Sosyal demokrat bir lider nasıl olmalıdır?
Ataol Behramoğlu
Son Köşe Yazıları

Sosyal demokrat bir lider nasıl olmalıdır?

15.10.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Genç arkadaşım, değerli dostum ve düşündaşım profesör Okan Toygar’ın benimle yaptığı söyleşiler toplamı bir iki hafta önce bir nehir söyleşi olarak “Hayatımız Güzeldir” başlığı ve “Ataol Behramoğlu’nun Siyasal Kimliği” alt başlığı ile yayımlandı.

11 Ocak 2021’de başlayıp 29 Temmuz 2023’te sona eren, Okan’ın hesaplamasıyla toplamda 36 söyleşinin oluşturduğu 464 sayfalık kitap yayınevinden öğrendiğimize göre hızla tükendi ve yeni basımı yakında okurla buluşacak.

Profesör Toygar için “düşündaşım” dedim ama kitap okunduğunda sorularıyla zaman zaman beni nasıl sıkıştırdığı da görülecektir.

Basımdan önce okuduğum kitabı basım sonrasında bir kez daha okurken özellikle Kürt sorunu ya da Ermeni halkının zorla göç ettirilmesi (tehcir) bölümlerinde yanlış ya da eksik bir şey söylemiş olabilir miyim kaygısıyla gerginlik yaşadığımı itiraf ederim.

Her ne ise... Bu yazının amacı kitabı tartışmak ya da tanıtmak değil. Yargı hakkı sonuçta, olumlu ya da olumsuz, elden geldiğince nesnel olmasını dilediğim okurundur.

Yazıda ben, kitabın 417-422. sayfalarında yer alan “Sosyal demokrat bir lider nasıl olmalıdır” sorusuna yanıtımı, bazı noktalar üzerinde özellikle durarak okurla paylaşacağım.

Bu konudaki söyleşinin 30 Haziran 2003’te, yani CHP’nin 8 Kasım 2023’teki kurultayından önce yapılmış olduğunu da ayrıca belirtmek gerekir.

***

Soru kuşkusuz Türkiye için sorulmuş ve yanıtlanmaya çalışılmıştır. Türkiye’de sadece sosyal demokrat bir lider değil, uygar olan herkes öncelikle laik olmak zorundadır. Laikliğin ne olup ne olmadığı sorusunu da eğip bükmeden yanıtlamak gerekir. Laiklik dinsel inancın tümüyle kişisellik sınırları içinde kalması, eğitim başta olmak üzere toplumsal yaşama karıştırılmaması demektir.

Türkiye’de sosyal demokrat lider, bu konuda sadece eylemleri bakımından değil konuşmalarıyla, söylevlerinde seçtiği sözcükler bakımından da dikkatli olmalıdır.

Söyleşideki soruya verdiğim yanıtta, ülkemizdeki sosyal demokrat bir liderin sadece ekonomik sorunların sınırları içinde kalmayıp öncelikle halkını iyi tanıması, yanı sıra da ülkenin ve dünyanın sadece siyasal sorunlar bakımından değil bütünüyle sosyokültürel sorunları alanında bilgi ve bilinç sahibi olması gerektiği konusundaki inancımın altını özelikle çizdim.

Örnek Mustafa Kemal Atatürk’tür.

***

Bu söyleşinin CHP’ye yeni bir başkan seçildiği kurultayı öncesinde yapıldığını yukarıda belirttim.

Kitaptaki söyleşilerde yeri geldikçe, sosyal demokrat partinin nasıl olması gerektiği konusuna da değinildi. Özetle, söz değil eylemdir gerekli olan. Nitekim CHP, darbe olarak nitelenen 19 Mart 2025 tarihi sonrasındaki etkinlikler dizisiyle benim gibi pek çok yurtseverin bu beklentisini yaşama geçirmeye devam etmektedir.

***

Yeni başkan Özgür Özel, hayranlık verici bir enerjiyle etkinliklere liderlik yapmayı sürdürüyor. 25 Ocak 2024’te Sosyalist Enternasyonal başkan yardımcılığına seçilmesi ülkemiz adına kıvanç verici bir olaydır. Eylem niteliğindeki mitinglerin ülke dışına taşmış olması oligarşik yönetimin ülkemizin önüne örmek istediği suskunluk duvarlarında gedikler açılması bakımından ayrıca önemlidir. Ele geçirmiş oldukları ilke yönetimini ne pahasına olursa olsun bırakmak istemedikleri belli çapsız yöneticiler Özgür Özel’i hedef tahtası yaptılar. Amerika Birleşik Devletleri’nin (günümüzde bu demektir ki Trump’ın) büyükelçi maskeli temsilcisinin ülkemizin sınırlarını çizme konusunda terbiyesiz hadsizliğine karşı ağızlarını açıp tek sözcük etmeyenlerin, vay Özgür Özel ülkemizi dünyaya şikâyet ediyor diye yaygara koparıp tehditler savurmasında bir samimiyet kırıntısı bulunabilir mi?

