Cumhuriyetin kıymetini bilelim
Mustafa Balbay
Son Köşe Yazıları

Cumhuriyetin kıymetini bilelim

07.01.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

DEM heyetinin İmralı görüşmelerinden sonra Ankara’daki parti turları devam ediyor. Süreci 1 Ekim’de DEM’li milletvekillerinin elini sıkarak başlatan Bahçeli, 22 Ekim’de Öcalan Meclis’e gelsin, DEM grubunda konuşsun” söylemiyle zirveyi göstermişti.

Bahçeli, DEM heyetini kapıda karşılayıp genel başkan düzeyinde ağırlayarak ikinci bir zirve oluşturdu. Ondan sonra kimin hangi düzeyde görüşme yapacağı tartışıldı.

Bahçeli’nin oluşturabileceği üçüncü zirveyle ilgili tahminlerimiz var ama şu aşamada erken!

Erdoğan’ın hafta sonu partisinin il kongrelerinde yaptığı konuşmalar toplumu olası yeni haberlere alıştırma içeriği taşıyordu. Bunu DEM heyetinin dünkü AKP, GP, SP görüşmeleriyle birleştirince olayın sadece “terörsüz Türkiye” değil aynı zamanda “dikensiz siyaset bahçesi” olduğunu söylemek mümkün.

Dikensiz siyaset bahçesinin adı şöyle özetlenebilir:

Saray anayasası! 

***

DEM heyetinin turlarına Edirne’nin de ekleneceği açıklandı. Öcalan, “Ben her şeye ehilim” diyerek “tek adres” olduğunu kamuoyu ile paylaşmıştı. Daha doğru anlatımla mevcut taraflar bunu en elverişli durum olarak değerlendirmişti. Öyle anlaşılıyor ki Selahattin Demirtaş’ı da devreye sokmak elzem hale geldi!

Terörsüz Türkiye herkesin özlemi. Bu topraklarda terörün tümüyle gündemden düştüğü bir Türkiye’yi arzulayan kişinin olmayacağını düşünmüyoruz. Bunun yanına dikensiz siyaset bahçesi kurmak ise bambaşka bir şey. Önümüzdeki günlerde Cumhur İttifakı’nın yeni anayasa arayışlarına DEM’in de evet deyip demeyeceği bir sürecin kapısı aralanabilir. Bu yönde bir hazırlık dikkati çekiyor.

Bu sürece toplumun evet demesini sağlamak da ayrı bir süreç gerektiriyor. Erdoğan bunu başlattı.

İş, yurttaşlık bağlarını yeniden tarif etme hevesine kadar gidecek gibi görünüyor.

Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşı’yla birlikte Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini atarken kılı kırk değil, seksen yardı. Sadece savaş kazanmış bir komutan olarak değil, geçmişteki bütün toplumsal hareketleri, devlet yapılarını özümsemiş bir Aydınlanmacı düşünür anlayışıyla hareket etti. Montesquieu’nün Kanunların Ruhu’nu çağına taşıdı. Voltaire’in toplumlal özgürlükler mücadelesini devletin temellerine kattı. Devrimlerin ruhu yaptı. Jean-Jacques Rousseau’nun “Bir ülke sadece toprak bütünlüğü değildir. Yürekleri bölerseniz ülkeyi de bölmüş olursunuz” sözünü toplum sözleşmesinin ana sütunu yaptı. 

Bu kadar mı?

Atatürk’ün “Bedenimin babası Ali Rıza Efendi” dedikten sonra devrimci ruhunun babası olarak Tevfik Fikret’i, vatan duygusunun babası olarak Namık Kemal’i, fikirlerinin babası olarak Ziya Gökalp’i göstermesi Cumhuriyetin temellerini de tarif eder.

***

Yeni bir devlet, yeni bir rejim kurmanın sıcak örneğini Suriye’de görüyoruz. Suriye’de “devrimden” yeni bir devlet mi doğuyor, Suriye etnik gruplara ve inançlara göre paylaşılıyor mu?

Bu soru yakın gelecekte çok yorum kaldıracak.

Ancak kadına yönelik tutumla ilgili ilk işaretler için şunu söylemekle yetinelim:

Toplumsal-yönetimsel yaşamdan kadını alırsanız geriye karanlık bir cehalet kalır!

Cumhuriyetin bir kadın devrimi olduğunu 2023’te 100. yıl yazılarımızda ayrıntılarıyla vurgulamıştık.

Güncel tartışmaya dönersek... Cumhuriyet başlı başına büyük bir devrimdir. Çağın en önde gelen devletleriyle yarışacak bir mayaya sahiptir. O devletler anayasal yapısında neyi değiştiriyor ki biz de değiştirelim?

