Köy Enstitülerinin 17 Nisan
1940’ta kabul edilen kuruluş yasasının üzerinden 81, resmen kapatıldığı 27 Ocak
1954’ten bu yana 67 yıl geçti. Buna karşın bu ulusal kurumlarımıza ilgi her yıl
artarak sürüyor.
Sanıyoruz bunun nedeni, Köy
Enstitüleri sisteminin sağlamlığı, ilkelerinin eğitbilime uygunluğu yanında bu
kurumların yerine konan ezberci eğitimin bir işe yaramayıp dökülmesidir.
Hele 19 yıldır AKP’nin yanlış eğitim politikalarıyla, özellikle 2012’den sonra getirilen 4+4+4 sistemiyle ezberci eğitim daha çok dinselleştirildi, paralı duruma getirildi. 1997’de uzun savaşımlar sonucu kazanılan kesintisiz 8 yıllık eğitime son verildi. Okul öncesinden üniversiteye bahçesiz, donanımsız her aşamada apartman okullar açıldı. Bu okulların çoğuna yandaş, niteliksiz yöneticiler atandı. Eğitimde nitelik düştü. Diplomalı işsizler arttı.
NE DEDİ NE OLDU?
AKP Genel
Başkanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başbakanken 11 Eylül 2003’te Köy
Enstitüleriyle ilgili şunları söylemişti:
“Yalnız
Türk eğitim tarihi bakımından değil, dünya eğitim tarihi bakımından da çok
orijinal bir girişim olan Köy Enstitüleri uygulamalarının bilimsel bir analize
tabi tutulmalarını ve deneyiminden, bugün, özellikle, bilişim ve genetik tarım
teknolojilerinin eksen alınarak, biz nasıl yararlanabiliriz diye
araştırılmasını istedim.”
Ne yazık ki iktidara geldikten kısa bir süre sonra
yapılan bu açıklamanın birçok başka örnekte olduğu gibi gereği yapılmadı. Boş
çıktı. Bırakın Köy Enstitülerinden yararlanmayı Cumhuriyetin öğretim birliği
anlayışına dayalı laik ve bilimsel eğitime karşı tam tersi adımlar atıldı.
Daha da acısı Sayın Erdoğan ilk
söyledikleriyle çelişen sözler etti. Örneğin 6 Şubat 2012’de, TBMM’de
partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmasında şunları söyledi:
“Eğitim enstitüleri (Köy Enstitüleri demek istiyor) nostaljisiyle yatıp kalkan CHP, oradaki tek tip insan yetiştirme hülyasından başka eğitime ilişkin hiçbir hayal kuramamıştır, bugün de aynı hayaldedir onu da söyleyeyim.”
İLKELERİ BUGÜN DE GEÇERLİ
Ulusal eğitim ve kültür hazinemiz
Köy Enstitüleri sistemi, 1936’da eğitmen kurslarıyla başladı, deneme başarılı
olunca 1937’de Köy Öğretmen Okullarına, 17 Nisan 1940’ta da Köy Enstitülerine dönüştü.
Eğitimde ilk kez gerçek anlamda fırsat ve olanak eşitliği sağlandı, yüzyılların
karanlığı canlandırıcı eğitimle aydınlanmaya başladı.
1936-1946’ya değin özgün biçimde
uygulanan Köy Enstitüleri sisteminin kuramcısı ve uygulayıcısı büyük
eğitimcimiz İsmail Hakkı Tonguç’tur. Bu sistemde cumhurbaşkanları olarak
Atatürk, İsmet İnönü, milli eğitim bakanları Saffet Arıkan ve Hasan Âli Yücel,
enstitülerde görev alan özverili yönetici, öğretmen, usta eğitici ve öğrenciler
vardır.
Ne yazık ki Köy Enstitülerinin 1946’dan sonra özgün ilkeleri budandı. 1947’de enstitülerin beyni sayılan Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü, 1954’te de 21 Köy Enstitüsü resmen kapatıldı. Kapatanlar unutuldu ya da iyi anılmıyorlar; ama Köy Enstitülerinin evrensel eğitim ilkeleri bugün de geçerli.
YAPILMASI GEREKEN
Köy Enstitüleri sahip çıkılsa ve
ilerletilse, eğitimimiz nitelikli olsa durum başka olurdu. 17 Nisanları eğitim
bayramı ya da günü olarak kutlar geçerdik. Oysa şimdi o kurumlara her
zamankinden daha çok gereksinimimiz var.
Bugün yapılması gereken Köy
Enstitüleri sistemini yeni kuşaklara, ülkeyi gelecekte yöneteceklere doğru tanıtmaktır.
Bunun için kurulan vakıflar ve dernekler güzel çalışmalar yapmaktadır. Ayrıca bu
konuda yüzlerce kitap, toplantı, onlarca belgesel, film yapılmış ve
yapılacaktır.
Bu eğitim hazinesinden ülkemizin
ve insanlığın yararlanması için daha fazla zaman yitirmeden özerk çalışan bir Köy
Enstitüleri Araştırma Enstitüsü açılmalıdır. Bu enstitü çalışmalarından ülkemiz
ve insanlık yararlanmalıdır. Bir yandan da eğitim ve tanıtım amaçlı ulusal
çapta donanımlı bir Köy Enstitüleri Müzesi kurulmalıdır.
İnanıyoruz ki geleceğin ulusal
eğitim politikaları Köy Enstitüleri aydınlığından doğacaktır.
MUSTAFA GAZALCI
EĞİTİMCİ /
16 VE 22. DÖNEM DENİZLİ MİLLETVEKİLİ
