Vilnius’taki NATO zirvesi sona erdi. Ukrayna ve Rus medyasındaki yankıları hâlâ devam ediyor. Zirveden önce Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, NATO masasında eşit haklar istediğini açık bir şekilde ifade etti. ABD Başkanı Biden, Ukrayna’nın ittifaka katılmasının “erken” olduğunu belirtti. Savaşan bir ülkenin NATO’ya katılmasının kabul edilemeyeceği, ancak yerinin Avrupa-Atlantik topluluğunda olduğu öne sürüldü. Gerçek şu ki Ukrayna’nın zaferine veya Rusya ile olası bir barış anlaşmasına ilişkin hâlâ iyimser işaretler yok. Ukrayna’nın Ruslara karşı saldırısı sonunda, yeniden ele geçirilen yer sadece birkaç kilometrelik bir alan. 

ELEŞTİRİLERE GELEN YANIT

Ukraynalıların savaş alanında ilerleme hızı birçok kesim tarafından eleştirildi. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı Valeriy Zalujnıy, bu eleştirilere yanıt olarak “Bu, tüm dünyanın izlediği, üzerine bahis ve benzeri şeylerin yapıldığı bir şov değil. Her metrekare arazi kanla sulanıyor” dedi.

Şu anda Ukrayna topraklarının yüzde 20’si Rus kuvvetleri tarafından işgal edilmiş durumda.  Kamuoyu yoklamalarına göre Ukrayna halkının yüzde 80’i savaşın Kırım da dahil olmak üzere işgal altındaki toprakların geri alınana kadar devam etmesini istiyor. Uppsala Çatışma Veri Programı (Uppsala Conflict Data Program) tarafından yapılan bir araştırma, ortalama olarak bir yıldan fazla süren devletler arası savaşların on yıldan fazla sürdüğünü ve ara sıra çatışmalara yol açtığını gösteriyor. Ukrayna’da da savaşın yıllarca sürebileceği düşünülmektedir.

RUSYA NE DİYOR?

Rusya, Kuzey Atlantik İttifakı’nın bir hayırsever kurumu değil, ABD’nin Avrupa’daki etkisinin bir aracı olduğu görüşünü yineledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova’nın açıklamasına göre, Vilnius Zirvesi “Ukrayna’nın alenen aşağılanmasından” başka bir şey değildir.  Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bu zirve aracılığıyla NATO’nun Soğuk Savaş dönemine ait zihniyetine ve “entrikalarına” döndüğünü belirtmiştir. 

Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı, “Rusya, Ukrayna’nın NATO’ya katılmasını engelleyemeyecektir” dedi. Ukrayna’ya davet sözü verildi, ancak yalnızca “müttefikler kabul ettiğinde ve koşullar yerine getirildiğinde” diyerek yani başka bir deyişle  bu katılımın ne zaman ve nasıl gerçekleşeceği bilinmeyen bir zaman dilimine havale etti. Devlet Başkanı Zelenski, NATO’nun mesajını “Eşitler içinde eşitiz” şeklinde yorumlayarak bunun bir gerçek olduğunu ve herkesin bunu anlamadığını belirtti.

BEKLENTİLER VE GERÇEKLER

2008’de Bükreş’te yapılan NATO Zirvesi’nde Ukrayna’ya ittifaka üyelik sözü verildi.  Ukraynalılar bu söz üzerine  mutluluk sarhoşu olmuşlardı. Bu gün ise olası NATO üyeliği için boş umutlar beslendiğini söyleyebiliriz. O zamandan beri 15 yıl geçti. Vilnius Zirvesi’nde aynı şey vaat edildi. Ama  Ukraynalılar Ruslara karşı hâlâ kendi başlarına savaşmak zorundalar. Ukrayna’nın NATO’ya katılma kararlılığı, Rusya’nın Ukraynalılara yönelik saldırılarının yoğunlaşması anlamına geliyor. Rusya ile 1300 km sınırı olan Finlandiya, NATO üyesi olmuştur ve NATO sınırının genişletilmesi Rusya’ya göre akıl almaz ve kabul edilemezdir.

Sonuç olarak NATO zirvesi, Ukrayna Batı ülkelerinden askeri ve maddi yardım aldığı sürece savaşmaya devam edecektir.

DR. VİOLETA STRATAN İLBASMIŞ

GAZETECİ/ARAŞTIRMACI