BASİT siyasal hesaplar yüzünden saçmasapan anayasa ve yerel seçim tartışmalarına dalan bu ülke, asıl temel sorun olan sağlıklı ekonomik büyüme konusunda da yanlışlara sürükleniyor galiba.

Misal, vaktiyle birçok bakımdan umut vaat eden Karadeniz Ereğli’deki karma ekonomi girişiminin iflas etmesidir.

Planlı ekonomik kalkınmayla birlikte benimsenmeye çalışılan karma ekonomi ilkesi, ters yönlü bütün çabalara karşın kamu işletmeciliğinin güven verici ağırlığı ile özel girişimciliğin dinamizmini bir araya getirdiği için, plancılığın en yoğun aşamalarında da yararlı sayılmış ve hep baştacı edilmiştir. Devlet başka türlü gerçekleştirilemeyecek büyük yatırımları yapıp pahalı temel sanayileri kuracak, böylece yaratılan sağlam zemin rekabete ve yaratıcılığa dayanan özel kesimin gelişmesini kolaylaştıracaktı.

Bu yaklaşımın güncel sayılabilecek kadar yakın tarihte göze çarpan başarılarından biri, Karadeniz Ereğli’nin Erdemir’ince üretilen sacla, yani yassı demir ürünleriyle o yörede de gemi yapım sanayiinin geliştirilmesiydi. Kısa süre içinde kıyı boyunca orta büyüklükte özel tersaneler açılmaya, Avrupa’nın uzak köşelerinden denizci ülkelerin şilep ve tanker siparişleri alınmaya başlanmıştı. Zonguldak havzası, Karabük’ün Kardemir’inde üretilmiş raylarla demiryolu ağının genişletilmesine katkı getirdiği gibi, Ereğli’nin sac üretimiyle de deniz taşımacılığında rol oynamış olacaktı.

Bundan daha güzel bir Cumhuriyet tablosu olabilir miydi?

Gelgelelim Ereğli başarısı kalıcı olmadı. Erdemir’in sacıyla küçük atölyelerini ve gemi tezgâhlarını kuranlar, kendi üretim kapasitelerini büyüteceklerine kazançlarını başka yerlerde değişik hevesler için kullandılar, Rus ürünü ithal levhaların ucuzluğuna kapıldılar, işlerini ve güzel kentlerini bırakıp uzaklara gittiler. Yerel talep azlığı yüzünden sıkıntıya düşen fabrika, zayıflamış bünyesini ayakta tutmak için personel azaltma zorunda kalınca kentin haftalık gazetesi de başarısız sürecin bütün vebalini Erdemir’in OYAK’a devredilmesine yükleyen bir havaya girdi.

Kısacası, Karadeniz Ereğli örneği derlitoplu bir yönetim modeli tutturamayışın, merkezden yerele inen ve yerelden merkeze çıkan “asansör tipi” bir planlama mekanizması kuramayışın akıbetini somut olarak yaşatan bir derse dönüşmüş oldu.

Şimdi, bu dersi iyi öğrenip sağlam planlamaya ve ciddi karma ekonomiye yeniden dönmekten başka çare yoktur.

\n