Öztin Akgüç

Liderlik, başkanlık

02 Mart 2022 Çarşamba

Lider, başkan çoğu kez anlamdaş, eşanlamlı sözcükler olarak kullanılmakta; ancak liderlik, başkanlık farklı nitelikler gerektirmektedir. Lider ve başkanın nitelikleri, işlevleri satırbaşları olarak açıklanmaya çalışılmıştır.

- Başkan, örgütün amaçlarını gerçekleştirmeye odaklanmalı, örgütün başarısına tutkulu olmalıdır.

- Başkan, örgütü yerleşik, genel kabul görmüş kurallara uygun yönetmelidir.

- Başkan, örgütü, düşüncelerin, görüşlerin, önerilerin açıklandığı, eleştirilerin yapıldığı serbest ortamda disiplin sağlayarak yönetmelidir.

- Başkan, nesnel değerleme sistemi oluşturmalı, üyelerin kapasitelerini, yeteneklerini kullanma olanağı sağlamalıdır, doğru kişileri uygun görevler vermelidir.

- Başkan, komiteler, çalışma grupları kurarak kararlarında, toplanan bilgileri, önerileri dikkate almalıdır.

- Başkan, yönetimde her orun için derinlik oluşturmaya, ardıl, halef yetişmesine, başarılı olması için de gerekli olanakları sağlamaya özen göstermeli, kariyer planlaması yapmalıdır.

- Başkan, kurum kültürünün, ilkelerinin korunmasına, gelişmesine öncelik vermelidir.

- Başkan, başarıları kişisel artamlarının sonucu sanarak üstlenmemeli, başarısızlıkları dış etkenlere bağlamamalı, kişisel özeleştiri yapmalıdır.

- Başkan, itibarını gösterişle değil, kişisel nitelikleriyle sağlamalıdır.

- Başkan, söylem ve eylemlerinde zaman ve mekân itibarıyla tutarlı olmalıdır.

- Başkan, yalnız parasal açıdan değil, fikri, davranış açısından da dürüst olmalı, etik değerlere aykırı eylemlerden kaçınmalıdır.

- Başkan, sık aralıklarla örgüte hesap vermeli, örgütün onayını, desteğini, görüşünü aramalı, almalıdır.

Başkan, kişisel egosunu tatminden, kişisel çıkarını, beklentisini kollamaktan; keyfi, isteğince yönetimden; karar verme yetkisini kendisinde toplamaktan; başarıları üstlenip başarısızlıkları dış etkenlere bağlamaktan; özeleştiri diye örgütü, örgütün geçmişini töhmet altında bırakacak açıklamalardan; zaman ve mekân itibarıyla söylem-eylem tutarsızlığından, ödün vermekten; gösterişten, örgütü değil kendini ön plana çıkarmaktan, övünmekten, övücülerle karşılıklı çıkar ilişkisine girmekten, destekçi klikler oluşturmaktan; olası ardıl veya ardılların önünü kesmekten, başarılarını karartmaktan; öznel davranış ve değerlemelerden, kişisel olarak sahip olmadığı niteliklere sahipmiş izlenimler vermekten kaçınmalıdır.

Başkanın, yetkiyi, gücü tek elde toplaması, kararlarda keyfililiği, yanılgı payını yükseltmekte, orununu sürdürme tutkusunu güçlendirmektedir.

Lider ise davranışları, duruşu, bildirimleri, nitelikleriyle, örgütü toplumu inandırarak köklü değişiklikleri, belirlenen amaçları gerçekleştirmeye yönlendirir, ilham verir.

Liderin zoru başarmak iradesi, cesareti vardır. Başlangıçta gelişmeler olumlu olmasa da yılgınlığa kapılmaz, vazgeçmez.

Lider, amaçlara, ideallere ulaşmada ödün vermez, uzlaşıyla mücadeleyi bırakmaz.

Lider, özgecidir. Mücadelesi toplumu, örgütü başarıya götürmek, amaçlanan köklü değişiklikleri gerçekleştirmeye yöneliktir.

Lider, başarıları üstlenmez, tekilleştirmez, özverilidir. Başarının örgütün, toplumun olduğuna inandırarak yüreklendirir, isteklendirir, yönlendirir. Amaca ulaşma yolunda aksamalar, gecikmeler olursa sorumluluğu üstlenir.

Lider, dürüsttür, tutarlıdır. Etik değerlere uyumlu davranarak saygınlığını sağlar ve korur.

Başkan geçici, lider toplum yaşamında, tarihte kalıcıdır.

Başkanlık-liderlik; başkan-lider anlamdaş değil, farklı kavramlardır. Bu farklılık kuşkusuz daha yetkin biçimde açıklanabilir.

Bireylerde belli makamlara gelmek, sıfatlar, unvanları almak tutkusu yadsınmamalıdır. Ancak amaç kişisel ego doyumu, kişisel çıkar peşinde koşmak olmamalı, o makamın, unvanın gerektirdiği görevleri işlevleri yerine getirmek sorumluluğu üstlenmek olmalıdır.

Görevler, işlevler gereği gibi yerine getirilmediği halde makama, unvana etik olmayan yollara da başvurarak yapışmanın yarattığı sorunlar toplumsal gelişme engelleridir.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları