanaklı değil. Bu nedenle eyalet yönetiminin onayını gerektiren pek çok dosyada etkisi sınırlı olacak. Vaatleri arasındaki en tartışmalı başlıklardan biri olan Filistin’e destek ve İsrail eleştirileri de güçlü Yahudi lobisinin, iş dünyasının baskıları altında zayıflayabilir. Trump’ın federal kaynakları kısma, New York sokaklarına asker getirme hesapları da Mamdani’nin işini zorlaştıracak.
Mamdani’nin yükselişi Amerikan siyasetinde taşları yerinden oynatmaya başladı. Mamdani, yeni bir politik şahsiyet ve değişim simgesi olarak New York’u, ülke gündeminin de önüne koydu. Şimdi onu, Amerikan sistemi ve “süreç olarak faşizm” içinde büyük bir sınav bekliyor.
