Genç bir şairle tanıştım geçen hafta. Üç dergide şiirleri yayımlanmış. “Merhaba” bile demeden ilk sözü “Sizin kuşak ne kadar şanslı” oldu.

“Neden?” diye sordum.

“İlk kitaplarınızı bile kolayca yayımlattınız. Ben şiir kitabımı bir yayınevine önerdim. Reddettiler. İnsanda şiir yazma hevesi bırakmıyorlar. Ne yapmamı önerirsiniz?”

“Hevesle birlikte şiiri de bırakın” dedim. “Yazdıklarınızı da yırtın atın.”

Yüzüme baktı uzun uzun.

“Sizin kuşak ne kadar şanslı” diye tekrarladı.

Bir şey söylemedim.

Ezra Pound’un şiiri geldi aklıma. Şöyle bitiyordu:

“Ey Mercury, bir tütüncü dükkânı ver bana

Ya da hangi mesleğe yazarsan yaz

İnsana her zaman beyninin gerektiği

Şu kahrolası yazarlık mesleğinden başka.”

Ama hangi mesleğe yazılırsa yazılsın, Pound’un yazmayı bırakmayacağı kesindi.

***

Bizim “şanslı” kuşağı düşündüm sonra. İlk kitaplarını kolayca yayımlatan kuşağı.

Benim ilk kitabım “a dergisi yayınları” arasında çıkmıştı. Derginin giderlerini Onat Kutlar, Kemal Özer, Adnan Özyalçıner, Doğan Hızlan, Konur Ertop, Erdal Öz, Ferit Öngören, Demir Özlü ve ben karşılıyorduk. Ayda onar lira vererek. Edip Cansever de, “iş güç sahibi” olduğu için ayda otuz lira veriyordu. Kitapların basım giderlerini yazarların kendileri ödüyordu. İlk kitabımın, “Soğuk Otların Altında”nın basımı Ataç Kitabevi’ne çevirdiğim “Kırmızı Yapraklar”dan (William Faulkner) aldığım ücretle karşılanmıştı. Onat “İshak”ın, Adnan “Panayır”ın basımını cepten ödemişti.

Cemal… Cemal Süreya, “Üvercinka”nın basılabilmesi için Yeditepe Yayınları’na 750 lira vermiş, parasını kitap satıldıktan sonra geri almıştı.

Kemal Özer’le Edip Cansever de öyle.

Ercüment Uçarı, ilk şiir kitabının, “Cümbüşçübaşı”nın yayımlanması için Seçilmiş Hikâyeler’e 500 lira vermişti. Yayınevi, yazarın parasını 1 lira fiyatla satılan kitabından kendisine 500 tane göndererek ödemişti.

İkinci, üçüncü kitaplarımın giderlerini de ben karşıladım. Sonunda Memet Fuat, “Virgülün Başından Geçenler”i sahiplendi de kitap “de yayınları” arasında yer aldı.

Bizim kuşaktan sadece Erdal Öz şanslıydı. İlk kitabı “Odalarda” Varlık Yayınları arasında çıktı, üstelik Yaşar Nabi telif ücreti de ödedi kendisine.

İlk kitaplarını kolayca yayımlatan bizim şanslı kuşak böyleydi işte.

***

Bu tür çileler sadece bizim ülkede çekilmiyor. Bazı yabancı yazarları düşünüyorum. Sözgelimi, edebiyatın doruklarındaki James Joyce’u.

Yazarın “Dubliners” (Dublinliler) adlı öykü kitabı, tam 22 yayıncının kapısından dönmüştü. 23. yayınevi kitabı basmayı kabul etti.

Richard Bach’ın ülkemizde de ilgi uyandıran “Jonathan Livingstone Seagull”ını (Martı) 18 yayınevi geri çevirdi. Sonunda Macmillan yayımladı kitabı. Bach’ın adı uzun süre “best-seller” listelerinin tepesinden inmedi.

Çok satan başka kitaplara bakalım.

Satışı 40 milyona ulaşan “Tavuk Suyuna Çorba” dizisinin ilk kitabı “Chicken Soup for the Soul” 33 yayınevi tarafından reddedilmişti.

Richard Hooker’ın “M*A*C*H”i 22, Thor Heyerdahl’ın “Kon-Tiki”si 20, Irving Stone’un “Lust for Life”ı (Yaşamak Hırsı) 17, Frank Herbert’in “Dune”u 13 yayınevinin kapısından döndü.

Bizim genç yazar ise ilk kitabı (üstelik şiir) bir yayınevi tarafından reddedilince yazmaya küsüyor.

Yayımlatmak “zor zanaat”. Ama yazmak daha da zor.