***

“Hayatımız Güzeldir” başlıklı nehir söyleşideki “Sosyal demokrat lider nasıl olmalıdır” sorusunu Özgür Özel’in kişiliği büyük ölçüde yanıtlamaktadır. CHP’nin genç başkanının bu gerçekten zor ve saldırgan ortamda ülkemizin ve dünyamızın sorunlarına günlük siyaset gerekleri dışında daha kapsayıcı yanıtlar vermesini de sağlayacak okumalar ve çalışmalara zaman bulmasını da diliyorum.

Örnek yine Mustafa Kemal Atatürk’tür.

Yazarın Son Yazıları

Ümmet

Haftada bir kez yazmanın “trajedi”si, sizin yazmayı tasarladığınız güncel bir konunun sizden önce başka yazarlarca yazılması oluyor.

Devamını Oku
03.12.2025
İmralı

Başka ülkelerde de öyle midir bilmem ama bizde siyasal örgütler arasında bir konu tartışılırken sanki irdeleyici-çözümleyici akıldan çok duygular-suçlamalar egemen oluyor.

Devamını Oku
26.11.2025
İddianame

Türkiye’de bugün hukukla ilgili kurumların en az güven duyulan kamusal kurumlar arasında en ön sırada yer aldığını, bu kurumların giderek siyasal erkin hukuk bürolarına dönüşmekte olduğunu iddia ediyorum.

Devamını Oku
19.11.2025
İki şiir

Gazetemiz Cumhuriyet ve Kadıköy Belediyesi’nce 7-9 Kasım günlerinde Kadıköy’de düzenlenen şiir günlerinde...

Devamını Oku
12.11.2025
Seraf Özer’in konuşması

Esenyurt’un tutuklu belediye başkanı Prof. Dr. ve yazar sayın Ahmet Özer’in kızı ve avukatı sayın Seraf Özer’in 31.10.2025 tarihindeki Aile Dayanışma Ağı’ndaki konuşmasında söylediklerini bir ölçüde özetleyerek de olsa okurlarımla paylaşmak istedim...

Devamını Oku
05.11.2025
Zulümle imtihan

Yazımın adı ne olmalı diye pazar gecesinden beri, şu sözcükleri yazmakta olduğum pazartesi öğleye kadar düşündüm.

Devamını Oku
29.10.2025
Hayâsız

İkinci a harfi üzerinde düzeltme (ya da inceltme, şapka vb.) işareti ile hayâ, utanma, utanç duygusu anlamına gelen bir sözcük.

Devamını Oku
22.10.2025
Sosyal demokrat bir lider nasıl olmalıdır?

Genç arkadaşım, değerli dostum ve düşündaşım profesör Okan Toygar’ın benimle yaptığı söyleşiler toplamı bir iki hafta önce bir nehir söyleşi olarak “Hayatımız Güzeldir” başlığı ve “Ataol Behramoğlu’nun Siyasal Kimliği” alt başlığı ile yayımlandı.

Devamını Oku
15.10.2025
Grup Yorum 40 yaşında

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi ve Yıldız Üniversitesi Şehir Planlama öğrencisi dört arkadaşın (Ayşegül Yordam, Metin Kahraman, Tuncay Akdoğan, Kemal Sahir Gürel) birlikte 1985 yılında kurdukları Grup Yorum, içinde bulunduğumuz 2025 yılında kırk yaşına basmış oluyor...

Devamını Oku
08.10.2025
Kara mizah

Zihnimde beliren kavramın karşılığını ve açıklamasını bulmak için internete baktığımda kara komedi de denen kara mizah kavramının en yakın açıklamasını TDK sitesinde buldum...

Devamını Oku
01.10.2025
Kara Bir Rüzgâr

Kara bir rüzgârdı üstünde bir yurdun...

Devamını Oku
24.09.2025
Erdem ve Erdemsizlik Üzerine

Utanç insana özgü bir duygu sanılır...

Devamını Oku
17.09.2025
Türk Türkçe Türkiye

Türkler Türkiye’yi oluşturan etnik unsurlardan sadece biri mi; yoksa öncü-kurucu etnik grup olarak aynı zamanda ülkeye adını veren topluluk mudur?

Devamını Oku
10.09.2025
30 Ağustos ruhu ve karşıtlığı

30 Ağustos ruhu; akıl, öngörü ve cesaret demektir.

Devamını Oku
03.09.2025
Felsefenin tesellisi

Geçen yaz okumayı tamamlayamadığım başucu kitaplarımdan biri de Roger Scruton adlı yazarın Modern Felsefenin Kısa Tarihi adlı yapıtıydı.

Devamını Oku
27.08.2025
Bir günün sonunda can sıkıntısı

Sonu gelmezce üst üste yığılan sıkıntılara Aydın’daki inanılması güç olay eklendi.

