“Demokrasi”nin temel unsurları, tartışma ve sorunları paylaşmadır. Neden yumuşama? Neden normalleşme? Neden insan tartışmak ister? Tüm bu soruların önce cevaplarının verilmesi gerekir. Kanımca bu soruların cevabını “optimizasyon” kavramında aramak doğru olur. Gruplar veya paydaşlar kendileri açısından “maksimizasyon”un sağlanması için değil, çözümlerde “optimizasyon”u elde etmek, başka bir deyişle, çözümlerin paydaşlarının hepsini belli oranlarda memnun etmek için tartışırlar.

Demokrasiyi paydaşlar arasında karşılıklı taviz vermeyi kabul eden bir araç olarak nitelendirmek olasıdır. Paydaşların değer sistemlerinin farklı farklı olması doğaldır. Ancak bu farklılık onların beraber yaşamaması anlamına gelmemelidir. Kuşkusuz tartışarak, normalleşerek bu farklılıklar giderilebilir.

Bir toplumun siyasal, ekonomik ve kültürel alanlarda çağdaşlaşması katılımcı ve demokratik politikaların sürdürebilirliliği ile sağlanır. Amaç paydaşların ister iktidar ister muhalefet üyesi olsunlar, birbirleri ile her konuda tartışabilmeleri için optimizasyon kavramını özümsemeleri ve bu optimizasyonu gerçekleştirmek için ellerinden geleni yapmaları gereklidir.

Bunun sağlanmasının ilk şartı da hümanizmin önkoşulu olan barışa, hoşgörüye, paydaşların yürekten inanmalarıdır. Yukarıda değinilen taviz verme kavramını kanımca bir güçsüzlük veya zayıflık olarak değerlendirilmemesi gerekir. Taviz verme kavramı optimizasyonu ve barışın sağlanması için paydaşlarca karşılıklı kabul edilebilir bir davranışın ifadesi için kullanılmıştır.

PROF. METE TAPAN

AREL ÜNİVERSİTESİ