“Kimin için, niye devlet kuruyorsunuz?” sorusunun yanıtının doğal olarak “kendi halkımız için” olması gerekir. Çoğu zaman bu kutsal hedef için devlet kurulur ancak zaman içinde bu farklı yönlere evrilebilir. Yanı başımızda bir örnek var: Ermenistan.
Bu ülkenin Sovyetler’in yıkılmasından sonraki gelişimini izleyen uzmanlar, ülkedeki Batı ve Rusya yanlıları arasındaki rekabetin adeta ülkeyi “oyuncaklaştırdığını” dile getiriyor. Çok hüzün verici bir durum...
İkinci Karabağ Savaşı’nda yenilen Batı yanlısı Nikol Paşinyan, hafta başında yeniden Azerbaycan’a saldırdı. Azerbaycan’ın şehitleri var ama Ermenistan ağır kayıplar verdi.
Herkes, iki ülke arasında anlaşma beklerken bu saldırı niye gerçekleştirildi?
Hemen açık kaynaklara yansıyan gelişmelere bakalım.
Ermenistan Savunma Bakanı Suren Papikyan, geçen hafta ABD’ye ziyarette bulundu ve karşılığı ile görüştü, ciddi destek sözü aldı. Ermenistan üzerinde önemli etkisi bulunan Rusya, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in “Ermenistan’a Rus askeri varlığına değerli bir alternatif sunmaya” hazır oldukları mesajını verdiğini dile getiriyor.
Daha önce ağustos ayında Ermenistan eski başbakanı Aram Sarkisyan, ülkesinin Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nden (KGAÖ) ayrılması gerektiğini açıklamıştı.
Kafkasya’daki müzakerelerden sorumlu ABD’li diplomat Philip Reeker, Erivan’da geçen hafta kapsamlı ziyaretlerde bulundu. Tüm toplum kesimleriyle ve liderlerle görüştü. Reeker, sonra Gürcistan ve Azerbaycan’da temaslarını sürdürecek.
KGAÖ’nün önümüzdeki yıl güncellenmesinin söz konusu, Ermenistan’ın tavrı merak ediliyor. Rus tarafı, “Paşinyan’ın Azerbaycan karşısında örgütün kendilerine yardım etmediği” gerekçesiyle KGAÖ’den çekilme niyetinde olduğunu iddia ediyor. Batı yanlısı Paşinyan, Rusya’nın Ukrayna’da savaş halinde olması nedeniyle çekilme noktasında zamanlamanın uygun olduğunu değerlendiriyor olabilir.
ABD ve Batı ise Ukrayna’da uğraşan Rusya’nın Kafkasya’da da zayıflatılmasının hazırlıklarını yapıyor. Rus internet sitesi “vestikavkaza”, “Önce Gürcistan’ı Rusya’ya karşı kışkırtmak istediler ama olmadı, şimdi Ermenistan’ı kışkırtıyorlar” diye yorum yapıyor.
Pravda’nın askeri gözlemcisi Alexander Artamonov, Ermenistan’ın kendisini yok ettiğini savunuyor ve ekliyor:
“Erivan, Irak’tan sonra en büyük ikinci ABD büyükelçiliğine sahip, orada 1200’den fazla insan çalışıyor.”
Bir ülke daha Ermenistan’da etkili olmaya çalışıyor: Fransa. Fransa’nın Ermenistan ordusunu eğitmek için eğitmenler gönderdiği iddiası ihmal edilecek türden değil.
Ermenistan’ın KGAÖ’den ayrılması karşılığında Batı’dan 300-400 milyon dolarlık yardım garantisi aldığı da gelen bilgiler arasında.
Ermenistan’da Rusya’nın 102. askeri üssü bulunuyor. Ruslar, açık kaynaklardan, tehdit içerikli, “Rusların, bu üssü savaşmadan terk edecekleri mi düşünülüyor” sorusunu gündeme getiriyor.
Bir de İran var. Bu ülke, Türkiye ve Azerbaycan’a karşı Ermenistan’ın yanında yer alıyor. Ancak Ermenistan’ın Batı yanlısı olmasını da istemiyor.
Hafta başında Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırmasına bu bilgiler ışığında bakmak gerekiyor. Sıralamaya çalıştığımız veriler, Güney Kafkasya’da ciddi bir küresel hesaplaşmaya doğru gidildiğini gösteriyor. Türkiye ve Azerbaycan’ın bölgedeki hareketliliği yakından izlemeleri kaçınılmaz.
Gönül ister ki Ermenistan yöneticileri Batı ya da Rusya yanlısı değil, kendi halkından yana olsunlar. Yoksa, geçmişte olduğu gibi günümüzde de kullanmak isteyen çok.
