Çorum Hitit Üniversitesi’nde “İlmi ve İçtimai Yönleriyle İskilipli Mehmet Atıf Efendi” sempozyumu yapılmış.
Bu toplantıda, AKP Genel Başkan Vekili Prof. Dr. Numan Kurtulmuş konuşmuş ve Cumhuriyet devrimlerini eleştirerek “Türk modernleşmesi dünyada en problemli modernleşmedir” yargısından sonra “İskilipli Atıf Hoca, şapka devrimine karşı kitap yazdığı için asıldı” demiş.
Akademik dünyadan gelmiş, profesör unvanını taşıyan eski bir bakanın siyasal rant için gerçekleri tersyüz eden konuşma yapması ne kadar yazık...
Oysa İskilipli Atıf Hoca (1875 - 1926), Kuvayi Milliye’ye, Milli Mücadele’ye karşı çıkan ve işgal güçleri ile bağlantısı olan bir kişidir. Yazdığı kitapta, “halkı isyana teşvik” ettiği ve Milli Mücadele’de “ihanet bildirileri” yayımladığı için cezalandırılmıştır.
İşte belgeler
Atatürk’ün Samsun’a gitmesinden 3 ay önce, İstanbul’da 19 Şubat 1919’da “Müderrisler Cemiyeti” kuruldu. Başkanı, daha sonra Damat Ferit kabinesinde şeyhülislam olan Mustafa Sabri (1859-1954), İkinci Başkanı ise İskilipli Atıf’tı. Bu cemiyet, 24 Aralık 1919’da “Teali İslam Cemiyeti” (İslam Yükseltme Cemiyeti) adını alıyor ve İskilipli Atıf başkanlığa getiriliyordu.
Bu cemiyet, İngiliz işbirlikçisi Damat Ferit’i ve İngiliz yandaşı Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nı destekliyordu.
Bu, arada İngilizler için çalışan casus Sait Molla’nın başkanı olduğu İngiliz Muhipler Cemiyeti (İngiliz Sevenler Derneği) kuruluyordu.
İngiliz Sevenler Derneği ile İskilipli Atıf’ın başkanı olduğu Teali İslam Cemiyeti birlikteydiler. İngiliz Sevenler Derneği, İngiliz işgal kuvvetlerine bağlı Rahip Frew ile birlikte ve iç içe çalışıyorlardı. Ele geçen gizli mektuplarından örneğin, 26 Ekim 1919 tarihli mektubunda Sait Molla, Rahip Frew’e, Teali İslam Cemiyeti’nin en etkili üyelerinden Mustafa Sabri ile görüşüldüğünü ve anlaşmaya varıldığını belirtiliyor, mektuptan Kuşkusuz bu gönderilen para ile Mustafa Sabri satın alındı anlamı çıkıyordu. Atatürk Nutuk’ta bu belgeleri yayınlamıştır.
İskilipli Atıf’ın Teali İslam Cemiyeti, yabancı parasal desteğiyle Konya, Niğde, Nevşehir bölgelerinde şubeler açıyor. Biga ve Gönen yöresinde Gâvur İmam ve Anzavur ayaklanmalarını destekliyordu.
İskilipli Atıf’ın başkanı olduğu Teali İslam Cemiyeti’nin 26 Eylül 1919’da yayımladığı bildiriye bakalım. Bu bildiride Kuvayi Milliyeciler “adi eşkıya”, “cani”, “kudurmuş haydutlar” olarak niteleniyorlardı. Bu bildiri, Sivas Kongresi’nden sonraki en kritik günlerde yayımlanmıştı.
Atatürk öldürülmeli
İskilipli Atıf’ın başkanı olduğu Teali İslam Cemiyeti 23 Nisan 1920’de Meclis açıldıktan 4 ay sonra 20 Ağustos 1920’de bir başka bildiri yayımladı. Bu bildiri halkı ve askerleri, Kuvayi Millicilere karşı kışkırtıyordu. İşte bildiriden kimi cümleler:
“Millet aldatılıyor... Ey hainler ey Allah’tan korkmayan mahluklar... Başımızı bin türlü belalara soktunuz...
İngiltere ve Fransa gibi muazzam ve muntazam devletlere meydan okuyorsunuz. Bu yüzden İngilizleri kızdırıp üzerimize Yunanları musallat ettiniz...”
“...Kendinize ne hakla, ne yüzle ve ne utanmazlıkla Kuvayi Milliye namını veriyorsunuz?
