Süper başkanlık
Necati Özkan
Son Köşe Yazıları

Süper başkanlık

27.03.2023 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

16 Nisan 2017 referandumuyla kabul edilen ve 9 Temmuz 2018 tarihinde yürürlüğe giren cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi toplumun talep ettiği bir değişiklik değildi. Yürütmede görülen gayri meşru ve fiili bir duruma, gayri meşru bir kılıf dikilmek istenmişti. 

Ekim 2016’daki çıkışıyla değişiklik sürecini başlatan MHP lideri Devlet Bahçeli o günlerde bu durumu açıkça tarif etmişti. Bahçeli, Erdoğan’ı: “Cumhurbaşkanı seçildiği andan itibaren anayasanın amir hükümlerini özüne ve ruhuna aykırı olarak yorumlayan; anayasanın vermediği yetkileri kendisinde hak gören ve yetkisini aşan; fiilen hükümet başkanı gibi hareket eden” bir cumhurbaşkanı olmakla eleştirmiş ve “Ülkede hukuksuz, kanunsuz ve anayasaya tamamen aykırı bir yönetim modelinin tecelli ettiğini” öne sürmüştü.

“Türkiye Cumhuriyeti’nin beka mücadelesi verdiği bugünlerde cumhurbaşkanının hukukla ters düşmesi geleceğimiz açısından çok tehlikelidir” diyen Bahçeli, bu açık tehlikenin bertaraf edilebilmesi için iki alternatif yol önermişti: “Bunlardan birincisi ve bizim açımızdan da en sağlıklı olanı, Sayın Cumhurbaşkanının fiilli başkanlık zorlamasından vazgeçmesi, anayasal sınırlarına çekilmesidir. Şayet bu olmayacaksa, ikinci olarak, fiili durumun hukuki boyut kazanabilmesinin süratle yol ve yöntemlerinin aranmasıdır.”

İşte 16 Nisan 2017 referandumuna böyle gidildi ve “resmi” sonuçlara göre 25 milyon 157 bin 463 seçmen “Evet”, 23 milyon 779 bin 141 seçmen ise “Hayır” oyu verdi. Her ne kadar “resmi” durum böyle ilan edilse de tüm dünyanın gözü önünde yapılan şikeyle bu sonuç alınmıştı. Seçimlerin yönetiminden sorumlu YSK sandıkların kapatılmasına dakikalar kala, kanuna ve demokratik teamüllere aykırı biçimde iki buçuk milyon mühürsüz oyu geçerli kabul ederek iktidar lehine şike yapmıştı. Bu şike sayesinde 1 milyon 378 bin 322 oy farkla “Atı alan Üsküdar’ı geçti” ve gecekondu rejim yasallaştırıldı. Tam da Bahçeli’nin ifade ettiği gibi fiili duruma hukuki kılıf biçildi. 

16 Nisan 2017 referandumuyla Türkiye’de yürürlüğe konan gecekondu rejim, en genel değerlendirmeyle tarihin akışına terstir. Çünkü insanlık tarih boyunca kral, imparator, sultan, başkan, başbakan gibi ünvanlar kullanan yürütme gücünü sınırlamak için mücadele etmiştir. Zira sokaktaki savunmasız yurttaşın silah kullanma tekeline sahip muazzam devlet gücü karşısında kuvvetler ayrılığıyla korunması gerekiyordu. Bu yüzden İngiltere’deki Magna Carta’dan Fransız Devrimi’ne, bizdeki Tanzimat Fermanı’ndan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne kadar özgürlük mücadeleleri yürütmenin sınırlandırmasını hedefledi. 

Tarihi akışın tersine Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle bizlere muazzam yetkilerle donatılmış bir “kuvvetler birliği” dayatıldı. Yarı başkanlık veya başkanlık sistemlerindeki demokratik kuralları, denge ve denetleme mekanizmaları olmayan bu sistem özü itibarıyla denetimsiz bir “süper başkanlık” sistemi oldu. Bu sistemle koca ülke tek adamın beğenilerinin griliğine, tercihlerinin akıldışılığına, otoriter popülist yönetim tarzına ve kutuplaştırıcı siyasetine mahkûm edildi. Ardından da ekonomik krizler girdabına savrulduk; ülkemiz enkaza döndü. Rejimi değiştiremezsek bugünleri çok ama çok arayacağız.

