Sefertasına dönüş
Jale Özgentürk
Son Köşe Yazıları

Sefertasına dönüş

13.09.2023 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Küçük ev eşyalarının satıldığı bir mağaza... Önümde bir kadın ve ilkokul çağlarında küçük bir çocuk duruyor. Annenin elinde bir zamanların efsane evden işe/okula yemek taşınan kabı, namı diğer “sefertası” var. 

Çocuğuna artık okula sefertası ile yemek götürebileceğini söylüyor. Çocuk itiraz ediyor. Anne ikna için başka bir arkadaşını örnek veriyor:

Ama artık Ahmet de sefertası ile yemeğini evden götürecek. Kantine vereceğimiz para yok.”  

Anne haklı. Çocuğu kantinden bir sandviç, bir süt alsa ödenecek en az para 50 TL. Öğle yemeği çıkan okullardaki ücret ise öğrenci başına 30 bin TL.

Yaklaşık 20 milyon öğrencinin ders başı yaptığı bugünlerde çocuk okutan anne ve babaların en büyük sorunu ulaşım ve beslenme. 

Sefertası da annelerin bulduğu çarelerden biri. 

Mağaza çalışanları son günlerde sefertası satışlarının patladığını söylüyor. İnternette de yüzlerce çeşit sefertası ilgi gören ürünler arasında.

YOKLUK YILLARININ SİMGESİ

Türkiye’de AKP iktidarının da sık sık gündeme getirdiği 1970’li yokluk yıllarının simgesi “sefertası” artık yeniden hayatımızda.

Sadece çocuklar değil, çalıştığı işyerinden yemek parası alamayan ya da aldığı yemek kartını başka bir ihtiyacı için kullanan çalışanların da kurtarıcısı sefertası.

Efsanenin geri dönmesinde Türkiye’nin içine düşürüldüğü “derin yoksulluk” başrol oynuyor.

Aslında milyonlarca yurttaşın sefertasına koyacak yemeği de yok...

AKP kendi yarattığı derin ekonomik krizden çıkmanın faturasını yine geniş kitlelere ödetiyor.

Bugün Türk-İş’in rakamlarına göre dört kişilik bir ailenin insanca yaşaması için yoksulluk sınırı yaklaşık 40 bin lira. Oysa ortalama memur maaşı 22 bin lira ve toplumun yüzde 60’ı 11 bin 400 lira olan asgari ücretle çalışıyor.

EMEĞİN PAYI DÜŞTÜ

Türkiye, son yıllarda gelir eşitsizliğinin hızla arttığı bir ülke. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2022 gelir dağılımı istatistiklerine göre en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay yüzde 48. Yani gelirin yarısı sadece 16 milyona gidiyor. En düşük gelire sahip yüzde 20’nin ise aldığı pay sadece yüzde 6. 

Bu pay da sürekli azalıyor. DİSK’in dün açıkladığı raporda vurguladığı gibi emeğin toplam gelirden aldığı pay son birkaç yılda on puan birden azalarak yüzde 36.3’ten yüzde 26.3’e düşüyor.

Başkanlık döneminde milli gelir yüzde 300 büyürken emek gelirleri yüzde 213 ve sermaye gelirleri ise yüzde 332 büyüyor. 

Yüksek enflasyon oranları ve düşük ücretler, orta sınıfın gelirini eritiyor. Ev kiraları, elektrik, su, doğalgaz ve gıda fiyatları hızla yükselirken hayat pahalılığı karşısında büyük bir çaresizlik yaşanıyor. Bu yılın sonu için yüzde 65 olarak hedeflenen enflasyonun aslında yüzde 75’leri bulması bekleniyor. Bağımsız kuruluşların rakamı zaten yüzde 100’ün üzerinde. 

Düşük faiz masalıyla krizi patlatanlar, zengini zengin yapıp gelir dağılımını bozanlar hiçbir sorumluluk almadığı gibi, sözde çözümler de gelirleri pişkince kısmada ve dolaylı vergileri artırmada aranıyor.  

Sefertası Türk ekonomisini enkaz altında bırakan AKP sayesinde artık şark köşelerini süsleyen bir obje değil, yok olan orta direği simgeleyen bir ibret nesnesi.

