Bir başka cehennemdi 107 yıl önce Çanakkale’nin her günü her gecesi... Barut dumanı ve çürümüş insan eti kokardı Gelibolu Yarımadası’nın her yanı her köşesi... Mevziler, hendekler, gözetleme yerleri, kanla karışık toprak ve ölümdü ondan ötesi!..                  

Dünya Savaşı başlamış, Osmanlı İmparatorluğu henüz harbe girmemişti ama kader ağlarını örmekteydi... 2 Ağustos’ta seferberlik ilan edildi. Ağustosun 16’sında Alman Donanması’nın iki gözdesi, “Breslau” ile “Goeben” zırhlısı, İngiliz gemilerinden kaçarak Çanakkale Boğazı’ndan giriş yaptılar ve limanda demir attılar... Aynı gün Osmanlı İmparatorluğu’na devredilen gemiler, “Yavuz” ve “Midilli” adlarını aldılar. Alman komutan ve mürettebat gemilerdeki görevlerine devam etti. 29 Ekim’de Türk bayrağıyla Karadeniz’e açılıp Rusya’nın Sivastopol Limanı’nı topa tuttular. Bu oldu bittiyle, 11 Kasım 1914’te Osmanlı Devleti “İttifak Devletleri” arasında yerini almak zorunda kaldı. Yemen’den Kafkasya’ya, Irak’tan Galiçya’ya kadar tüm cephelere asker yollandı!..

Fransızlar, İtalyanlar ve İngilizler cephelerde ezilince, Batı’da Almanlar Doğu’da Türkler “İtilaf Devletleri”nin Rusya ile bağlantısını kesince hep birlikte karar alındı: “Rusya ile irtibat mutlaka sağlanmalıdır...” 

İTİLAF DONANMASI ÇARESİZ

Ama nasıl? “Baltık kıyılarına çıkalım”, “Hayır, İskenderun’a çıkalım”, “Olmaz, donanmayla boğazı geçelim!..” Ve karar kılındı üçüncüsünde, 1914 Kasımı’nın 3’ünde, İtilaf Kuvvetleri boğazı zorlamaya başladı!.. İnfilak eden mermiler, uçuşan şarapneller kan kustu, düşmana kan kusturdu... İlk mesajdı ona: “Çanakkale geçilmez.”  

Dünyanın en kudretli donanması Boğazın girişinde kala kalmıştı... Başarısız olmuştu “Amiral Karden!..”  Görevden alındı. Donanma Komutanı olarak yerine “Amiral Robeck” atandı. Yeni planlar yapıldı. Yeni görev grupları hazırlandı... “Önce boğaz tahkimatı tahrip edilecek, mayınlar temizlenecek ve ardından karaya çıkılacak”tı...

Türk ordusu Gelibolu Yarımadası’nın toprağına yamanmış, boğaz çelik ağlarla kapatılmış, 11 mayın hattına 400’den fazla mayın bırakılmıştı... 1915’in 18 Mart sabahı İtilaf Kuvvetleri 506 toplu 153 gemisiyle boğazı zorlamaya başladı. Türk siperleri ve tabyalar düşmanın ateş yağmuru altında kaldı. Bu sırada “Nusrat”ın suya bıraktığı mayınlar birer birer infilaka başladılar... İlk yarayı “Inflexible” aldı. Ardından “Bouvet”, “Irresistible” ve “Ocean”la beraber 11 gemi batınca, “Gaulliot” ve “Souffren” yanmaya başlayınca emir verdi çaresiz kalan “Amiral Robeck”: “Tüm gemiler tornistan!” Kan ve ateş kusan Türk bataryalarından yükselen bir ses, yine boğaz sırtlarında yankılanmaktaydı: “Çanakkale geçilmez!”

DÜŞMAN KIYIYA ÇIKIYOR

İkinci girişim de sonuç vermemişti... Düşman “karadan yardım görmedikçe, yalnız donanmayla Boğaz’ı geçmenin mümkün olmadığını” anlamıştı!.. Planlar değişti yine... Gelibolu Yarımadası’na çıkarma yapılacaktı... Sıra “General Hamilton”a gelmişti. Kıyı boyunca çıkarma yerleri seçildi. Bir ay içinde İngiltere’den Fransa’dan, Avustralya’dan, Yeni Zelanda’dan ve halkı Müslüman olan sömürge ülkelerden yeni birlikler getirildi... Mehmet artık “din kardeşi” olarak bildiklerinin de hedefindeydi!..  

Henüz Yarbay rütbesinde olan “Mustafa Kemal”, 5. Ordu Komutanı Alman Orgeneral “Liman Von  Sanders”in  Gelibolu Yarımadası’ndaki “tertiplenme planı”nı hatalı buluyordu. Çünkü plan, düşmanın “kıyı hattında değil, içeride imhası”nı öngörüyordu. Ona göre “Yabancılar Türk askerini yanlış sevk ve idare etmekteydi!..” Alman komutanın savunma planı temelsizdi. “Düşman içeride değil kıyı hattında imha edilmeliydi!..” Emir verdi, Liman Von Sanders’in savunma  şeklini değiştirdi: “İşgal edilen mevziler terk edilmeyecektir!.. Düşmanın karaya ayak basmasına müsaade edilmeyecektir!.. Eğer düşman karaya çıkmayı başarırsa süngü hücumuyla defedilecek ve denize dökülecektir!..”

ULUSUN YAZGISI DEĞİŞİYOR

 24 Nisan 1915’te Seddülbahir’den, Arıburnu’ndan karaya çıkan düşman, Sarıbayır sırtlarına doğru ilerlemekteydi. Savunmanın belkemiğiydi Sarıbayır... Düşmek üzereydi. Kıtalar geri çekilmekteydi!.. 

   Tam o sırada bir güneş doğdu Çanakkale’de... Cephede birden bir kahraman yükseldi, yüceleşti... Göz kamaştıran ışık oldu, siperlerde yanan ateşti. 5. Ordu ihtiyatı 19. Tümen Komutanı “Yarbay Mustafa Kemal” en öne geçti!.. Geri çekilmekte olan müfrezeyi görünce emir verdi, “Ben” dedi, “Size taarruzu değil ölmeyi emrediyorum!.. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimizi başka birlikler ve komutanlar alabilir!..” Bu emir bir ulusun yazgısını değiştirecekti... 431 günlük kanlı mücadele sonrasında İtilaf Devletleri, on binlerce askerini bırakarak yarımadanın toprağını, boğazın serin sularını, savaş alanını terk edip gittiler!.. Gelirken mağrur ama giderken mağluptular. Sonunda  anlamıştılar: “Çanakkale geçilmez!..”

Bir ezgi söyler sular şimdi Nara Burnu’nda... Rüzgâr eşlik eder ona Morto Koyu’nda... Şehitler yan yana, koyun koyunadır artık. Bir Mehmet seslenir oradan gaipten: “Biz öldük, size istiklal bıraktık!..”

DOĞU SİLAHÇIOĞLU

YAZAR, EMEKLİ TÜMGENERAL