Doğrunun nitelendirilmesinde kimisinin “doğruca”, kimisinin “dosdoğru” gibi kelimeleri kullandığını görüyoruz. Bu yaklaşım biçimi bizlerin eğriden ve yalandan uzaklaşması içindir. O halde niçin doğru bir yaşam kurgusu oluşturmakta zorlanıyoruz? Belli ki bazı dış etkiler doğrunun uygulanış ve benimsenme tarzı üzerinde olumsuz etkilerde bulunuyor. Bir diğer deyişle kolaycılıkla eşdeğer bir tutum takip ediliyor. Çünkü doğru ve doğruluk zormuş gibi algılanmaktadır. Çevremizdeki yanlış işlerin özünde aslında hep bir doğrunun yapılmamış olduğuna ilişkin bir çıkış noktası bulunduğunu fark etmiyoruz. Yani, doğruyla hareket edilecekken birden farklı bir tesirle doğrudan uzaklaşılarak yanlışlar ortaya çıkmaya başlıyor. Bu ironik kısır döngü doğruluğun savunucularının üzüntüsüdür.

ETİK VE AHLAK

Doğru söylemenin sınavı çocukluk çağında başlıyor ve yalana yakınlaşan bir tavır yüzünden yalana dönmüş kitlelerin ilk tohumları atılıyor. Daha ileriki zaman dilimlerinde yalandan bir yaşam biçimi siyaset ve politika, hatta farklı meslek gruplarıyla uzlaşabiliyor. Boş vaatlerin olmayacak, şeylerin hayalleri süslemesine yol açmak ne kadar doğru, ne kadar etik ve ahlakidir.

YANLIŞ VE YALAN

Doğrudan, doğruca, doğrulukla yapılacakların kestirme bir yol üzerinden yalanla ifade edilmesi, bireysel ve ruhsal hafızanın deposunu karmaşık şeylerle dolduruyor. Burada hatırlanması gereken, yanlışın ve yalanın yeniden doğruyla buluşturulmasının zorluğudur. Çocukluk çağımıza kadar uzanan eğitim dönemlerinde genel bir kullanımla ifade edilmiş “Üç yanlış bir doğruyu götürür” ibaresinin mantığı nedir? 

Yanlış nasıl olur da doğruyu götürür ve etkisiz kılardı. Tam tersine doğru yapan daha çok doğruyla buluşturulmalıydı. Kazanımlar, yaşanmışlıklar odak noktasını yalana ve yanlışa yöneltmişse bunu düzeltmek ve silmek o kadar zordur ki! Bu nedenle kesinlikle “Doğruluktan ayrılmayınız.”

PROF. DR. ÇAĞATAY ÜSTÜN

EGE ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