\n

Gazetemizin Frankfurt temsilcisi Osman Çutsay, ta Almanya’dan arayıp haber vermese Enver Gökçe (Yaba Yayınları) kitabının çıktığından haberim olmayacaktı.\n

Kitabı yayına hazırlayan Celil Denktaş, yıllarını vermiş bu değerli kitabı oluşturmak için. Yazılı kaynakların yanı sıra kişisel tanıklıklara da başvurmuş. Dahası devrimci bir şairin mücadele içinde geçmiş yıllarının yanı sıra, son yüzyılın toplumumuzdaki büyük değişimlerine de ışık tutacak tarihsel bir bakış açısıyla kaleme almış diyeceklerini.\n

Enver Gökçe, edebiyatımızda “acılı kuşak” olarak bilinen 1940 kuşağındandır. Bu kuşağın “acılı” olarak anılmasının nedeni, her birinin başlarına gelmedik belanın kalmamış olmasındandır. Kimi yazdığı kitaplardan, kimi siyasal düşüncelerinden, kimi yalnızca ilerici bir insan olduğundan görülmemiş baskılara uğramıştır. Bu dönemde Pertev Naili Boratav, İlhan Başgöz, Niyazi Berkes gibi üniversite hocaları işlerinden kovulmuş, yurdu terk edip başka ülkelerde yaşamak zorunda kalmışlardır. Rıfat Ilgaz’ın, Aziz Nesin’in başlarına gelenler anlatmakla bitmez. Bu baskıların doruk noktası da tarihe “1951 Tevkifatı” olarak geçen yaygın tutuklama, işkence ve yargılama sürecidir.\n

Bu korkunç baskı günlerini Enver Gökçe, “Biz mapusta gürül gürül yatardık / Yılan, çıyan içinde” dediği, İstanbul Emniyeti’nin “tabutluk” adı verilen 60x40x180 cm. ölçülerindeki tabut-odalarından birinde iki yıl inanılmaz fiziksel işkence altında geçirmiştir.\n

Sonrası? Sonrası yedi yıl mahkûmiyet, ardından iki buçuk yıl sürgün. Sonrası? Hep işsizlik, yoksulluk, yalnızlık, hastalık... \n

Tıpkı benzer baskılara uğramış kuşaktaşı Ahmed Arif gibi, Enver Gökçe şiirlerinin basılıp gün yüzüne çıkması yıllar sonra olmuştur. 70’li yıllarda ancak şiirleri basılabilir. Önce “Dost Dost İlle Kavga”, sonra “Panzerler Üstümüze Kalkar” kitapları. Cezaevinde yazılıp dışarıya gönderilmiş, “Yusuf ile Balaban” destanı ise kaybolup gitmiş. Kendi gitmiş adı kalmış yadigâr. 1951 Tevkifatı, o denli silinmez izler bırakmıştır ki şair üzerinde, 1977’de kendisiyle yapılan bir konuşmada da, “Ömrüm vefa ederse, bundan sonra 951 Tevkifatı’nın destanını yazacağım” demiştir.\n

Gördüğü işkenceler sonucu Enver Gökçe’nin bedeni erken yaşta pes etti. Erzincan’ın Çit köyünde başlayan yaşamı Ankara’da bir huzurevinde sona erdi. Kuşaktaşı A. Kadir’in dizeleriyle, \n

Bizim Enver Gökçe, gecelerimizin tavanına\n

çakıp bıraktı gitti\n

bir gündüz. \n

Güray Öz, kitabın sunuş yazısında, “halk denilen ağır mağmanın” bir sözcüsü olarak görüyor onu, “taşıdığı ateşi dönüp dönüp hatırlatan”.\n

Celil Denktaş’ın Enver Gökçe kitabı, yalnızca bir yaşamöyküsü değil, bir hesaplaşma tutanağı, tarihsel bir dönem romanı genişliğinde.\n

Enver Gökçe ile ilgili bir başka değerli çalışma da: “Şiirimizin Işıklı Irmağı Enver Gökçe” (Hazırlayan: Mehmet Özer, Evrensel Basım Yayın) adıyla yayımlandı.\n

Her gün hesaplaşılacak yeni bir tarih sayfası arayanlar, Enver Gökçe’nin hayatına da bir göz atsınlar, bakalım ne görecekler.\n

Aramızdan zamansız ayrılanlar için söylenebilecek en güzel dizeleri de o yazmıştı:\n

Gitti, vadesiz, gencecikken\n

Yiğitken, güzelken, incecikken\n

Ölüm, adın kalleş olsun!