Yediklerimizin hayatımızı ne kadar etkilediğin düşündünüz mü? Bugün yediğiniz bir yemek belki tek başına o an sadece karnınızı doyurmak için. Ama sürekli yedikleriniz, eksikleriniz, fazla yediğiniz besinler, hiç dikkat etmeden tuz kullanmak, şekeri abartmak, alkol ve sigara konusu da var ise bedeniniz bir süre sonra “ben artık sıkıntı çekiyorum” diyor ve size bunu göstermeye başlıyor. Durduk yere hasta olmuyor. Bir anda kötüleşmiyoruz. Zaman içinde bunu yapıyoruz. Belki de bu yüzden daha rahatız. Bana danışanlarım aman bir kez geliyoruz dünyaya, bu kadar da olsun derler. Bir kez geldiğimiz bir dünyada kaç yıl kalacağız bilmem ama kalacağımız günlerin iyi geçmesi, hastalıklarla, sıkıntılarla geçmemesi için beslenmenin önemli olduğunu bilirim. Hatta beslenme demeyelim, “Yaşam şeklimiz!”
Bizim konularda sürekli yeni çalışmalar yapılır. Çünkü tüm dünya hala besinlerin bedenimize neler yapabileceğini anlamaya çalışıyor. Doğal beslenin diye anlatsak da hayatımızda doğal olmayan gıdalar var. Yani evet , doğal bir gıdadan yapılmış ama içine katkı maddeleri eklenmiş. Bunlarla ilgili ayrı bir yazı planlıyorum. Çünkü katkı maddeleri hassas bir konu. Bazıları zararsız , zarar vermediği kanıtlanmış. Bazıları uygun dozlarda kullanılırsa zararsız. Bazıları ise hiç kullanılmaması gerekenler. Bu detayları birlikte göreceğiz. Ama şimdi özetle şunu söylemeliyim ki.. Hayatının ne kadarında işlenmiş gıda var. Paketli gıda demiyorum! Her paketli gıda aynı değil. İşlenmiş gıdalar da kötü anlamına gelmiyor. Katkı maddeleri eklenmiş ve ultra işlenmiş gıdaların iyi olmadığını düşünüyoruz. Ne yediğinizi biliyor musunuz? Etiket okuyor musunuz?
(Minik hatırlatma, bu konu hakkında yazdığım bir kitap var, Minik Diyetisyenler İş Başında serisinin 5. kitabında “etiket okuma” konusunu lütfen çocuklarınızla beraber okuyunuz)
NE KADAR TEMİZSİNİZ?
Günlük beslenmenizin yüzde kaçını bu besinler oluşturuyor. Örneğin, sabah çok güzel yumurta ve sebzeler ile güne başladım. Öğlene de ızgara balık ve salata yedim. Arada bir paket kraker atıştırdım. Akşama da evde taze fasülye ve cacık vardı. Bu hikaye nasıl geliyor? Tertemiz. Genelde böyle besleniyorsanız o kadar da korkmayın. Ama bir de bunun şu hali var; sabah hızlıca poğaça aldım pastaneden, öğlene dürüm döner yiyebildim. Yanında bir şeyler içtik tabi, şekerliydi. Üzerine akşamüzeri biraz tatlı yedik ve bisküviler vardı. Akşam da sadece çorba içtim. Sizce bu nasıl? Bu iyi değil. Bu oranı değiştirmeli, sebzeleri ve kaliteli yağsız proteini almalı, sağlıklı yağlar ile dengelemelisiniz.
KATKI MADDELERİ KAN ŞEKERİNİ YÜKSELTEBİLİR Mİ?
Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics dergisinde yakın zamanda yayımlanan bir makalede ekip, beslenmede sadece şeker ve tuz bulunmasının ötesinde, katkı maddeleriyle dolu aşırı işlenmiş gıdaların tüketilmesinin, aylar boyunca ortalama kan şekeri seviyelerinin (HbA1C adı verilen bir ölçüm) daha yüksek olmasına yol açabileceğini açıklıyor.
"Sağlıklı beslenmeye bakmanın ve onu ölçmenin birçok yolu var," diyor UT'de beslenme bilimleri yardımcı doçenti olan kıdemli yazar Marissa Burgermaster. "Tip 2 diyabetli kişilerde kan şekeri kontrolüyle hangi ölçümün ilişkili olduğunu görmek için yola çıktık. Bir kişinin diyetinde ağırlıkça ne kadar çok ultra işlenmiş gıda varsa, kan şekeri kontrolünün o kadar kötü olduğunu ve bir kişinin diyetinde ne kadar az işlenmiş veya işlenmemiş gıda varsa, kontrolünün o kadar iyi olduğunu bulduk."
Yani bu araştırma bize diyor ki, sadece şekeri ve tuzu kesmek yetmiyor. Özellikle diyabet hastası isen tüm yediklerine dikkat etmen gerekiyor. Bu sadece diyabetli olanlar için değil herkes için iyi bir örnek. Ultra işlenmiş gıdaların kronik hastalıklarla ilişkisinin olduğunu da gösteriyor.
İŞLENMİŞ GIDA NE DEMEK?
İşlenmiş gıda ; meyve, sebze, yemiş ve yumurta gibi gıdalarla işlenmiş içeriklerin bir araya geldiği yiyeceklerdir.
Örneğin buğday ekmeği, buğday unu, tuz, su ve mayadan yapılmıştır ve işlenmiş gıda sayılır. Ama içine emilgatör, renklendirici, koruyucu katkı maddeleri eklenince aşırı işlenmiş gıda olarak kabul ediliyor.
Örneğin bu katkı maddeleri var ise ‘ultra işlenmiş- aşırı işlenmiş’ olarak düşünebilirsiniz.
• Sodyum benzoat, nitrat ve sülfit, BHA ve BHT gibi içerikler var ise.