Devamını Oku
20.08.2025
Bir ahlak dersi

Tasarladığım yazının adını “Bir dilbilgisi dersi” olarak duyurmuştum. Sonradan yukarıdaki başlığı daha uygun gördüm.

Devamını Oku
13.08.2025
Etnik aidiyet ve ulus devlet

Prof. Dr. Hikmet Sami Türk’ün 28 Temmuz tarihli Cumhuriyet’te “Devlet yöneticilerinde ırk ve din farkı aramak” başlıklı bir yazısı yayımlandı.

Devamını Oku
06.08.2025
Kuraklık

Ülkemizin (bu demektir ki insanlığın) sorunlarına duyarlı bir arkadaşımdan aldığım mesajda Birleşmiş Milletler’e bağlı bazı kuruluşlarca hazırlanan raporlarda Türkiye’nin 2030 yılında su fakiri ülkeler statüsüne gireceğinin bildirildiğini öğrendim.

Devamını Oku
30.07.2025
Vatan

Yazmayı tasarladığım yazının başlığı olarak günlerdir zihnimde “vatan” sözcüğünü dolaştırıyorum.

Devamını Oku
23.07.2025
Türkiye düşünüyor

“PKK Öcalan’ın çağrısına uymuş. Öcalan da Bahçeli’nin çağrısına uymuş görünüyor. Peki, ya Bahçeli? Ona çağrıyı yaptıran kim? Vahiy mi geldi? Rüyasında mı gördü? Yoksa... Asıl soru budur... Çocuk mu kandırıyorsunuz?”

Devamını Oku
16.07.2025
Denklem çözülürken

Bu kadar kötülük tek bir kişinin ya da bir grup insanın eseri mi, yoksa daha geniş çevrelerce hazırlanan bir planın uygulanması mıdır?

Devamını Oku
09.07.2025
Kalbinde dünyayı taşımak

“O sözler ki bir kere çıkmıştır ağzımızdan... Uğrunda asılırız...

Devamını Oku
02.07.2025
Yeni Türkiye?(2)

Geçen haftaki yazıma “Türkiye eskidi mi ki yenisini konuşuyoruz” sorusuyla başlamış...

Devamını Oku
25.06.2025
Yeni Türkiye?

Epey zamandır iktidar çevreleri bu sözü ağızlarında geveleyip duruyor: Yeni Türkiye! Türkiye eskidi mi ki yenisini konuşuyoruz?

Devamını Oku
18.06.2025
Nekâhet

Birinci a harfinin inceltme işaretiyle yazıldığı bu Arapça sözcük, bir hastalık sonrasında sağlık ve güç kazanıncaya kadar geçen zayıflık dönemi demekmiş.

Devamını Oku
11.06.2025
Modern edebiyatımız konulu kitaplar (3)

Doğu Batı Yayınları’nın üç kitapta yayımlanan “Modern Türk Şiirinin Doğuşu” dizininin ilk kitabı üzerine yazmayı sürdürüyorum.

Devamını Oku
04.06.2025
Modern edebiyatımız konulu kitaplar (2)

İlki 30.10.24’te bu sütunda yayımlanan yazı dizisinin ikincisiyle, Doğu Batı Yayınları ürünü “Modern Türk Şiiri” kitapları üzerine düşünmeyi sürdürüyorum.

Devamını Oku
28.05.2025
Ahtapot

Ahtapot şirin bir varlıktır.

Devamını Oku
21.05.2025
Tersinden bakmak

Az sonra üzerinde duracağım bir olguyla ilgili olarak “tersinden bakmak” kavramı üzerine düşünürken aklıma bu kavramı metafor olarak en iyi anlatabilecek “dürbünün tersinden bakmak” gibi bir söz düştü. Öyle ya, işlevi uzaktaki canlı ya da cansız bir nesneyi yakınlaştırmak olan dürbünle yapılabilecek en ters şey ona (onunla) tersinden bakmaktır.

Devamını Oku
14.05.2025
Başarısız bir saldırının analizi

Başarısız bir saldırının analizi

Devamını Oku
07.05.2025
Ahmet Özer’in mesajı

Ahmet Özer’in mesajı

Devamını Oku
30.04.2025
‘Yapay zekâ’ hakkında

‘Yapay zekâ’ hakkında

Devamını Oku
23.04.2025
Yapay zekâ

Yapay zekâ

Devamını Oku
16.04.2025
Engizisyon

Engizisyon

Devamını Oku
09.04.2025
Yunus Gibi

Yunus Gibi

Devamını Oku
02.04.2025
Halkımız darbeye geçit vermiyor

Halkımız darbeye geçit vermiyor

Devamını Oku
26.03.2025
İnsanın yüceliği üstüne

İnsanın yüceliği üstüne

Devamını Oku
19.03.2025
İyileşirken (2)

İyileşirken (2)

Devamını Oku
12.03.2025
Edip Akbayram’ı yaşamak

Edip Akbayram’ı yaşamak

Devamını Oku
06.03.2025