Çin’e ait bir balonun, ABD hava sahasına girerek askeri tesisleri gözetlemesi Pekin ile Washington arasında düşmeyen gerilimde yeni bir aşama.
Kasım ayında Endonezya’da G20 zirvesinde görüşen ABD Başkanı Joe Biden ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 3 saatlik toplantıda Tayvan, Kuzey Kore, Rusya, insan hakları ve ekonomi gibi konularda fikir ayrılıklarını ele almış ve iletişimi sürdürme kararı vermişlerdi.
Temaslarda bulunmak için geçen hafta sonu Çin’e gitmesi planlanan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, casus balon olayından sonra gezisini erteledi.
Çin, balonun bilimsel ve meteorolojik amaçlı olduğunu ve hava durumu nedeniyle güzergâhın dışına çıktığını söylüyor. ABD ise balonun hassas hava üslerinin ve yeraltı sığınaklarında nükleer füzelerin bulunduğu sahalarda uçtuğunu açıkladı. ABD ordusu önceki gün, ülkenin doğu sahillerine sürüklenen casus balonu Atlantik Okyanusu üstünde vurarak düşürdü.
Eski ABD başkanı Trump döneminde başlayan ticaret savaşları, Tayvan konusundaki ihtilaf, Şi’nin giderek sertleşen politikası ve Rusya’nın Ukrayna işgaline yönelik görüş ayrılıkları, son yıllarda iki ülke arasında anlaşmazlık listesinin önemli maddeleri. ABD’nin Çin’e yönelik ekonomik kısıtlamaları ve bölgedeki askeri genişlemesi Pekin’i kızdırıyor.
ABD’NİN İTTİFAK HATTI
Geçen hafta, Japonya ve Hollanda, gelişmiş çip imalat ekipmanlarının Çin’e ihracatında kısıtlamalar getirilmesi konusunda Washington ile anlaşmaya vardı. ABD, teknoloji transferi konusunda ittifaklar kurarak Çin’in hassas yarı iletken teknolojilere erişimini sınırlamayı hedefliyor. Biden yönetimi Trump döneminde bazı Çin ürünlerine getirilen ek vergileri de geri çekmeme karar almıştı. ABD ayrıca Asya’da askeri ilişkilerini güçlendirme peşinde. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, ülkesinin bölgede askeri pozisyonu güçlendirmek için geçen hafta Filipinler’deydi. İki ülke arasındaki anlaşmaya göre ABD Filipinler’de dört yeni askeri üsse erişim kazanacak. Beşinci üs için görüşmelerin sürdüğü ve çok sayıda ABD askerinin 30 yıl sonra ilk kez Filipinler’e döneceği söyleniyor.Washington bu anlaşmayla kuzeyde Japonya ve Güney Kore’den, güneyde Avustralya’ya uzanan bir ittifak hattı yaratmış oluyor. ABD ayrıca geçen yıl Tayvan’a 1.1 milyar dolar değerinde silah ve savunma sistemi satma kararı vermişti.
Birbirini düzenli olarak gözetleyen ABD-Çin arasındaki gerilimin ana nedeni casus balonları değil, Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki faaliyetleri, Tavyan’ın statüsüne yönelik anlaşmazlıklar ve ekonomik kısıtlamalar. Ancak “yolunu şaşırmış” casus balonları Çin’e diş bileyen ABD Kongresi’nin daha da “şahinleşmesi” için elverişli bir zemin hazırlayabilir.
