Eski Milli Eğitim Bakanlarından Saruhan (bugünkü Manisa) Milletvekili H. Vasıf Çınar, 57 arkadaşıyla birlikte 2 Mart 1924’te Öğretim Birliği’nin sağlanması için TBMM Başkanlığı’na bir yasa önerisi verir. Önerinin gerekçesinde “Bir millet bireyi ancak bir eğitim görebilir. İki türlü eğitim bir memlekette iki türlü insan yetiştirir. Bu ise birliği (vahdeti), duygu ve düşünce dayanışmasını yok eder” denir.
Mustafa Kemal Atatürk 1 Mart 1924’te TBMM’nin 5. çalışma yılı, 2 Mart Parti Grubu’nda yaptığı konuşmalarda Vasıf Çınar ve arkadaşlarının verdiği öneriyi desteklemiş “Kamuoyu, eğitim ve öğretimin birleştirilmesinden yanadır ve bunun hiç zaman geçirilmeden uygulanması gereklidir” der.
3 Mart 1924’te Hilafetin, Din ve Vakıf Bakanlığı’nın kaldırılmasıyla birlikte Cumhuriyetin en temel devrimlerinden biri olan 430 sayılı Öğretim Birliği (Tevhid-i Tedrisat) kabul edilir.
Üç devrim yasasının kabulünden üç gün sonra Vasıf Çınar Milli Eğitim Bakanı olur. Laik eğitimin temeli olan Öğretim Birliği Yasasını eksiksiz uygular. Medreseler, bu arada öğretim birliğine uymayan yabancı okullar kapatılır.
Vasıf Çınar’ın bakanlığından kısa süre sonra en yakın arkadaşı Mustafa Necati Milli Eğitim Bakanı olur, karma eğitim, yeni abece, gözleme ve incelemeye dayanan 1926 Programı yaşama geçirilir.
Vasıf Çınar’la Mustafa Necati 1915-1918 yıllarında İzmir’de Özel Şark Mektebi’ni yönetirler. İzmir işgal edilince Redd-i İlhak Cemiyeti’ni kurarlar. 16 Kasım 1919’da alt başlığında “Ulusal Kurtuluş Hareketinin Destekçisi ve Yürütücüsüdür” yazan “İzmir’e Doğru” gazetesini çıkarlar. Vasıf Çınar, kurtuluşla ilgili ateşli yazılar yazar bu gazetede.
Vasıf Çınar, Öğretim Birliği’nin mimarlarından biridir. Bugün Öğretim Birliği delik deşik edilmiş olmasına karşın, Vasıf Çınar ve arkadaşları eğitim tarihimizde dimdik ayakta durmaktadır. Gelecek, yine onların yolunu gösterdiği bilimsel eğitimle kurulacaktır.
Ölümünün 80. yılında H. Vasıf Çınar’ı saygıyla sevgiyle anıyoruz.  

Mustafa GAZALCI
Eğitimci, 16. ve 22. Dönem Denizli Mv.