2023 seçimlerine bir seçimden çok daha fazla anlam yüklendiği için sadece adaylar değil sandığın konacağı tarih de tartışma konusu. 

Rayına oturmuş bir demokrasi seçim tarihinin aylar, hatta yıllar öncesinden bellidir. Bizde son yıllarda hemen hiçbir seçimin tarihi ve kuralları önceden belirlenmiş bir planlamayla olmadı. En son 2018’in ocak, şubat aylarında iktidarın nakaratı şuydu:

- Erken seçim istemek ihanettir!

18 Nisan’da Erdoğan’la Bahçeli buluşup halkın hemen seçim istediğini açıkladı, 24 Haziran’da Türkiye sandığa gitti.

Benzer bir süreçteyiz.

***

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) yapısı gereği sürekli yarın seçim olacakmış gibi mesai yapıyor. Her gün 18 yaşına girenler, ölümle seçmenlikten düşenler, yer değiştirenler kayda geçiriliyor.

Sistem karaya değil de rayına oturmuş olsa, YSK de takvimini ona göre belirler. Öyle olmadığını en iyi bilen YSK! Başkan Muharrem Akkaya süreci yakından izlediğini arada bir hissettiriyor! 

YSK’nin tükettiği bürokratik kırtasiye dikkate alınırsa 6 Nisan’dan sonraki her pazara göre hazırlık yapılıyor. Bu tarihten sonraki bütün pazarlarda seçim, bir yıl önce yapılan anayasa değişikliği uygulanarak gerçekleşecek. 

YSK Başkanı Muharrem Akkaya ile dün telefonla konuştuk. Görev süresinin 24 Ocak’ta dolacağını vurgulayıp seçim tarihine ilişkin sorumuzu şöyle yanıtladı:

“Bütün hazırlıklarımız tamam. İş son aşamada oy pusulası için filigranlı kâğıda bakar. Siyasi açıklamalardan bağımsız olarak söylüyorum, biz hazırız.”

YSK’nin gözüne kestirdiği tarihin 14 Mayıs olduğu konuşuluyor. Bahçeli’nin de dünkü “Bu işi mayısta bitirelim” sözü kareyi tamamlıyor. Çok partili yaşama geçişin miladı olan 14 Mayıs 1950’ye gönderme yapmak iktidarın kendisini avantajlı hissettiği bir zamanlama olabilir. Ancak şunu da vurgulamadan geçmeyelim, 1950 seçimleri derslerle doludur. Kendisini her bakımdan avantajlı gören dönemin iktidarı CHP, uygulanmakta olan çoğunluk sisteminin tamamen partisine yarayacağını düşündü. Yaşama geçen tersi oldu!

Sözün özü seçim sistemlerinde kimin avantajlı olacağına partiler değil, seçmen karar verir!

***

1 Nisan 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren değişikliklerin sonuçlarını 2023’te göreceğiz. Seçim barajı yüzde 7’ye düştü. İttifakların ve partilerin çıkaracağı milletvekili hesaplaması değişti. 2018’de Millet İttifakı’nın avantajlı olduğu bölgeler vardı. Özellikle artık oylardan milletvekili çıkarmada kimi illerde Millet İttifakı yararlandı. İktidar bunu önlemek için büyük ittifakın avantajlı olacağı sistem getirdi. Eğer Millet İttifakı’nın toplam oyu Cumhur’u geçerse değişiklik Millet İttifakı’na yarayacak. Kazdıkları kuyuya kendilerinin düşmesi mümkün...

Bu seçimlerde ilk kez uygulanacak bir kural, daha doğrusu kuralsızlık da şu:

Cumhurbaşkanı seçim dönemindeki tüm yasaklardan muaf!

Yani geçen yıl yapılan değişiklikle anayasa, cumhurbaşkanı ne derse desin, ye yaparsa yapsın, diyor!