'Kadının Halleri'

\n

Kadını insandan, kadın haklarını da insan haklarından bağımsız düşünenlerden değilim. “Şu ölümlü, şu yaşanası dünya”yı birlikte yaşıyoruz. Anlaşsak da anlaşamasak da sorunlarımız da, çözümleri de ortak. Paylaştığımız hayat hepimizin. \n

Edebiyatta da bu ayrım bana anlamsız geliyor. “Kadın şair”, “kadın yazar” sözlerinde olumsuz bir ayrımcılık görüyorum. Edebiyatın değerleri evrenseldir çünkü. Bir edebiyat yapıtı kadınlarca da yazılmış olsa, erkeklerce de aynı evrensel ölçülerle değerlendirilir. Kadının ya da erkeğin elinden çıkması ona farklı bakmamızı gerektirmez.\n

Birimizin düşüncesi, koca insanlık gemisini kolay kolay yönlendiremez elbet. Yaşadığımız dünyanın kadınlık ve erkeklik olarak iki ayrı yüzü var. Kadın Filmleri Festivali’nden Kadın Eserleri Kütüphanesi’ne dek kültürel ayrım sık sık önümüze çıkıyor.\n

Böyle bir ayrım da “Dünya Kadın Şairlerinden Kadının Halleri” (Derleme ve çeviri: Selahattin Yıldırım, Agora Kitaplığı) adlı 406 sayfalık kapsamlı antoloji ile karşıma çıktı. Kitapta kadının annelik, aşk, ayrılık, bilge, bohem, çilekeş, dost, eş, hasta, intihar, özgürlüğe bakış, yalnızlık, yaşlılık vb. tam 38 ayrı durumları üstüne, dünyanın dört köşesinden şiirler derlenip üç ayrı dilden çevrilmiş.\n

Giriş yazısında antolojiden amacın, “kişilikleri ve kimlikleri çeşitli neden ve gerekçelerle yüzyıllarca baskılanan kadınların hareketli, değişken ve zengin dünyalarına şiir üstünden kısa bir gezinti yapmak, bazı değinmelerde bulunmak ve daha çok da sorular sormak” olarak açıklanmış.\n

Kitabın bu amacı başarıyla yerine getirdiği rahatça söylenebilir. Eski çağlardan günümüze, uzak coğrafyalardan yakına farklı şiir iklimlerini derleyip dilimize taşımış. Bu da bir şiir atlası içinde dolaştığını düşündürüyor okura. Şiirin yer yer özdeyişlere bürünen biçimleri de, böylesi özlü sözlere meraklı okurlar için önemli bir kaynağa dönüştürüyor bu kitabı.\n

“Çocukların çile çekmesine izin / verildiği bir dünyada, gerçek aşkın / varlığından söz edilemez.” (Isadora Duncan)\n

“Nerelere kaçıp kaybolayım? / Dolduruyorsun âlemi.” (Marguerite Yourcenar)\n

“Umudu farklı kılan / kendisini sürekli yenileyebilme yeteneğidir.” (Nelida Pinon)\n

“Çok zordur ayakta kalabilmek / bilinç / karanlık toprakta gömülü oldukça” (Louise Glück)\n

“Çıplak gerçek iyi giyimli yalandan / çok daha iyidir.” (Anne Landers)\n

“Rol yapmadan, iktidar oyunlarına girmeden sevmek, devrimdir.” (Rita Mae Brown)\n

“Cehennem / sevginin bulunmadığı yerdir.” (Santa Teresa de Jesus)\n

***\n

Anna Ahmatova, “ışığıdır dünyanın karanlıkta bile” demiş şiir sanatı için. Benzer bir düşünceyi Nathalie Sarraute da seslendirmiş: “Şiir görünmeyeni görünür yapan şeydir.” Böyle olunca şiirdir önemli olan, kimin, nasıl yazdığı değil.\n

“Kadının Halleri”, kapsamlı bir antolojiden beklenen renkli bir yolculuğa çıkarıyor okurunu. Tek tek kitaplarda rastlamanız zor olan, dünyanın dört köşesinden pek çok güzel şiirle buluşturuyor okurunu. Bu nedenle de değerli bir seçki olarak el altında tutulmayı, sayfalarında sık sık güzelliklerle buluşacağınız bir başucu kitabı olmayı hak ediyor.\n

\n

Şiir, insanların ne olduğunu anlatabilir bize,\n

Neden tökezlediklerini ve düştüklerini\n

ve nasıl mucizevi bir biçimde ayağa\n

kalkabileceğimizi, söyleyebilir bize. \t(Maya Angelou)