Üstelik bugünler daha iyi günlerimiz. Ekonominin yeni kurtarıcıları da söylüyor. Daha önümüzde çekilecek üç yıl var!

Yazarın Son Yazıları

Cam tavan değil beton duvar

İster beyaz yaka olsun ister mavi yaka, Türkiye’de çalışan olmak bir de üstüne kadın olmak eşitsizlik, güvencesizlik, görünmezlik demek. Dünya Ekonomik Forumu’nun 2025 Küresel Cinsiyet Eşitliği Raporu’na göre dünyada kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 68, erkeklerin yüzde 90 seviyesinde.

Devamını Oku
15.12.2025
Dijital dönüşüm bir adalet meselesi

Türkiye’de e-ticaret kullanım oranı yüzde 45, e-devlet kullanım oranı yüzde 60. ChatGPT’nin küresel trafiğinin yüzde 3’ü Türkiye’den geliyor. Bu veriler toplumun dijitalleşmeye hazır olduğunu gösteriyor.

Devamını Oku
24.11.2025
‘Bu ülke derin bir uykuda’

Çin bugünlerde tıpkı insan gibi yürüyen robotunu tanıttı dünyaya. O kadar hızlı ilerliyor ki teknoloji, ev işlerinde, yaşlı bakımında kullanılacak yeni nesil insansı robotlar için artık gün sayılıyor.

Devamını Oku
17.11.2025
Balda tehlike büyüyor

Pestisit, kalıntı, tağşiş... Türkiye, gıda güvenliği açısından belki de en kötü dönemlerinden birini yaşıyor. Zehir soframıza kadar sızmış durumda. Denetim mi? Kâğıt üzerinde var ama kovanın, tarlanın, sofranın gerçekliği bambaşka.

Devamını Oku
20.10.2025
Fikir üreten fabrikadan sessiz kalan fabrikaya

Türk Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) 1971’de Feyyaz Berker ve bir grup iş insanı tarafından kurulurken Vehbi Koç, derneği şu sözlerle tanımlıyordu:

Devamını Oku
29.09.2025
Keşke ıssız kalsaydı! Yassıada hukuk dışı kaldı

Yassıada ve Sivriada, sit alanı statüsünden çıkarıldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından adaların imar oranı yüzde 5’ten yüzde 65’e çıkarıldı. Böylece ada, yapılaşmaya açıldı.

Devamını Oku
22.09.2025
Ezilen halk bu oyunu bozar

Bugün gözler, Cumhuriyet Halk Partisi’ni (CHP) bölmeyi amaçlayan, siyasal niyeti gün gibi ortada olan uydurma bir davaya çevrilecek.

Devamını Oku
15.09.2025
Binde 5 değil binlerce hayat

“20 yıldır bu işi yapıyorum. İlk defa bu kadar çaresizim. Mağaza kapanınca işçiler dağıldı. Çoğu genç, kredi borçları var. Ne yapacaklar bilmiyorum.” İzmirli bir ayakkabı ustası söylüyor bu sözleri.

Devamını Oku
25.08.2025
Kıyamete adım adım

Bundan 26 yıl önce 17 Ağustos 1999’da yaşanan büyük depremin yıldönümüydü dün. Gölcük’ten Sakarya’ya, Yalova’dan İstanbul’a yaşanan bu depremde binlerce bina yıkıldı, on binlerce insan hayatını kaybetti.

Devamını Oku
18.08.2025
Ataköy de karot kıskacında

İstanbul’un önemli kentleşme örneklerinden biri olan ve bir açık hava müzesi diye nitelenen Ataköy 1. Kısım, izinsiz karot alınarak yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya.

Devamını Oku
04.08.2025
Taşyapı’dan dönüşüm soslu el koyma

İstanbul’un inşaatla altüst olmuş, “ihanet edilmiş” son 30 yılına hep aynı müteahhitler damga vurdu. İlk hatırlanılacak isimlerden biri de Emrullah Turanlı’nın sahip olduğu Taşyapı İnşaat. Taşyapı adı İstanbul’da onlarca tartışmalı projeyle anıldı yıllardır.