Cumhuriyetin kıymetini bilmezsek, bu topraklardaki herkesin felaketi olur!


Yazarın Son Yazıları

Hukuksuzluk Tayfun’u!

1293 gündür hapiste olan Tayfun Kahraman’la ilgili Anayasa Mahkemesi’yle İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi arasındaki asimetrik çatışma Türkiye’nin hukuksuzlukta geldiği noktanın yeni bir ivmesi oldu.

Devamını Oku
08.11.2025
New York’ta sosyalizm!

Dünyanın Trump krampına girdiği bir süreçte ABD’nin kalbi New York’ta belediye başkanlığı seçimlerini Müslüman kökenli sosyalist Zohran Mamdani’nin kazanması, içinde büyük umutlar taşıyan önemli bir başlangıç olabilir!

Devamını Oku
06.11.2025
Pazarlık!

Her şeyin pazarlığa tabi olduğu bir dönemdeyiz.

Devamını Oku
05.11.2025
Anayasa oyunları!

Dün AKP iktidarının 23. yılıydı. Çeyrek asra yaklaşan süreci şöyle özetlemek mümkün:

Devamını Oku
04.11.2025
Sürecin şifreleri...

Birinci yılını dolduran, yolda “terörsüz Türkiye” adını alan süreçte şaşırtıcı olmayan bir “deltalaşma” aşamasına gelindi.

Devamını Oku
01.11.2025
Prof. Özer hapiste fikirleri iktidarda!

Bugün Esenyurt Belediye Başkanı Prof. Dr. Ahmet Özer’e yönelik operasyonun birinci yıldönümü!

Devamını Oku
30.10.2025
Cumhuriyet yurttaşlık bilincidir!

Cumhuriyetimiz ikinci yüzyılın ikinci yılına yine en temel değerlerin tartışma konusu olduğu bir ortamda giriyor.

Devamını Oku
29.10.2025
Tükenmişlik saldırısı!

Korkunun gözleri o kadar çoktur ki insanın üzerine çöktü mü, artık her şeyi korku olarak algılar. İmamoğlu, hapiste de olsa... Özgürce siyaset yapamasa da... Ondan korkuyorlar!

Devamını Oku
28.10.2025
Ca-sus!

Dün sabahtan akşama dek sözcüğün tam anlamıyla yargı fırtınası esti!

Devamını Oku
25.10.2025
Kıbrıs dersleri!

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde geçtiğimiz pazar günü yapılan cumhurbaşkanı seçimlerinin yankıları devam ediyor.

Devamını Oku
23.10.2025
İddianame turşusu!

İBB soruşturmasında aylardır beklenen iddianamenin bir bölümü çıktı.

Devamını Oku
22.10.2025
Kışlalı ile haftaya bakış!

Sevgili Kışlalı, Bugün alçakça bir saldırıyla aramızdan koparılışının 26. yılı!

Devamını Oku
21.10.2025
Suriye denklemi!

Suriye Devlet Başkanı Şara’nın Moskova’ya gidişi, İsrail’le Türkiye arasındaki bu ülkenin nasıl bir geleceğe evrileceğine ilişkin soru işaretlerini biraz daha artırdı.

Devamını Oku
18.10.2025
Bitime hazırlık mı?

22 Ekim 2024’te MHP lideri Devlet Bahçeli’nin Öcalan’a yönelik çağrısıyla başlayan, devamında “terörsüz Türkiye” diye adlandırılan süreçte sonbahar havası hissediliyor.

Devamını Oku
16.10.2025
Gazze harap olduktan sonra!

O bilinen “Basra harap olduktan sonra” deyişi ne yazık ki Gazze’ye de uyuyor. Yüzde 85’i harap olmuş, her 20 kişinden biri ölmüş ya da kaybolmuş, bebekleri ölüme doğmuş Gazze’de barışa giden yola ilişkin bir iyi niyet anlaşması yapıldı.

Devamını Oku
15.10.2025
Yavaş’ın en büyük projesi: Huzur-güven!

Seçeneğini aşağı çekmekten başka seçeneği kalmamış bir iktidarın Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ı da hedef alacağı aşikârdı.

Devamını Oku
14.10.2025
Tuğla...

1990’lı yılların faili meçhul cinayetler sürecinde dönemin İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ın Uğur Mumcu cinayeti için kullandığı “tuğla” sözcüğü Ekrem İmamoğlu ve zafer arkadaşlarının iddianamesinde de gündeme geldi!

Devamını Oku
11.10.2025
Nadir toprak elementleri!

Sanayi Devrimi’nde kömür, demir, çelik neyse bugünün iletişim devriminde nadir toprak elementleri o!

Devamını Oku
09.10.2025
Eğitimde yeni bir bozum mu?

