Pamukpınar Köy Enstitüsü’nün inşasına Sivas’ın Yıldızeli ilçesine beş kilometre mesafedeki Sivas-Tokat karayoluna yakın bir mevkide 11.10.1941 tarihinde 17. Köy Enstitüsü olarak başlanmıştır. Dönemin Sivas, Erzincan ve Tokat illerinin köylerinden öğrenci kabul eden Pamukpınar Köy Enstitüsü, 01.02.1942 tarihinde kısa sürede eğitime başlamıştır. 1942 yılında göreve başlayan kurucu Müdür Şinasi Tamer ve Eğitimbaşı Osman Yalçın ile öğrencilerin, İkinci Dünya Savaşı ve yokluk yıllarında özverili ve cefakâr çalışmaları sonucu vücut bularak kapatılışına kadar eğitime devam etmiştir. Köy Enstitülerinin kapatılmasından sonra Pamukpınar ismi ile sırasıyla; ilköğretmen okulu, öğretmen lisesi, Anadolu öğretmen lisesi, yatılı ilköğretim okulu, güreş okulu ve yatılı bölge ortaokulu (YİBO) olarak bugüne kadar eğitim faaliyetine aralıksız devam etmiştir.

KAPISINA KİLİT VURULDU

1970’li yıllarda ise enstitü dönemi binalarının bir kısmı yıkılarak yerlerine yapılanlarla eğitime devam edilmiş, kalan enstitü binaları ise gerekli koruma önlemi alınmadığı için “kaderlerine” terk edilmiştir. Kayseri Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 26.10.2000/2675 tarih ve sayılı kararı ile yerleşkedeki bir kısım binanın ise tescil edildiği bilinmektedir. 

Köy Enstitüsü ve eğitmen kursu olarak eğitime başlayarak devam eden eğitim kurumlarıyla, 12 Eylül 2022 kapatılış tarihine kadar 4 bin 500’ün üzerinde eğitimci yetiştiren Pamukpınar’ın kapısına hiçbir resmi açıklama yapılmadan “kilit vurularak eğitim faaliyetine” son verilmiştir. 

Yerleşkede faaliyet gösteren YİBO’nun hiçbir açıklama yapılmadan kapatılmasından sonra gösterilen tepkiler üzerine yetkililerin,

- YİBO’ya öğrenci temininde güçlük çekildiği,

- Yerleşke binalarında ve arazide bakım, onarım, koruma ve güvenlik sorunları yaşandığı,

- Yerleşkedeki bina ve arazilerin kamu kurumlarınca değerlendirilmesi yönünde çalışmalar yapıldığı,

- Pamukpınar’da faaliyet gösteren arşiv ile enstitü dönemi demirbaş ve belgelerin kurulacak “Pamukpınar müzesinde” değerlendirilmek üzere ilçe merkezindeki Pamukpınar Anadolu Lisesi’ne nakledildiği yönünde açıklamalar yapılmıştır.

KURULUŞ AMACINA AYKIRI

Değinilen süreçte, yerelde gösterilen tepkiler sonucu, 6 Ekim 2022 tarihinde Yıldızeli CHP, İYİ Parti ve Saadet Partisi ilçe başkanlarınca basın açıklaması yapılarak “Pamukpınar’da kuruluş amaçlarına uygun eğitim faaliyetlerine” devam edilmesi ve Pamukpınar müzesinin yerinde kurulması” talep edilmiştir. 

Bu taleplere ve girişimlere rağmen yerleşkenin,

- Orman fidanlığı yapılmak üzere Orman İşletme Müdürlüğü’ne,

- Yarı açık cezaevi kurulmak üzere Adalet Bakanlığı’na devredilmesi değerlendirmelerinin yapıldığı duyumları alınmaya başlanmıştır. Yapılan kadastro, sınır ve parsel çalışmasıyla Pamukpınar müzesinin ilçe merkezinde kurulması dikkate alındığında “yerleşkenin kuruluş amacına aykırı olarak” diğer kamu kurumlarına devredileceği ve Pamukpınar ışığının söndürüleceği kanaati güçlenmiştir. 

Cumhuriyetimizin en önemli ve özgün eğitim, aydınlanma ve kırsal kalkınma projesi olan Köy Enstitüleri eğitim sisteminin ayrılmaz bir parçası olan Pamukpınar Köy Enstitüsü yerleşkesinin “uygun ölçekte eğitim faaliyetine devam etmesi, mevcut binalarının korunması ve Pamukpınar müzesinin” kurulması için tüm eğitim bileşenlerini göreve çağırıyoruz.

SERCAN ÜNSAL