Şeker son yılların korkulu rüyası. Biraz gerçekleri konuşalım istiyorum. Ben çocukluğumda şekeri sadece ödül ve mutluluk olarak hatırlıyorum. Her an yoktu, ama özel günlerde vardı ya da özel durumlarda diyelim. Bayram şekeri mesela... Aşı sonrası doktorun verdiği şeker... Ağladığında komşunun uzattığı şeker... Karne aldığında öğretmenin uzattığı şeker... O zamanlar şeker her an evde olmadığı için ve de ulaşılabilir olmadığı için biri şeker verdiğinde çocuk için büyük mutlulukla kabul eder, annesi de teşekkür ederdi. Şimdi? Hâlâ birçok yerde bu geçerli olsa da değişim var. Artık şeker uzattığında “Teşekkür ederim yemiyorum” diyen çocuklar, teşekkür etmek yerine kötü sözler söyleyebilecek anneler var. Abartıyor muyum? Yani ben abartmasam da abartan aileler var biliyorum. Çok kızanları gördüm. Hiçbir zaman uç noktada olmayı doğru bulmuyorum, istediğin kadar şeker yiyebilirsin yavrum ile asla şekerin tadına bakmayacaksın arasında daha güzel, daha dengeli yerler var. Biraz daha buralarda gezinmenizi öneririm. 

ŞEKER TÜKETİMİ AZALIYOR MU? 

Neden şekerden çekiniyoruz? Yüksek şekerli bir diyet, obezite ve kronik hastalıklar için bir risk faktörü olarak görülüyor. Ama sanki iyi haberler var gibi. Bonn Üniversitesi araştırmacıları, uzun vadeli bir çalışmada çocuklar ve ergenler arasındaki şeker alımına ilişkin verileri analiz etti ve alımın 2010'dan beri istikrarlı bir şekilde azaldığını buldu fakat hâlâ Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından önerilen seviyenin üzerinde. 

ŞEKERİ BİRÇOK YERDEN ALIYORUZ

Bonn Üniversitesi Beslenme ve Gıda Bilimi Enstitüsü'nde (IEL) araştırma görevlisi ve çalışmanın baş yazarı olan Dr. Ines Perrar "Çalışmamız serbest şekerlerin alımıyla ilgili" diye açıklıyor ve "Tuz ve yağlar gibi şekerin de kronik hastalıkların gelişimiyle bağlantılı olup olmadığı konusunda tartışmalar var" diyerek uyarıyor. Dünya Sağlık Örgütü ise "serbest" şekeri, bir üretici tarafından veya evde yiyecek ve içecek hazırlarken eklenen bal, şurup ve meyve suyu konsantreleri dahil olmak üzere herhangi bir şeker biçimi olarak tanımlıyor. Serbest şeker ayrıca meyve sularında doğal olarak bulunan şekeri de içerir.

ERGENLİK ÇAĞINDAKİLERDE ŞEKER TÜKETİMİ ÇOK YÜKSEK

Yazarlar, 2010-2023 yılları arasında üç ila 18 yaş aralığındaki 751 çocuk ve ergenin üç günlük tartım diyet kayıtlarından oluşan 4.218 seti değerlendirdi. Dr. Perrar, "Bulgularımıza göre serbest şeker alımı azalmaya devam ediyor" diyor ve ardından şöyle devam ediyor:

"Ancak ortalama günlük alım, DSÖ ve Alman Beslenme Derneği (Deutsche Gesellschaft für Ernährung, DGE) tarafından önerilen, toplam günlük enerji alımının maksimum %10'unu aşıyor." 

Düşüş kesinlikle iyi bir ilerlemeyi temsil ederken, DONALD çalışmasının direktörü, Transdisipliner Araştırma Alanı (TRA) Sürdürülebilir Gelecekler sözcüsü ve Bonn Üniversitesi'ndeki Yaşam ve Sağlık TRA üyesi olan Profesör Nöthlings'in belirttiği gibi, dikkate değer yaş grubu farklılıkları da var. Bu durumu Nöthlings şöyle açıklıyor:

"Gözlem süresi boyunca, bazı durumlarda, özellikle altı ila 14 yaş arasındaki ergenler arasında, günlük enerji alımının yaklaşık yüzde 15'i civarında nispeten yüksek bir serbest şeker alımı gördük. Alım daha sonra artan yaşla birlikte önemli ölçüde azaldı."

GERÇEK ŞEKER ALIMI MUHTEMELEN DAHA YÜKSEK

Araştırma sonuçları iyi haber verse de, araştırmada eksik bildirim olabilir. Bazı yiyeceklerin içinde görünmeyen şekerler var. Soslar, ekmekler, gevrekler... Bu şekerleri dahil etmemişler. Aslında dikkat edilecek kısım da bu. Şekeri keserken ürünlerin de şekersiz olanlarını seçebilmek tüketimi azaltmanızı sağlıyor. Etiket okumakta fayda var.