Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani, Washington Büyükelçiliği’ni açarken “Yıkılmamış bir vatanı temsil ediyorum.” demiş.
HTŞ’nin de katkısıyla yıkılan, bölünen Suriye artık, İsrail’in denetiminde bir Amerikan mandasıdır. AKP’nin, emperyalizmin ulus devletleri nasıl bölüp, ortadan kaldırabileceğinin son örneği olan Suriye’nin bu duruma düşmesini engellemeye çalışması gerekirken, Özal’ın Irak’ın kuzeyinde yaptığı gibi ABD’ye destek vermesi, Suriye’de de bir Kürt devletçiğine (SDG) yol açmıştır. ABD’nin 2026 bütçesinde SDG’ye ayırdığı 130 milyon dolar, Türkiye’nin, ABD’nin kanatları altında olan SDG’ye karşı bir harekette bulunmasına izin verilmeyeceğinin kanıtıdır.
SURİYE FIRSATI
ABD, Suriye vatandaşlarına tanınan geçici koruma statüsünün kaldırıldığını, koşulların, Suriyelilerin ülkelerine dönmelerine uygun olduğunu, bu kişilere, ülkelerine dönmeleri için 60 gün süre verildiğini açıkladı.
Basına, muhalif belediyelere karşı attıkları adımlara kadar, politikaları Trump ile uyumlu Erdoğan’ın, Trump’ı örnek alarak Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönmelerini sağlaması, zararın bir yerinden dönmesine, gelecekte sığınmacılardan Türkiye’nin iç istikrarına yönelebilecek tehlikenin de önlenmesine yardımcı olur.
FİLİSTİN VE İSRAİL
Devletlerin, Netanyahu’nun Gazze soykırımına tepkileri ve Filistin’i tanıyan ülkelerin sayısı artıyor. İsrail, uluslararası etkinliklerden dışlanıyor. Netanyahu hakkındaki soykırım davası giderek yankı buluyor. Türkiye bu fırsatlardan yararlanmalı, Filistin’e, doğrudan yardım ve İsrail ile ticareti kesmek vb. ekonomik destek verirken bir yandan da iki devletli çözüm, Filistin’in tanınması konularında Netanyahu’yu sıkıştıracak uluslararası girişimlere desteğini artırmalıdır. Türkiye ile ilişkileri kötü bir İsrail’in, uzun vadede Ortadoğu’da varlığını sürdürmesi zordur.
NEREDEN NEREYE!
Türkiye, 2002 yılına kadar, Ortadoğu ve İsrail politikalarını, içişlerine karışmadan bölge ülkeleri ile iyi ilişkiler kurarak hatta İsrail dahil askeri işbirliği anlaşmaları yaparak başarıyla yürütmüş, bölgede sözü geçen, dostluğu, düşmanlığına tercih edilen bir ülke konumuna yükselmişti. Her zaman dikkatli olunması gereken bir devlet olan İsrail’in, bugün Suriye’de yaptığının aksine, o dönemde PKK terörüne verdiği desteği çok sınırlı tutması Türkiye’nin bu gücü sayesindedir. Bugün ise Bahçeli, “ABD-İsrail şer eksenine karşı, Türkiye-Rusya-Çin ittifakı” önermektedir.
TÜRKİYE-RUSYA-ÇİN İTTİFAKI
Bahçeli’nin, niteliği, nasıl yapılacağı açıklanmayan önerisinin, Suriye’de, uzun vadede Türkiye’nin ülke ve ulus bütünlüğünü tehdit edebilecek gelişmeleri önlemek açısından ciddiye alınacak bir yönü yoktur. Bahçeli sayesinde ayakta duran, halkın desteğini yitirdiği, siyasi ömrünü tamamladığı söylenen Erdoğan’ın, iktidarda kalabilmek için tek dayanak olarak gördüğü ABD’ye karşı böyle bir girişimde bulunması olanaksızdır.
Çökmüş ekonomisiyle Türkiye’nin, bırakın abartılı yeni dış politika/ ittifak ilişkileri kurmasını, yaşamsal çıkarlarını bile ABD’nin desteği olmadan savunabilmesi zor gözükmektedir. Bu açmazdan çıkabilmek için ekonomisine hızla çeki düzen vermesi, ülke kaynaklarının talanını durdurması, borçla yaşamaktan kurtulması, ekonomisini üretime ve ileri teknolojiye dayandırması gerekmektedir. Rusya ve Çin ile işbirliği ve ŞİÖ-BRICS üyeliği bu açıdan düşünülmelidir.
NATO-AVRASYA
Rusya’nın, Polonya ve Estonya hava sahalarını ihlal etmesi, bu iki NATO yeni üyesinin, İttifak Antlaşması’nın danışma mekanizmasını çalıştırma talepleri, NATO genişlemesinin müttefikler için yaratabileceği ek külfete örnektir. Trump politikalarının sürmesi durumunda Türkiye’nin de NATO yükümlülüklerinin artması beklenir. İttifak ilişkilerine girilirken, ittifak nedeniyle karşılaşılabilecek sorunların zamanında ve doğru değerlendirilmesi şarttır.
Türkiye’nin, haklı gerekçesi olan NATO güvenlik ilişkisinin, Rusya ve Çin ile dengelenmesi veya değiştirilmesi, çok derin stratejik araştırmaları, değerlendirmeleri gerektiren, temel bir tercihtir, NATO/Batıcılık-Avrasyacılık olarak basite indirgenmesi yanlıştır. Türkiye’nin Asya bağlantısının İran, Mısır vb. yakın bölge ülkeleri ile yapılacak bir bölgesel işbirliği ile kendiliğinden gelişeceği de gerçekçi bir beklenti değildir.
Son olarak, güçlü dış politika ancak güçlü bir ekonomi ve arkasında halkının tam desteği olan demokratik parlamenter yönetimle olanaklıdır. Türkiye bugün böyle bir görüntü vermemektedir.
