Meclis’te kurulan “Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu”na, Meclis’te grubu olan siyasi partiler raporlarını sunmaya başladılar.
MHP’nin 120 sayfalık, DEM Parti’nin 99 sayfalık raporları sunuldu. AKP ve CHP’nin hazırladığı raporların bu hafta sunulması bekleniyor.
Bu raporların temel maddeleri şöyledir:
Kulislere sızan AKP’nin raporu 60 sayfa ve 10 bölümden oluşuyor ve 3 nokta üzerinde yoğunlaşıyor.
1. Suriye’de PYD’nin 10 Mart 2025 mutabakatına uyması ve Suriye’de herhangi başka bir yapının oluşmaması.
2. PKK’nin silahlarını bırakması ve Kandil’in temizlenmesi.
3. Halkın kullandığı dilde hassas olunması ve provokasyonlara yer verilmemesi.
MHP’nin 120 sayfalık raporunda öne çıkan öneriler şöyle özetlenebilir:
- Örgütün bütün kuruluşlarıyla beraber, PYD’de de dahil tamamen dağıtılması ve silahların teslim edilmesi; bu durumun MİT, TSK ve Emniyet birimleri tarafından tespit ve ilan edilmesi.
- Kanuni düzenlemelerin, örgütün tüm kuruluşlarıyla dağıtılmasının ardından yapılması.
- “Eve dönüş” kapsamında, suça karışmamış olanların teslim olmaları halinde denetimli serbestlik süresinde tahliye edilmesi.
- İnfaz Kanunu’nun süreçten bağımsız olarak ele alınması ve umut hakkına yer verilmesi.
DEM PARTİ ÖNERİLERİ
DEM Parti’nin Meclis Başkanlığı’na sunduğu rapor 99 sayfadan oluşuyor. “Entegrasyon, geçiş yasaları ve demokratik siyaset” başlıklarının yer aldığı raporda, silah bırakanlara yönelik “suç işleyen, işlemeyen” gibi ayrıştırıcı kategorilerle dışlanma yaratılmaması gerektiği vurgulanıyor. DEM Parti’nin başlıca talepleri şöyle:
- Silah bırakanlar için yasal, siyasal ve toplumsal zeminin sağlanması.
- Kayyım rejiminin lağv edilmesi.
- Boşaltılan köylere güvenli geri dönüşlerin sağlanması
- Güncel değerler üzerinden tazminatların ödenmesi.
- Terörle Mücadele Kanunu’nun kaldırılması.
- Yeni infaz kanunu ve diğer yasal düzenlemelerin yapılması.
- Demokratikleşme adımları kapsamında anadilde eğitim ve öğrenim hakkının sağlanması, anadilde eğitimin okulöncesinden, üniversiteye kadar tanınması ve anadil hakkının anayasal güvence altına alınması.
- Ayrıca, sürece ilişkin “umut hakkı”nın güvence altına alınması.
Raporda, doğrudan anayasa değişikliği önerilmese de demokratikleşme ve toplumsal barış adımlarının acilen hayata geçirilmesi gerektiği özellikle belirtiliyor. Raporda Öcalan’ın statüsü üzerinde özellikle durulmakta ve Öcalan için talepler içermektedir.
CHP’DEN ‘DEMOKRATİKLEŞME PAKETİ ÖNERİSİ’
CHP’nin raporu “Kürt sorununun çözümü demokratikleşmeden geçer” anlayışıyla hazırlanmış. Raporda, daha önce komisyona sunulan 29 maddelik demokratikleşme paketinin temel alındığı ve bu temel rapor çerçevesinde öneriler oluşturulduğu belirtiliyor.
CHP’nin raporunda yer alan başlıca unsurlar şöyle:
- Anayasada düzenlenen hak ve özgürlüklerin kullanılmasını engelleyen idari ve siyasi uygulamalara son verilmesi.
- Terörle Mücadele Kanunu’nda hukuki belirlilik ilkesine dayanılması.
- Kürt sorununun çözümü için demokratik siyaset ortamının oluşturulması.
- Yerel yönetimlerde kayyım uygulamalarına son verilmesi.
- Toplumsal muhalefeti sindirmeye yönelik davalar nedeniyle cezaevinde tutulanların tahliye edilmesi.
- 19 Mart darbe girişimi kapsamında tutuklanan tüm siyasetçi ve bürokratların serbest bırakılması.
AKP ve MHP raporlarının birbiriyle paralel olduğu görülüyor. CHP raporunun temelde “demokratikleşme” paketi öneriler dizisi olduğu anlaşılıyor.
DEM Parti’nin sunduğu raporda silahsızlanma için koşullar ileri sürülüyor. Ancak DEM önerilerinin en sert bölümü anadilde eğitim üzerinde yoğunlaşıyor.
Okulöncesinden üniversiteye kadar anadilde eğitimin sağlanması ve anadil hakkının anayasal güvence altına alınması isteniyor.
Kuşkusuz bu öneri eğitimde karmaşa yaratacak ve sonunda ülkenin bölünmesini kolaylaştıracak bir talep olup nasıl gerçekleşeceği çok sorunludur.
Bu yazımızda 4 partinin raporlarının temel noktaları belirtilmeye çalışıldı. Bundan sonrası gelişmelere bağlı olacaktır.