14 Mayıs seçimleri tam da bu nedenle tarihi önemdedir. Seçimin ana konusu ülkeyi bundan sonra kimin ya da kimlerin yöneteceği konusu değildir; ülkenin nasıl yönetileceği konusudur. Her yaştan ve kökenden seçmen öncelikle ve esas olarak bu rejimden kurtulmak için harekete geçmelidir. Araştırmalar değişim konusunda güçlü bir çoğunluk olduğunu ve rejimin seçmen iradesiyle ortadan kaldırılabileceğini gösteriyor. Yeter ki muhalefet seçmene meseleyi doğru anlatabilsin. Yeter ki çoğulcu sistemin seçmene sağlayacağı avantajlar gösterilebilsin.

Yazarın Son Yazıları

Öfke ve değişim

Öfke ve değişim

Devamını Oku
12.06.2023
Nasıl oldu?

Nasıl oldu?

Devamını Oku
30.05.2023
Yakın elmalar

Yakın elmalar

Devamını Oku
22.05.2023
Barışçıl değişim

Barışçıl değişim

Devamını Oku
08.05.2023
Son adımlar

Son adımlar

Devamını Oku
01.05.2023
Türkiye Gönüllüleri

Türkiye Gönüllüleri

Devamını Oku
24.04.2023
Kampanyalar ve duygular

Kampanyalar A ve duygular

Devamını Oku
17.04.2023
Adaylara tavsiyeler

Adaylara tavsiyeler

Devamını Oku
10.04.2023
Seccade

Seccade

Devamını Oku
03.04.2023
Süper başkanlık

Süper başkanlık

Devamını Oku
27.03.2023
Dijital manipülasyon!

Dijital manipülasyon!

Devamını Oku
20.03.2023
Seçim güvenliği

Seçim güvenliği

Devamını Oku
13.03.2023
3 mart depremi

3 mart depremi

Devamını Oku
06.03.2023
Umut krizi

Umut krizi

Devamını Oku
27.02.2023
Buradan nasıl çıkabiliriz?

Buradan nasıl çıkabiliriz?

Devamını Oku
20.02.2023
Asrın beceriksizliği

Asrın beceriksizliği

Devamını Oku
13.02.2023
Artık yönetmiyorlar

Artık yönetmiyorlar

Devamını Oku
09.02.2023
Aday ve gönüllüler

Aday ve gönüllüler

Devamını Oku
06.02.2023
Yeni Balkan Paktı

Yeni Balkan Paktı

Devamını Oku
30.01.2023
En yakın tehlike

En yakın tehlike

Devamını Oku
23.01.2023
Belirsizlik iklimi

Belirsizlik iklimi

Devamını Oku
16.01.2023
An bu an

An bu an

Devamını Oku
09.01.2023
Ya devlet başa ya kuzgun leşe

Ya devlet başa ya kuzgun leşe

Devamını Oku
02.01.2023
Ne oluyor?

Ne oluyor?

Devamını Oku
26.12.2022
İmamoğlu’nun suçu

İmamoğlu’nun suçu

Devamını Oku
19.12.2022
İktidarı değil seçmeni dinlemek

İktidarı değil seçmeni dinlemek

Devamını Oku
12.12.2022
Bir dönem bitiyor

Bir dönem bitiyor

Devamını Oku
05.12.2022
Organize belirsizlik

Organize belirsizlik

Devamını Oku
28.11.2022
55. IAPC Konferansı

55. IAPC Konferansı

Devamını Oku
21.11.2022
İmamoğlu'na Ahmak Davası!

Zorbalık siyaseti

Devamını Oku
14.11.2022
Her seçim bir başlangıçtır

Her seçim bir başlangıçtır

Devamını Oku
07.11.2022
Türkiye yüzyılı mı?

Türkiye yüzyılı mı?

Devamını Oku
31.10.2022
Ahmak davası

Ahmak davası

Devamını Oku
24.10.2022
Nereden bakarsanız bakın...

Anayasaya karşı hile!

Devamını Oku
17.10.2022
Dört stratejik alanda mıntıka temizliği

Mıntıka temizliği

Devamını Oku
10.10.2022
2017 referandumuyla ilgili çarpıcı veri!

Atı alan...

Devamını Oku
03.10.2022
5.5 milyon yabancı

5.5 milyon yabancı

Devamını Oku
26.09.2022
Algı gerçekten önemlidir

Algı gerçekten önemlidir

Devamını Oku
19.09.2022
Kutuplaşma, çürüme ve riskler

Kutuplaşma, çürüme ve riskler

Devamını Oku
12.09.2022
Sahte güvenlik sorunu

Sahte güvenlik sorunu

Devamını Oku
05.09.2022