...Din kardeşlerimizin boş yere ölmesine neden olanlar arasında Mustafa Kemal, Ali Fuat, Bekir Sami gibi zalimlerdir... Bunların vücutlarını tamamen dünyadan kaldırmak, beşeriyet için bir farz olmuştur.”
İskilipli Atıf “Hoca”nın bu bildirisi ile Atatürk’ü öldürmek dinen farz oluyordu.
Bu alçak bildiride “Kuvayi Milliye eşkıya olarak niteleniyor ve halkı Milli Mücadele’yi ortadan kaldırmak için yemin etmeye” davet ediyordu. Bu bildiri, 30 Ağustos 1920’de Yunan uçakları tarafından Anadolu’nun dört bir yanına atıldı. İste İskilipli Atıf budur. İşte çok önemli gördükleri kişinin hainliği budur.
Geriye döndürülemez
İlerleme geriye döndürülemez, sosyolojik gelişime gem vurulmaz.
Atatürk’ün Aydınlanma devrimlerine ne kadar karşı çıkılırsa çıkılsın, geriye dönüş için ne kadar uğraşılırsa uğraşılsın bu devrim toplum-bilimi kuralları ve koşulları içinde sürecektir. Bunun önüne geçilemez.
Ancak 25 -50 yıl sonra bugünlerin siyasal tarihini yazacak olan tarihçiler, siyaset bilimciler, Numan Kurtulmuş’un Çorum’da söylediği sözleri ele alıp, kendisi profesör unvanını taşıyordu ama tarihsel gerçekleri tersyüz ediyordu, Milli Mücadele’ye ihanet eden, halkı kışkırtan Atatürk’e kin kusan, Cumhuriyet’i istemeyen bir gericiyi siyasal rant için övüyordu diyeceklerdir.
Padişahçıları, halifecileri, Osmanlıcıları memnun etmek için, gerçekleri ters yüz edip tarihe kara cümlelerle geçmeye değer mi?
Gerçekler tersyüz edilemez
Gelelim, “İskilipli Atıf Hoca neden asıldı” sorusuna.
1925 yılında Şapka Kanunu kabul edilince, Erzurum, Sivas, Maraş, Kayseri, Giresun ve Rize’de başkaldırılar oldu.
İskilipli Atıf, “Frenk Mukallitliği ve Şapka” (Batı Taklitçiliği ve Şapka) adını taşıyan kitabını yayımladı. Bu başkaldırılarda etkili olduğu görüldü.
İskilipli Atıf, “Şapka, Müslümanları dininden çıkarır, şapka dinsizliktir” diyordu. Kitabının isyan çıkan bölgelerde el altından dağıtıldığı ortaya çıktı.
İskilipli, şapka giyip giymemek değil, şapkayı sebep göstererek isyan çıkarmak ve dini politikaya alet etmek suçundan yargılandı. Ankara İstiklal Mahkemesi’nde yargılanan diğer hocalar Ömer Rıza Doğrul, Hafız Osman, Elmalılı Hamdi Yazır, Ahmet Hamdi Akseki gibi hocalar beraat ettiler ancak zaten Kuvayi Milliye’ye karşı olan İskilipli Atıf cezalandırıldı.
TBMM’de 25 Şubat 1925 tarihinde kabul edilen “Dini ve Dinin Kutsal Kavramlarını Siyasete Alet Edenler Hakkında Kanun”a göre, dini kullanıp halkı kışkırtanlar vatan haini sayılıyorlardı. İskilipli Atıf, hem bu yasaya hem de o günkü anayasanın 55. maddesinde “T.C’yi tamamen ve kısmen değiştirme”ye teşebbüsten cezalandırılmıştı.
2020 yılında Kuvayi Milliye’ye karşı gelen bir gericinin bu derece övülmesi, alkışlanması sağlıklı bir tavır değildir. Toplumsal olaylar ve gerçekler de tersyüz edilemez.
Kaynakça:
1. Fethi Tevetoğlu, Milli Mücadele Yıllarında Kuruluşlar, 1991.
2. Sina Akşin, İç Savaş ve Sevr’de Ölüm, C.III, 2010.
3. Şerafettin Turan, Türk Devrim Tarihi, 2.Kitap, 1998.
4. Sinan Meydan, R.T. Erdoğan’ın Tarih Tezlerine El Cevap, 2019.
