Ülkemizde bugün en önemli sorunlardan biri pahalılık ise diğeri demokrasi eksikliği. Zamlara karşı halkın yeterli tepkiyi vermemesinin bir nedeni de yaratılan korku iklimi. Bu korku iklimi nedeniyle, gösteri ve yürüyüş hakkı dahil, birçok demokratik hak ve özgürlük, fiili olarak kullanılamıyor. 

Huzurlu, mutlu bir toplum için demokrasi ekmek ve su kadar gerekli. İşleyen bir demokrasi için etkili bir Meclis, demokratik bir yapıya sahip siyasi partiler, örgütlü toplum, temel hak ve özgürlüklerin kullanılmasının önündeki tüm engellerin kaldırıldığı bir hukuk sistemi, güçler ayrılığı, bilimsel ve laik eğitim, katılımcılık, adil bölüşümün olduğu üretken bir ekonomi ve halkı doğru bilgilendiren özgür medya zorunlu. 

Bugün ülkemizdeki cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, demokrasinin vazgeçilmez unsurlarından olan güçler ayrılığını kaldırmıştır. Meclis, etkinliğini önemli ölçüde yitirmiştir. Yürütme ve yargı fiili olarak cumhurbaşkanının denetimindedir. Birçok konuda tek kişinin, yani cumhurbaşkanın talimatı doğrultusunda karar alınmaktadır. Her derde deva olarak gösterilen bu sistem, siyasi ve ekonomik istikrarsızlık üretmiştir ve tıkanmıştır.  

Ekonomik yapı, kültür ve hukuk gibi bir çok üst yapı kurumunun şekillenmesinde etkili olduğu gibi, gerçek bir demokratik sistemin oluşmasında da en önemli role sahiptir. Bu nedenle 24 Ocak Kararlarının uygulanması için 12 Eylül askeri darbesi yapılmıştır. 

SERBEST PİYASA ALDATMACASI 

Liberaller, demokrasinin işlevsel olması için serbest piyasa ekonomisinin uygulanmasının şart olduğunu ileri sürerler. Bu bir yanılsamadır. Avrupa’dakiler dahil hiçbir demokratik ülkede, serbest piyasa ekonomisi tam olarak uygulanmamaktadır. Çünkü devlet, bu ülkelerde de bir çok ekonomik alana müdahale etmek zorundadır. Dahası devlet, kamu yararı için bazı alanlarda yatırım yapar. Ayrıca uygulamalar; serbest piyasa ekonomisinin geniş kitlelerin işsizlik, yoksulluk, adil bölüşüm, nitelikli eğitim, pahalılık gibi birçok sorununu çözüme kavuşturmadığını göstermiştir. Bu da doğaldır. Zira serbest piyasa ekonomisinin amacı sadece azami kâr elde etmektir. 

Oysa, kamu yararı gerektiren alanlara devletin yatırım yapması gerekir. Adil bölüşüm için zorunludur bu. Devletin müdahalede bulunduğu ekonomik model olan karma ekonomi,  gerçek bir demokrasinin uygulanması için en uygun ekonomik modeldir. Üretilen değerlerin hakça paylaşılmasıyla ancak, demokrasi rayına oturabilir.  

DEMOKRASİ VE EĞİTİM  

Demokratik toplum için eğitimli bireyler gerekir. Bunun için eğitim sistemi, özgür düşünebilen, sorgulayan, olaylara eleştirel bakabilen, demokrasi kültürünü özümsemiş, siyasal hayata aktif olarak katılmaya istekli bireyler yetiştirmelidir. Nitelikli bir eğitim sistemi, teknolojik geriliği aşmak için de şarttır.   

Demokrasinin etkin olarak işlemesi için siyaset alanı geniş kitlelere açılmalıdır. Oysa günümüzde siyaset daha çok, belli çevrelerin kamu ihalelerinde daha çok pay almaları için yapılmaktadır. Parti liderine biat etmeyen bir yurttaşın, partide kendini ifade etmesi, yükselmesi de oldukça zordur.  

Bu şartlar altında öncelik, etkin bir demokratik parlamenter sistemi inşa etmek olmalıdır. Bu amaçla yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Yaratıcılık, üretkenlik, işbirliği ve toplumsal dayanışmayı esas alan bir eğitim anlayışı da demokrasi için bir diğer zorunluluktur. 

AV. HAYDAR AKSOY

İSTANBUL BAROSU