CHP milletvekilleri tarafından 7393 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nda değişiklik yapılmasına dair kanunun bazı maddelerinin iptali talebiyle açılan davada Anayasa Mahkemesi, seçimin dürüstlüğü ile ilgili ilkeleri ve seçim propagandası yasaklarının kapsamını belirleyen önemli bir karar verdi (27.12.2022 günlü RG):

“Seçimlerin dürüstlüğü ilkesi seçim sürecinin adil, objektif ve tarafsız bir biçimde yürütülmesini gerektirmekte olup bu ise seçim yarışına katılanlar bakımından eşit şartlarda bir rekabet ortamının sağlanmasıyla mümkündür. Dolayısıyla anılan ilke seçimde rol alan aktörlerin siyasal rekabette eşit şartlara tabi olmasını, devletin de bu hususta belirli bir grubu avantajlı ya da dezavantajlı konuma düşürecek nitelikte yasal düzenlemeler yapmaktan kaçınılmasını gerekli kılar. Bu sebeple yasama organı (...) seçim propagandası ile ilgili yasak ve esasları (...) düzenlerken bu amacı göz ardı edemez.”

Tüm seçimlere ilişkin genel hükümlerin düzenlendiği 298 sayılı temel kanunun “(...) bakan ve milletvekillerinin seçim propagandası ile ilgili yasaklara (...) ilişkin düzenlemeler öngören 65. maddesinde cumhurbaşkanına yer verilmemiştir. Bununla birlikte (...) 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun 13. maddesinin (4) numaralı fıkrasında propaganda döneminde başbakan, bakanlar ve milletvekilleri ile ilgili yasaklara ilişkin hükümler dahil olmak üzere propagandaya dair diğer hususlarda 298 sayılı kanun hükümlerinin kıyasen uygulanacağı belirtilmek suretiyle cumhurbaşkanının, cumhurbaşkanı seçimi de dahil olmak üzere 298 sayılı kanun hükümleri kapsamındaki seçimler bakımından propagandayla ilgili hususlarda anılan kanun hükümlerine tabi kılındığı anlaşılmaktadır.”

YSK’NİN GÖREVİ

Özetle, Anayasa Mahkemesi, bakan ve milletvekilleriyle birlikte cumhurbaşkanının da seçim propagandası ile ilgili yasakların kapsamında olduğunu açıklıkla ifade ediyor ve adı geçen 65’inci madde metninden başbakan ibaresinin çıkarılması sonrasında aynı maddeye cumhurbaşkanı ibaresinin eklenmemesinin kanun koyucunun bilinçli bir tercihi olduğu sonucuna varıyor.

Anayasa hükümlerine göre yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlayan bu kararın birinci derecede muhatabı ve uygulayıcısı, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları inceleme ve karara bağlama yetkisi ile görevlendirilen YSK’dir ve 14 Mayıs günü birlikte yapılacak cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçiminde cumhurbaşkanının ve bakanların kapsamında oldukları seçim yasaklarına uyup uymadıklarını resen inceleyip değerlendirmek ve sonucuna göre gerekli kararları almak, işlemleri yapmak bu anayasal görevin içindedir.

Yayımlandığı tarihten sonra herhangi bir seçim yapılmadığı için hukuk gündemine girmemiş ve değerlendirilmemiş olan Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda anılan kararının seçimlerdeki yeri ve seçimlere etkisi ilk kez 14 Mayıs seçimlerinde, bugüne kadar verdiği kararlar ve yaptığı uygulamalarla hukuk sınavında sürekli sınıfta kalmış olan YSK’nin vereceği kararla belirlenecektir.

NURİ ALAN

ESKİ DANIŞTAY BAŞKANI