Devamını Oku
28.07.2025
Zeytinimi alma geleceğimi çalma

Türkiye’nin Ortadoğu’ya hükmetme hayalini kurduğu “büyük” gündeminde Ankara’da bir eylem sürüyor günlerdir.

Devamını Oku
14.07.2025
Sınıfın hafızası umudu yaşatıyor

Türkiye işçi sınıfının tarihinde 15 16 Haziran 1970 tarihi bir kırılma noktasıydı. 12 Mart muhtırasının ayak sesleri duyulurken dönemin iktidarı işçilerin 1960’larda elde ettiği sendikal kazanımları geri almak istiyordu.

Devamını Oku
16.06.2025
Ücrette gelecek, kirada geçmiş enflasyon haksızlık

Türkiye bir süredir “barınamayanlar ülkesi”ne dönüştü. Ne kiracı ev bulabiliyor ne dar gelirli kirasını ödeyebiliyor ne de gençler bir ev hayali kurabiliyor.

Devamını Oku
02.06.2025
Sabır taşı çatladı

“Biraz daha sabır” diyor ekonominin baş sorumlusu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz...

Devamını Oku
26.05.2025
İflas rüzgârı sertleşti

İflas rüzgârı sertleşti

Devamını Oku
12.05.2025
Görünmez patronlar devri

Görünmez patronlar devri

Devamını Oku
05.05.2025
İstanbul’da partizanlık yıkımına hazır mıyız?

İstanbul’da partizanlık yıkımına hazır mıyız?

Devamını Oku
28.04.2025
Vicdanın çöküşü

Vicdanın çöküşü

Devamını Oku
21.04.2025
Dertleri iklim değil

Dertleri iklim değil

Devamını Oku
14.04.2025
Küreselleşmede son perde mi?

Küreselleşmede son perde mi?

Devamını Oku
07.04.2025
Gençlerin isyanı

Gençlerin isyanı

Devamını Oku
31.03.2025
Tek yol seçim

Tek yol seçim

Devamını Oku
24.03.2025
Üretici battı, halk zehirleniyor

Üretici battı, halk zehirleniyor

Devamını Oku
17.03.2025
9 milyon derin yoksul var

9 milyon derin yoksul var

Devamını Oku
03.03.2025
İşsiz, umutsuz ve mutsuz...

İşsiz, umutsuz ve mutsuz...

Devamını Oku
24.02.2025
AKP’nin yeni cinliği uzay hakkı!

AKP’nin yeni cinliği uzay hakkı!

Devamını Oku
10.02.2025
Hayaller Paris gerçekler Kartalkaya

Hayaller Paris gerçekler Kartalkaya

Devamını Oku
27.01.2025
Ağaç kesen Türkiye iklim zirvesine talip!

Ağaç kesen Türkiye iklim zirvesine talip!

Devamını Oku
02.12.2024
Bölüşüm krizi

Bölüşüm krizi

Devamını Oku
25.11.2024
Çocuk ölümlerinin gölgesinde

Çocuk ölümlerinin gölgesinde

Devamını Oku
18.11.2024
Geleceğimiz derin uykuda!

Geleceğimiz derin uykuda!

Devamını Oku
11.11.2024
‘Depresyondayız, unutulduk aldatıldık!’

‘Depresyondayız, unutulduk aldatıldık!’

Devamını Oku
25.10.2024
Jale Özgentürk yazdı...

En kötüsü 2025’te yaşanacak

Devamını Oku
18.10.2024
Birleş ya da kaybet!

Birleş ya da kaybet!

Devamını Oku
04.10.2024
Sır gibi proje!

Kalamış’a para Saray’da aranıyor

Devamını Oku
20.09.2024
Avrupa’ya yeni fırsat penceresi

Avrupa’ya yeni fırsat penceresi

Devamını Oku
13.09.2024
Acı ilacı yurttaşa içirmek işe yaramıyor

Acı ilacı yurttaşa içirmek işe yaramıyor

Devamını Oku
16.08.2024
İş dünyasında büyük korku

İş dünyasında büyük korku

Devamını Oku
12.07.2024
Sanayinin deprem endişesi

Sanayinin deprem endişesi

Devamını Oku
05.07.2024