Necati Özkan

Algı gerçekten önemlidir

19 Eylül 2022 Pazartesi

Kennedy suikastından sonra yönetime gelen başkan yardımcısı Lyndon B. Johnson, 1964 başkanlık seçimlerinde Sovyet füzeleriyle başlayan Küba krizinin, Amerikan toplumunda yarattığı nükleer savaş korkusunu kullanan bir kampanya yaptırmıştı. Kampanya için çekilen 60 saniyelik “Papatya” adlı reklam filmi, siyasi iletişimin kilometre taşlarından biri oldu. 

Film, çiçeklerle dolu bir parkta üç yaşındaki bir kız çocuğunu göstererek başlıyordu. Çocuk elindeki papatyanın yapraklarını sayarak tek tek koparıyor, dokuza gelince duraksıyordu. O andan itibaren kamera yavaşça kızın sağ gözüne zoom yapıyor; ardından tok sesli bir adamın füze ateşleme sistemi için yaptığı geri sayım duyuluyordu. Geri sayım sıfıra ulaştığında kızın gözü atomik bir mantar bulutu tarafından yutuluyor, ekran cehenneme dönerken Johnson’ın sesi yükseliyordu: “Bu önemli bir tercih. Tanrı’nın tüm çocuklarının yaşayabileceği bir dünya inşa etmek veya karanlığa gömülmek. Ya birbirimizi seveceğiz veya yok olacağız. Bu kez evde kalmanın maliyeti çok yüksek!” diyor ve seçmeni kendine oy vermeye davet ediyordu. 

Mesaj açıktı. Johnson ABD’nin gördüğü en vasat siyasetçilerinden biri olduğu halde bu filmin yarattığı barışsever lider algısıyla ülke tarihinin en yüksek oyuyla seçimi kazandı. Çünkü Cumhuriyetçi rakibi Barry Goldwater nükleer silah kullanma heveslisi, ne yapacağı şüpheli bir manyaktı.

Bize gönderdiği küstah mektupla yakın tarihimizde “özel bir yeri” olan Johnson, yarattığı algının tersine, işbaşı yaptıktan sadece altı ay sonra Vietnam savaşını başlattı. 1.5 milyon insanın öldürüldüğü, 3 milyon insanın yaralandığı o kanlı savaş tam 10 yıl sürdü.

Uzun zamandır izliyorsanız siyasetin gerçeklerle ilgisinin olmadığını bilirsiniz. Siyasette algılar gerçeklerden önemlidir. Öyle olduğu içindir ki popülist siyasetçiler gerçekleri umursamazlar, algılarla sonuç almayı tercih ederler. Zira oy vermek yüzde yüz rasyonel bir eylem değildir.

Bunları Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçen hafta ilan ettiği 250 bin konut, 100 bin arsa ve 10 bin dükkânı kapsayan “İlk Evim İlk İş Yerim” projesi etrafındaki tartışmalar nedeniyle yazma gereği duydum. “Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi” olarak tanımlanan proje açıklanır açıklanmaz, muhalif sözcüler projenin gerçekdışılığını, hükümetin benzer projeleri bitiremediğini, projeye başvuranların çok yüksek bedel ödemek zorunda kalacağını vs. tartışmaya başladı. Projenin zorlukları ve muhalif iddiaların özünde haklı olduğu ortada. 

Lakin, iktidarın genç ve kararsız seçmenleri ikna etmek için hakikate ihtiyacı yok ki! 12 Haziran 2011 seçimlerinde dramatik etki yapan Kanal İstanbul projesi çok mu hakikatti? Bugüne kadar tek kazma vurmadığı ve devlet bütçesine tek kuruş ödenek koymadığı halde iktidar, Kanal İstanbul’un yarattığı tartışmanın meyvesini yemeye devam etmiyor mu?

Özetle muhalefet cephesindeki tartışmalar, iktidar projesinin ciddi etki yaratacağı gerçeğini değiştirmez. Zaten gazetelerde çıkan haberlere göre şu ana kadar 2 milyondan fazla yurttaş Halk Ekmek kuyruğuna girer gibi kuyruğa girdi; başvuru bedeli ödedi. 

Bu hamle, iktidar için seçmen kaybını durdurmak ve hatta geri kazanmak yolunda bir kilometre taşı. “Net Hata Noksanı” kalemiyle içeri sokulan kaynağı belirsiz 25 milyar dolara yakın taze para, ciddi dış politika hamleleri ve yeni ekonomik projeler... İktidar adım adım kampanyasını örüyor. Seçim gününden önce seçimleri kazanmak için atak yapıyor.

Peki muhalefet? Muhalefetin gündem ve algı yaratma becerisi yeterli mi? İktidar bileşenleri her gün yeni bir proje açıklama peşindeyken muhalefet bileşenlerinin ayda bir buluşması ne kadar doğru? Muhalif yetkililerin “Güçlendirilmiş parlamenter sistem” dışında bir söylem hazırlığı var mı? O söylem seçmeni inandırabiliyor mu? Hatırlatmak isterim ki insanların size ve projelerinize inanması işin başlangıcıdır. İnsanlar size inanmadıkça gerçek bile gerçek değildir!



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Öfke ve değişim 12 Haziran 2023
Nasıl oldu? 30 Mayıs 2023
Yakın elmalar 22 Mayıs 2023

Günün Köşe Yazıları