İran’da başörtüsü takmayan kadınları yargılamak için kamusal alanda “mobil mahkemeler” kurulması planlanıyor. 

BBC Farsça Servisi’nin ulaştığı gizli belgelere göre İran hükümeti, ülkedeki kadınların giysileri konusunda “Tesettür ve İffet Yasası”na dahil edilen bir dizi yönetmelik hazırladı. Eylül ayında kabul edilen yasaya göre “kamusal alanda uygunsuz giyindiği” belirlenen kişiler 5 ile 10 yıl arası hapis cezasına ve 7 bin 300 dolara kadar para cezasına çarptırılabilecek. Yasa ayrıca “medya ve sosyal medyada çıplaklığı teşvik eden ya da tesettürle alay eden kişiler ve başörtüsüz kadınların yolculuk ettiği araç sahiplerine” de cezalar öngörüyor. 

İran yönetiminin kadınlara yönelik baskıları sürerken geçen ekim ayında Tahran metrosunda başörtüsü takmadığı için ahlak polisinin şiddeti sonucu 16 yaşındaki kız çocuğu Armita Geravand’ın komaya girdikten sonra yaşamını yitirdiği haberi de gündeme yansımıştı. 3 Eylül 2022’de Mahsa Amini’nin aynı gerekçeyle gözaltında yaşamını yitirmesinin ardından ülkenin pek çok bölgesinde kitlesel protestolar düzenlenmişti. 

FİŞLEME VE HAPİS CEZASI

İran Devrim Muhafızları, istihbarat birimleri ve güvenlik güçlerine yeni yetkiler tanınan kararlara göre giysi kurallarına uymayan kadınlar için alışveriş merkezleri (AVM) gibi kamusal alanlarda “mobil mahkemeler” kurulabilecek. Okullarda başlarını açan öğrenciler fişlenecek, sosyal medyada başını örtmeyen ya da başkalarını bu yönde teşvik edenler 10 yıla kadar hapis cezası alabilecek.

Başörtüsü kurallarına uymayan işyerleri kapatılacak, kadın çalışanların başlarını açmasına izin veren şirketler tespit edilecek. Okullar ve üniversitelerin yakınlarındaki kafeler kapatılacak. Başı açık kadınları taşıyan motosikletlerin plakaları belirlenecek ve başını açan kadınlar videoya kaydedilecek. 

GÖÇ HIZLANDI

Kadınlar üstünden baskıcı iktidarını pekiştirmek isteyen mollalara karşı İran’da ilerici bir kadın hareketi var. Ancak kadınların var olma hakkını boğan rejim nedeniyle eğitimli ve nitelikli kadınlar arasında yurtdışına beyin göçü hızlandı. İran Göç Gözlemevi’ne göre son on yılda yaklaşık 65 bin çalışan İran’ı terk etti. Resmi sayılara göre son iki yılda profesör, doktor ve hemşireler gibi 10 binden fazla sağlık çalışanı İran’dan ayrıldı. 

Gözlemevi, göçün ana nedenleri olarak kadınlar arasındaki yüksek işsizlik ve artan baskıları gösteriyor. İran’daki öğrencilerin yüzde 60’ı kadın olmasına karşın işgücündeki kadın oranı sadece yüzde 15. 

Türkiye’de müstechenlik ve kadınların giyimi üstünden başlayan soruşturmalara ve gözdağlarına bakarsak İran, önümüzdeki tehlikenin boyutunu iyi yansıtıyor.