Klasik söylemdir, “Eğitim yapboz tahtasına döndü” denir ama her değişiklik sorunları çözmek yerine katladığı için “yap” kısmı yok...

Devamını Oku
08.10.2025
Meclis zemini!

21 Ekim 1999’da alçakça bir saldırıyla aramızdan koparılan Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı, Siyaset Bilimi kitabında Meclis’in birleştiriciliğini şöyle özetler:

Devamını Oku
07.10.2025
Silivristan!

Önceki gün Silivri’ye giderken Ayşe Barım’ın serbest bırakıldığını öğrendik.

Devamını Oku
04.10.2025
Hakan Fidan tartışılan o sözlerini bilerek mi söyledi?

Ava giderken av olmak diye bir deyim vardır.

Devamını Oku
02.10.2025
Amer-İslam!

Önceki akşam Gazze’deki en hafif anlatımla “soykırım” denebilecek felaketin sona erebileceği umuduyla Trump-Netanyahu görüşmesini bekledik.

Devamını Oku
01.10.2025
ABD ile kapitülasyon!

Erdoğan’ın Trump görüşmesinden çıkan sonuçların açıklanan kısmını başlıktaki gibi özetleyebiliriz. Kapitülasyonun anlamı şöyle:

Devamını Oku
30.09.2025
Silivri’de sabit kalemler!

Perşembe günü Silivri’deydik.

Devamını Oku
27.09.2025
Parseller ve konserler!

Yeri geldikçe vurguladığımız CHP’ye yönelik üçlü kıskacın bütün yönleriyle işletildiği günlerden geçiyoruz.

Devamını Oku
25.09.2025
Tunç Soyer’in kooperatif ‘suçu’!

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer 4 Temmuz’dan beri tutuklu olarak adaleti bekliyor.

Devamını Oku
24.09.2025
CHP’de yükselen üçlü!

CHP’nin, olağan-olağanüstü onlarca kurultayını izledik. Yenimahalle Belediyesi Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’ndeki 22. olağanüstü kurultay atmosferi en farklı olanlardan biriydi.

Devamını Oku
23.09.2025
Dokuz Adanalı genç!

Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar, Türkiye Belediyeler Birliği başkanvekilliğini de yürüttüğü sırada, 5 Temmuz Cumartesi günü gözaltına alındı, ardından tutuklandı.

Devamını Oku
20.09.2025
Ekonomi iyi yürütülüyor!

Siyasetin en gerçekçi tanımlarından biri şudur: Ekonominin paylaşımı!

Devamını Oku
18.09.2025
Kemal Bey’in 4 B’si!

Baştan vurgulayalım, bu yazıyı Kemal Kılıçdaroğlu’nun yakın-uzak çevresinden aldığımız herhangi bir bilgiye, duyuma dayalı yazmıyoruz!

Devamını Oku
17.09.2025
CHP yargı duvarını aştı!

CHP’nin 38. olağan ve 21. olağanüstü kongresinin iptali istemiyle açılan dava dördüncü kez ertelendi. Yeni duruşma 24 Ekim’de...

Devamını Oku
16.09.2025
Silivri’de 12 Eylül!

Bir 12 Eylül gününde Silivri’deyiz.

Devamını Oku
13.09.2025
Kemal Bey’in aradığı garantiler!

Siyaset yeni bir dalgalanmanın eşiğine geldi.

Devamını Oku
11.09.2025
15 Eylül senaryoları!

Tam öngörülemezlik halindeyiz.

Devamını Oku
10.09.2025
Sıfır muhalefet... Tam otokrasi!

CHP İstanbul il binasına yönelik polis ablukası ve devamında binanın biber gazıyla ele geçirilmesi ancak olağanüstü durumlarda, darbe günlerinde meydana gelebilecek bir durum.

Devamını Oku
09.09.2025
Tarih verdi, 'Düğüm çözülecek' dedi!

Güvenlik deyince akla ilk, can ve mal güvenliği gelir ama Türkiye’de pek çok alanda güvenlik kalmadı.

Devamını Oku
06.09.2025
Darbeden beter!

Hukukun yolu bir. Hukukun dışına çıktınız mı, yol çok!

Devamını Oku
04.09.2025
Demokrasiye eylül darbesi!

CHP’nin kurumsal kimliğine yönelik olarak 19 Mart sürecinde planlanan operasyonun düğmesine eylül ayında basıldığı anlaşılıyor.

Devamını Oku
03.09.2025
Bir Haberal mucizesi!

Başkent Üniversitesi’nin kurucusu, Türkiye’de organ naklinin kurumlaştırıcısı Prof. Dr. Mehmet Haberal’ın bilimsel alanda yaptıklarını sayılara dökmek gelinen noktayı göstermesi bakımından önemlidir.

Devamını Oku
02.09.2025