İnsan Genomunun çözülmesinde Craig Vente’in önemli katkısı olmuştu. 2008 yılında TED konferansında yaptığı konuşmada şöyle diyordu:
“İnsan gen haritasını çıkardığımız zaman, biyolojinin analog dünyasından bilgisayarın dijital dünyasına geçmiş olduk.”
Aynı konuşmada şu soruyu ortaya atıyordu Venter:
“Bu sayısal evrenden yeni bir yaşam yaratabilir miyiz?”
Venter ve ekibi 2010 yılında ilk “sentetik canlıyı” üretmeyi başardı.
Büyük bir olaydı. Konuyu uzun uzun tartıştığımızı anımsıyorum. Sorular birbirini kovalıyordu: “Bu gelişme ne anlama geliyor?” “Bizi nasıl bir gelecek bekliyor?” “Yeni canlılar yaratmak nelere yol açabilir?” “Olağanüstü yeteneklere sahip süper insanlar yaratılabilir mi?” “Ölüme çare bulunabilir mi?”
Bir arkadaşımız şöyle demişti:
“İşte size akıllı tasarım. Bakalım habire akıllı tasarım diye tutturanlar buna ne diyecekler?”
“Muhtemelen tasarımcıyı beğenmeyeceklerdir” diye yanıtladı diğeri.
***
Yuval Noah Harari’nin epeyi ses getiren “Hayvanlardan Tanrılara Sapiens” kitabı o zamanlar henüz yayımlanmamıştı. Harari özetle şu görüşleri dile getiriyor kitabında:
Dört milyar yıla yakın bir süredir gezegendeki her bir organizma doğal seçilime uygun olarak evrildi. Hiçbiri akıllı bir yaratıcı tarafından tasarlanmadı.
Bugün bilim insanları canlı yaratıklar tasarlamaya başladılar. 21. yüzyılın şafağında, Homo Sapiens, sınırlarını aşıyor.
Burada var olan potansiyel tam olarak gerçekleşirse, bu, dünya üzerinde yaşamın başlamasından bu ana kadar gerçekleşen en önemli biyolojik devrim olabilir.
Belki Homo Sapiens ile o kadar çok oynarız ki, sonuçta Homo Sapiens olarak kalamayabiliriz. Eğer Sapiens tarihi sona erecekse, Sapiens’in son nesillerinden birine mensup olan bizler zamanımızı şu son soruyu yanıtlamaya ayırmalıyız: Neye dönüşmek istiyoruz?
***
İki ay önce yeni bir gelişme yaşandı. Venter ve ekibi yeni bir bakteri üretti.
Venter 2010 yılında şöyle bir hedef koymuştu: “Yaşam için gerekli en az genetik materyal nedir ve ne kadardır” sorusuna yanıt bulmak.
“Eğer bu soruya yanıt verebilirsek mekanizmayı daha rahat çözebiliriz” diyordu.
İlk üretilen sentetik canlı 901 gene sahipti. Son üretilen yapay bakteri sadece 473 gene sahip. Dünyanın en minimal gene sahip canlısı üretildi. Syn 3.0 adlı bakterideki genlerin üçte birinin işlevi bilinmiyor. Şimdi sıra bu işlevleri öğrenmeye ve mekanizmayı çözmeye geldi.
Venter şöyle diyor:
“Bu yeni bir çağın başlangıcı.”
***
Harvard’da önceki hafta gizli bir toplantı yapıldı. Özel katılımcıların davet edildiği toplantıda insan geninin laboratuvarda oluşturulması konusu tartışıldı. Toplantıya 150 kişinin katıldığı belirtiliyor. Gizli toplantıyı haber alan ve konuyu medyaya yansıtan iki bilim insanı Drew Endy ve Laurie Zoloth “Böylesine önemli bir konu, kapalı kapılar arkasında tartışılamaz” diyorlar.
Toplantıda konuşulan konunun detayları bilinmiyor. Ancak katılımcıların bir bölümünün insan genomu üretiminden kendilerine gelir sağlayabilecek insanlar olduğu söyleniyor.
“Ekşi şeyler” Web sayfasında kapitalizmi en iyi anlatan sözleri derlemişler. Biri şöyle:
“Kapitalizm gölgesini satamadığı ağacı keser.”
